Dissident Martin Bossenbroek heeft gelijk over slavernijverleden
Ruim 150 jaar na de afschaffing van de slavernij (1863) begint onze overheid te beseffen dat excuses over de slavernijperiode op zijn plaats zijn. Dit besef is vooral doorgedrongen door dat veel (bet) achterkleinkinderen van de destijds slaafgemaakten nog steeds trauma’s ervaren, excuses eisen en als vervolg daarop schadevergoedingen. Zowel onze koning als onze minister-president hebben al excuses gemaakt en over de verdere consequenties van die excuses is druk beraad en uitgebreide discussie. Het ene na het andere universitaire rapport over het slavernijschandaal verschijnt en zowel overheid als wetenschap willen overduidelijk de gruwelijkheden presenteren. In grote lijnen is iedereen het met elkaar eens. Hoewel iedereen? Nee!
Historicus Martin Bossenbroek (71), meerdere keren onderscheiden, schreef in het kader van de discussie het boek “Kolonialisme, de vloek van de geschiedenis” waarin hij zich afzet tegen wat hij noemt “mijn goede collega Gert Oostindie -emeritus hoogleraar koloniale geschiedenis”.
Volgens Bossenbroek beschrijft Oostindie de situatie erger en dramatischer dan deze in wezen was. Hij vindt zijn blik te beperkt. Slavernij was een wereldwijd verschijnsel en Nederland was zeker niet de meest kwaadaardige op dit gebied. Zonder af te doen hoe schandalig het Nederlandse beleid was, acht hij ‘overdrijving’ van het schandaal gevaarlijk voor onze democratie.
Hij ziet twee gevaren:
a. Door het koloniale beleid en de slavernij zo gitzwart te beschrijven speel je de huidige Chinese en Russische dictators in de kaart. Al onze kritiek op hun beleid kunnen ze dan beantwoorden door met een belerende vinger te wijzen op ons verleden.
b. Door zo negatief over ons verleden te schrijven bevorder je de woede van populistisch Rechts en je stelt, bedoeld of onbedoeld, de doorsnee Nederlander medeschuldig en medeverantwoordelijk voor het verleden.
Zowel in de NRC als in het dagblad Trouw wordt Bossenbroek geïnterviewd. Daarin zegt hij: “Aan de ene kant heb je politici als Geert Wilders die geen kwaad woord willen horen over vroeger. Ik noem dat de Borstkloppers. En aan de andere kant heb je historici en activisten die de geschiedenis van Nederland gitzwart kleuren door alles in het teken te plaatsen van het slavernijleden. Ik noem dat de Boetedoeners.”
Dat Bossenbroek vooral aandacht schenkt aan de Boetedoeners vind ik een goede zaak. Te vaak en te gemakkelijk wordt tegenwoordig, zeker na de uit de VS overgewaaide “woke- en cancel-cultuur” elke witte Nederlander beschuldigd van racisme en koloniaal denken en medeverantwoordelijk gesteld voor het verleden. Die beschuldigen zijn zeer onterecht.
Vier en vijf generaties terug heeft een kleine bovenlaag in onze maatschappij gehandeld in slaven, slaven uitgebuit in plantages en zowel van de slavernij als van het kolonialisme financieel geprofiteerd. In die zelfde eeuwen was het overgrote deel van de bevolking straatarm en werden ook zij uitgebuit, zij het op andere wijze.
Niets geen medeverantwoordelijkheid dus. Wie je nu nog medeverantwoordelijk kan stellen voor het verleden zijn de nog steeds zeer welgestelde nazaten van de paar honderd families die in de slavernijeeuwen (1600-1853) geprofiteerd hebben van slavernij.
Mocht onze overheid besluiten tot een terechte schadevergoeding, dan zou dat niet moeten komen uit een algemene belastingaanslag maar een specifieke belasting voor deze rijke families. Wie dat zijn weet ik niet precies. Er schieten mij wel wat namen te binnen maar het lijkt mij meer voor wetenschappers koloniaal verleden om dat uit te zoeken. Op zo’n wijze schadevergoeding betalen voorkomt dat Boetedoeners en andere onschuldige burgers worden benadeeld.
Wie dat kan uitzoeken? Wellicht een mooie opdracht voor het duo Bossenbroek en Oostindie. Ben benieuwd wat daar uitkomt.
