Docenten, roep de revolutie uit

Ik heb het voorrecht om met de toekomstige leiders van onderwijsinstellingen te mogen werken. Leerkrachten die een leidinggevende functie ambiëren. Een feest om met deze, nog wat door de eigen beroepsgroep, gevormde mensen te mogen werken. En dan met name de beelden ten aanzien van het lerarentekort, de werkdruk, het salaris, de kwaliteit van het onderwijs, de overheidsbemoeienissen enzovoorts. Zaken die ons zo maar overkomen in ons mooie vak. Waar ik mijn lessen meestal mee start is dat ik wel begrijp dat de werkdruk hoog is en dat het imago, ook na de coronathuislesperiodes, nog steeds niet echt top is.

We laten ons ongerief vaak horen vanuit een slachtofferrol, is hierin mijn mening. Niemand zit te wachten op ‘zielige’ juffen en meesters. ‘Maar goed’, vervolg ik dan vaak. ‘Jullie hebben net zes weken vrij gehad en zullen lekker uitgerust zijn en fris aan de start staan. Daar komt bij, over ruim zes weken heb je alweer een week herfstvakantie en na deze vakantie heb je na ongeveer acht weken alweer twee weken kerstvakantie. Lekker hoor!’

Ja, en hiermee zet ik direct de verhoudingen op scherp. Uiteraard met een knipoog en vanuit respect voor het mooie beroep en deze leerkrachten die iedere dag hun stinkende best doen er iets van te maken. Dat meen ik uit de grond van mijn hart en is ook de reden dat ik scherp aansnijd.

Geitenwollen sokken, stoffen tasjes, liedjes zingen en lieve protestteksten Waarom ik scherp aansnijd? Omdat ik echt vind dat het anders moet. Willen we resultaten boeken en serieus genomen worden. Bijvoorbeeld door geen concessies meer te doen ten aanzien van onbevoegden voor de groep. Of geen maatregelen vanuit de overheid over hoe wij ons onderwijs moeten verzorgen vanuit een opgelegd keuzemenu. En al helemaal geen concessies meer ten aanzien van onze beroepsautonomie. Wij, de beroepsgroep, zijn de deskundigen die ervoor moeten zorgen dat kinderen fatsoenlijk les krijgen in rekenen, taal en lezen. Met als extra hoofdvak ‘wij, ik = de maatschappij’ (waar o.a. filosoferen, debatteren, sociaal emotioneel welbevinden, samenwerken, duurzaamheid een plek in heeft) toevoegen.

Natuurlijk word je niet serieus genomen als je er als schoolteam iedere keer voor kiest om de problemen, gecreëerd door onze overheid, op te lossen. Het lerarentekort? Dat probleem is eind negentiger jaren van de vorige eeuw al aangekondigd. Niets structureels aan gedaan. Wij lossen het wel op door onbevoegden voor de groep te zetten. Of een leerkracht tijdelijk verantwoordelijkheid te geven voor twee groepen. Omdat er geen vervangende leerkracht is. Taken die bij de ouders liggen (en dan heb ik het niet over totaal ontwrichte gezinnen waar bemoeienis vanuit het onderwijs juist een must is!) overnemen. De school doet het wel. Projectje hier projectje daar vanuit de overheid, de school doet het en de leerkrachten draaien.

Wanneer we in protest komen, nou, maak je borst dan maar nat. Dan staan we met een paar duizend man (waarvan het merendeel vrouw is binnen de sector) op het Malieveld liedjes te zingen. Over dat het niet meer gaat en dat we in het ‘slob’ zitten. Diepe indruk zal het maken op onze beleidsmakers.

Dankzij corona heeft het ertoe geleid dat we een zoethoudertje hebben gekregen in de vorm van luttele miljarden. Daar moeten we dankbaar voor zijn. Aan de slag nu onderwijsveld! Die miljarden van nu vallen in het niet bij de jarenlange structurele verkapte bezuinigingen op het onderwijs. Bezuinigingen die er mede voor gezorgd hebben dat we staan waar we staan. Aan de rand van de afgrond. De plannen ter verantwoording zijn gemaakt en het veld maakt er weer het beste van.

Revolutie! Mijn advies naar mijn studenten is dat we harder mogen, nee, moeten zijn. Niet lelijk maar hard, realistisch en duidelijk. Een groep leerlingen geen gediplomeerde leerkracht betekent helaas geen onderwijs. Een salaris dat nog steeds niet marktconform is? Dat betekent een maand lang iedere week een dag minder werken. Niet buigen voor ‘we doen het voor de kinderen’. Dat is het grootste sabotagemiddel dat onze overheid tegen ons gebruikt. Wij maken er zelf ook gebruik van. Afstappen van een tegengeluid omdat we het voor de kinderen niet willen verpesten. Laat maar zien dat het echt niet meer gaat. Dat de gaten er echt in vallen. Ja, we maken ons niet populair bij de ouders, dat begrijp ik heel goed. Maar een halfjaar later de klacht van ouders dat hun kind les heeft gehad van een onbevoegde leerkracht en hierdoor een lager schooladvies heeft ontvangen. Of de school het even oplost. Dat is fijn!

Dat er structureel iets moet veranderen binnen het onderwijs, dat het beroep het aanzien en de aandacht krijgt die het verdient dat is een must. MAAR…

Dan mogen wij als beroepsgroep ook onze houding onder de loep nemen. Door bewuste en gerichte keuzes te maken uit het leerprogramma. Door nee te zeggen tegen talrijke ‘interessante projecten’ en door regelmatig nee te zeggen tegen gaten dichtlopen. Hierdoor worden wij gezonder en vitaler en kan er van die vakanties in weken best iets vanaf. Dat levert tijd op. Om in die periodes (wanneer de kinderen vrij zijn), op school met je team te werken aan de kwaliteit van het onderwijs. Dat komt alle leerlingen ten goede en levert ons arbeidssatisfactie op! Ik ben ervan overtuigd dat we door anders kijken, anders organiseren en denken de stap kunnen maken naar een gezonder onderwijs in al haar facetten.