Praat mee
Reacties (39)
Eigenlijk doet Bossenbroek zelfde als wat Reybrouck deed in zijn boek Revolusi. Niet naar het nationale verleden alleen kijken, maarde geografische grenzen oprekken en een en ander op wereldschaal bezien. En dan blijkt dat, ocherme, wij vroeger net zulke slechteriken waren als al die andere landen inde diverse continenten. Dit lijkt dooddoener, maar ik zal ze de kost niet hoeven te geven die nog steeds denken dat wij beter zijn dan de rest en voorop lopen in progressie op allerlei fronten.
Alex van Stipriaan (nrc 16 okt) hekelde die brede blijk, fout je moet moet het verleden juist nog intensiever bestuderen, geen punt dus maar dikke komma. Waarom zegt hij (en vele anderen) dat? Hij heeft les gegeven in Caribische zaken, en constateert dat Surinamers en Cariben nog steeds minder verdienen, en mensen met migratieachtergrond vaker in de cel belanden. En dat is meteen ook waarom de nazaten van hel onrecht van heksen en ketter brandstapels niet, en die van transatlantische slavernij wel aan de bel trekken. Als die laatste ongelijkheden opgelost zouden zijn in de maatschappij nu, was er ook geen verdieping en intensivering van dat unieke slavernijonrecht nodig geweest. Maar nu is dat verleden wel een steuntje in de rug voor grote groepen medelanders. En dat mag/moet zo blijven liefst..
Wat is de waarde van excuses als die worden gemaakt door mensen die chocolade eten gemaakt door moderne slaven? En de excusus gemaakt worden aan mensen in door kinderarbeid gemaakte kleding?
Niemand in deze discussie is na honderden jaren nog een echt slachtoffer. Wel zijn de meesten van ons daders van het in stand houden van moderne slavernij.
Stop slavernij NU!
Stop slavernij nu? Maar je wil de hypocrisie toch niet uiteschakelen? Daar voelen we ons tegenwoordig namelijk allerbest mee, dt mag je ons niet afnemen hoor, ik voel me goed, want ben in de haak.
Ik ben boetedoener, self flagellator, kijk mij eens! In sommige landen hoort het bij de optocht en slaan mensen zich tot bloedens toe op de naakte huid. Zo ver gaan wij dan weer niet, maar krijgen wel een kick van dat boetedoen....
Snap daar ook niets niemendal van, Gwb, ik houd het maar op een grote voorliefde voor feel good en hypocrisie, niet teveel met de boot schudden, anders breekt het lijntje nog....
Dus door de tegenzijden van de discussie te beschrijven als "borstkloppers" en "boetedoeners" probeert hij zichzelf te presenteren als het redelijke midden, maar tegelijkertijd gebruikt hij wel de framing van de "borstkloppers" door de "boetedoeners" af te beelden als asceten die aan zelfkastijding doen om van hun geërfde zonden verlost te worden. Laten we duidelijk zijn, de schuldige partij hier is de Nederlandse staat, niet de huidige bevolking van Nederland, dat zijn twee verschillende dingen. Het idee dat het geld voor herstelbetalingen voornamelijk van de families die hun rijkdom te danken hebben aan hun voorouders die van de slavernij profiteerden ben ik het in principe mee eens, want gestolen welvaart blijft gestolen, zelfs als je zelf niet de dief bent, maar het is nog altijd de verantwoordelijkheid van de staat om dat te verwezenlijken.
Het idee dat dit allemaal dictaturen in de kaart speelt is absurd. Wanneer bijv. Rusland reageert op kritiek van West-Europa door te verwijzen naar onze geschiedenis, praten ze niet tegen "ons" maar de rest van de wereld. En als "wij" daar nonchalant op reageren, versterkt dat juist het argument van Rusland. Dit is niet hetzelfde, maar wel verwant, maar als de koloniale machten het proces van dekolonisatie uitvoerden met meer oprechtheid en denkend aan de mensen daar (in plaats van hoe ze hun verliezen kunnen minimaliseren), zou er mogelijk nu geen oorlog in Oekraïne zijn, omdat dat doen Rusland veel meer zou isoleren dan nu.
Overigens, vrijelijk off topic dan maar weer: nieuwe reacties laden wel als je ipv de sortering 'nieuwste eerst' de 'oudste eerst' kiest. De problemen met deze site zijn zo niet meer van deze tijd. Ik hoop dat er een keer een oplossing voor komt, het is irritant.
Schuld en boetedoening is vooral een Westers fenomeen, andere culturen gaan toch wat makkelijker om met morele verantwoordelijkheden uit het verleden.
Erkenning is er, nu is het zaak om geen irreele verwachtingen te wekken. Na de excuusspeech van W.A. dachten veel nazaten dat het geldschip weldra kwam binnen varen.
Dit leidt alleen maar tot teleurstelling, frustraties en polarisatie dacht ik destijds.
deze reactie zal waarschijnlijk niet door het filter komen, maar het oproepen tot erfschuld komt op mij vooral vrij racistisch over. Dit zijn vaak lieden die witte mensen haten.
Stel mijn ouders waren dieven en hebben een belangrijk erfstuk van jouw familie gestolen. Ze zijn nooit gepakt en dus is het na hun overleden in mijn handen belandt. Mag ik het nu houden aangezien ik niet degene ben die het gestolen hebt?
Dit gaat niet alleen over de problemen van het verleden maar ook over de problemen van het heden, die een direct gevolg zijn van het verleden.
Daarnaast bestond de Nederlandse staat toen al en bestaat die nu nog steeds. Er is dus geen sprake van "erfschuld" want de schuldige partij heeft de hele tijd bestaan.
Hij is keurig door het filter gekomen beste Rick. Maar vertel eens: hoe kom je tot de conclusie van racisme? Ik ben daarin overigens oprecht geïnteresseerd.
@inuga
De situatie is wel iets complexer. Om in uw metafoor te blijven. Uw ouders hebben niets gestolen. Ze hebben iets gekocht wat al gestolen was. Nederlanders hebben immers geen mensen tot slaaf gemaakt maar als slaaf gekocht. Deze waren door andere Afrikaanse volken al tot slaaf gemaakt.
Dan komt er bij dat hetgeen nu strafbaar is als diefstal en dus heling destijds niet strafbaar was. Dan is het ook nog zo dat de benadeelde niet meer in leven is, een ook het directe voordeel zal lastig aan te tonen zijn. En ook heb je te maken met generatie op generatie waardoor er enerzijds sprake is van verjaring en anderzijds opvolgende generaties niet meer bekend waren met de herkomst van het goed.
"Deze waren door andere Afrikaanse volken al tot slaaf gemaakt. " leugen op leugen op leugen.
@brother
https://www.historischnieuwsblad.nl/slavenhandel-maakte-afrikanen-rijk/
Inuga Shabetta, meer dan de helft van de witte Nederlanders zijn niet afkomstig uit de Zeven Provinciën, bijvoorbeeld Noord Brabanders en Limburgers deze hebben dus helemaal niks met slavernij te maken die hebben er alleen maar last van gehad. En voor de andere witte Nederlanders de algemene kieswet kwam er pas na 1870 voor mannen en 1917 voor de vrouwen.
En ze hebben juist geen welvaart gehad van de slavernij. De Nederlanden waren zeer welvarend in de middeleeuwen alleen moesten ze Graafshap Vlaanderen (toen deel van Frankrijk) en Venetië voor zich dulden) en totaal verarmd in de 19de eeuw door de oneerlijke concurentie van slavernij.
Pas met het onstaan van de eigen suikerindustrie uit suikerbieten begon de welvaart weer te stijgen.
" Ze zijn nooit gepakt en dus is het na hun overleden in mijn handen belandt. Mag ik het nu houden aangezien ik niet degene ben die het gestolen hebt?" ---
Het probleem is dat het meestal niet zo direct ligt. Ten eerste was geld uit slavernij indertijd geen misdadig (in de zin van onwettig) vergaard vermogen. Er was misschien sprake van wandaden (moreel) maar niet van misdaad (juridisch). Ten tweede is, volgens de wet, misschien de misdaad (als je dat toch zo wil aanmerken) dan wel onwettig, maar het geld dat je daaruit verdient en dus overerft nog steeds gewoon geld. Zoals iemand die te goeder trouw iets koopt het voorwerp ook wettig verwerft en niet aansprakelijk is - hij heeft het voorwerp, of het vermogen, immers wettig verworven - is de overerving door een kind ook wettig. Immers, het vermogen is gewoon vermogen, en overerving is geen onwettige manier om iets te verwerven.
@BrotherV: "leugen op leugen op leugen.""
Nee. (Bijna) alle slaven die in Afrika tot slaaf werden gemaakt werden tot slaaf gemaakt door Afrikanen en vervolgens verkocht aan de Europeanen in de forten aan de kust. De Afrikaanse samenlevingen waren sowieso al slavensamenlevingen van zichzelf, die al in een vroeg stadium zelf slaven hielden en een deel doorverkocht richting Noord-Afrika. De afzet via de Noord-Europeanen in de tijd van de Atlantische slavenhandel moet de vraag en dus de 'industrie' aanzienlijk hebben vergroot, maar uiteindelijk waren het Afrikanen die Afrikanen tot slaaf maakten. Dat is algemeen bekend.
Ook in Oost-Azie was er al een omvangrijke slavenhandel waar de Europeanen zich zonder veel scrupules mee inlieten, maar dat laat onverlet dat die handel er al was.
De Europeanen zijn verantwoordelijk voor hun deel van deze afschuwelijke handel en uitbuiting, maar niet voor alles.
Ik vraag me idd hier ook af hoe het komt dat mensen zoals brother denken dat afrikanen de lieverdjes waren, en wij in Europa de slechteriken. Heeft hij Bossenbroek niet gelezen dan??
Ja, heb wel enig idee. Ligt ook aan de geschiedenislessen nu, waarin tot mijn grote verbazing ineens Afrika als een soortement paradijs wordt afgeschilderd, een en al rijkdom en locale demokratie (US invloed natuurlijk, niet iets nls), terwijl wij vroeger (in de geschiednislesjes uit mijn lagere en middelbare school tijd)dat continent als achterlijk en hulpbehoevend kregen voorgeschoteld. Maar hoe is/was het nu? feiten? objectiviteit? of beetje rommelen en zaken in je eigen voordeel afschilderen?? Het gaat maar door, mag best hoor, is altijd zo geweest wel misschien.
Nederlanders waren ook niet de enigen die forten hadde aan de Afrikaans kust. De Portugezen waren de eersten.
Denemarken als een zeevarende natie kon niet achterblijven en had ook een fort in Afrika ( aan de Goudkust) en aangezien de Denen de baas waren in Noorwegen was ook dit land geimpliceerd. De huidige (handels)relaties met Ghana zijn hartelijk,
Dat er Afrikanen rijk zijn geworden met de slavenhandel betekend hoogstens dat er in Afrika mogelijk ook mensen en instellingen zijn die verantwoordelijkheid moeten nemen, maar dat is hun taak en neemt niet af van de verantwoordelijkheid van de Europeanen (er is geen verkoop zonder koper). Of het daar wel of niet besloten wordt om dat te doen zou geen invloed moeten hebben op wat hier besloten wordt. Sowieso, om verder te gaan met de diefstal-vergelijking, iets kopen wetend dat het gestolen is, is ook zowel moreel als wettelijk (heling) onaanvaardbaar.
Dat slavernij toendertijd legaal was, is niet van belang. Het gaat ook om de huidige toestand, en verantwoordelijkheid proberen te ontwijken voor het creëren en in stand houden van de huidige toestand door achter de wet van toen te schuilen is een pervertering van de functie van de wet. En het proberen van goedmaken van de gevolgen van historische onrechtvaardige wetten is ook iets wat regeringen (heel soms) doen. In principe is het mogelijk om het eigendomsrecht aan te passen zodat rijkdom dat vergaart is dankzij slavernij (historisch en hedendaags) bestempeld wordt als "verfoeilijke rijkdom" en gevolgen te hangen aan het bezit daarvan. Of dat de beste manier is om dit te doen is een ander verhaal, maar het punt is dat dit soort dingen mogelijk zijn, dus het enige wat te discussiëren is, is wat rechtvaardig is en wat positieve uitkomsten heeft, niet de wetten van dode barbaren.
@inuga
Je kan alles willen. Probleem is alleen dat het totaal onuitvoerbaar is, de schade herstellen van de toeslagenaffaire is al een enorm complexe opgave. Daarnaast kun je wel beginnen maar het zal niet eindigen. Er is altijd wel een groep die ergens in de historie naar de huidige maatstaven benadeeld is. Daarnaast is het strijdig met de grondwet en de universele rechten van de mens.
De schande van die slavernij vroeger is voor ons nu onverteerbaar (want alle mensen zijn nu dus gelijk, staat in de recent opgestelde mensenrechten zo), maar als je het in de tijd beschouwt misschien niet eens zo heel erg. Hoe erg hadden niet-slaven het toen? Waarschijnlijk nauwelijks beter. Minder te eten, geen huis, geen medische verzorging. Hoe komen we toch aan dat presentisme? Ik denk vanwege gebrek aan geschiedenisles, maar weet het eigenlijk ook niet.
Christiansborg, nabij Accra, kwam ik tegen in Bossenbroek, Danielle, kan het Deenser? En zou het het enige deense fort aan die afrikaanse westkust geweest zijn?
Vooral Kerk, Koningshuis en de Koopman zijn danks slavernij waar NL toch bij de laatste lichting zat die slavernij afschafte zeer welvarend geworden.
Deze drie componenten hebben te lang de schone schijn opgehouden en dat proberen ze nog steeds .
Jullie koning mag dan excuses hebben gemaakt maar waar zijn de kerk en de koopman met hun winstmarges gebleven?
Door katholicisme op te dringen aan niet gelovig gebonden personen is de kerk rijk geworden omdat ze voor ieder zieltje n stukje rijker worden schijnbaar , en de koopman die al die specerijen voor n habbekrats via slavernij heeft binnengehaald.
Het is echt crazy om te zien hoezeer mensen dit op zichzelf betrekken en het niet in het breder perspectief kunnen zien.
Sowieso een eigenschap van veel mensen, met daarin de rechts georiënteerden die de kroon spannen: enkel oog voor hoe het eigen belang beïnvloed wordt.
Bakken vol met mensen die redeneren vanuit eigen gevoel van entitlement (ik ken er geen voldoende goede vertaling voor, dus toch maar weer even de Engelse taal erdoorheen). Een pervasieve volksziekte. Dikke ikkes.
Het gevaar van de benadering van Bossenbroek is, dat de 'waarheid' wordt weggeduwd vanuit PR-motieven. NL heeft niet meer 'schuld' dan vele andere westerse landen, dat moet je zeker relativeren, maar de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het ondermijnen van van cultuur en economie door het westen staat gewoon als een paal boven water. China bijv. is in de 19e en 20e eeuw vernederd en uitgebuit; de opiumoorlogen moesten de afzet van opium in China door Engeland garanderen.
Historici moeten vooral het hele verhaal vertellen. Daar hoort niets te worden weggemoffeld, alles te worden verteld, niets te worden overdreven en niets mooier of lelijker te worden gemaakt als het is. Er zullen altijd mensen zijn die vinden dat iets groter of kleiner wordt gemaakt dan het was, en historici zullen altijd dingen blijven wegen. Daar moeten we gewoon mee doorgaan. Want we zullen nooit verder komen dan al die verhalen bij elkaar.
Niet-historici zullen hier ook vaak weinig interesse voor kunnen opbrengen net zo min als voor de oorlogen in de 19de eeuw in Afghanistan en de Franse aanwezigheid in Indochina . Voor boekenlezers: Sherlock Holmes' hulpje dr. Watsonhield hield er als legerarts een "limp" over aan Afghanistan en vergeet Greenes The quiet American ook niet.
Meer geluid dan licht. Wat een rammelend stuk.
Beerends neemt het verwijt over dat geschiedkundige Oostindië ... wat (a) Rusland/China en (b) extreemrechts, ánderen dus, met zijn uitspraken gaan doen. En dat ze "overdreven" zijn, dwz: wetenschappelijk niet juist. Beerends zelf gaat dan verder over "woke- en cancel-cultuur".
Oké dan, dus omdat China ons mensenrechten gaat aanwijzen moeten wij die negeren. Zoiets.
Het kwantificeren van winst voor de Nederlandse maatschappij en verlies voor mensen die tot slavernij zijn gedwongen en de gevolgen voor hun nazaten is een lastig vraagstuk. Maar daar kun en m.i. moet je minimaal het gesprek over aangaan, zonder te vervallen in gehuil over woke en het belachelijk maken van intergenerationeel trauma en het trachten dit feit te verschuilen achter een paar rijke families. Nederland heeft zich schuldig gemaakt aan het faciliteren van de ergste vorm van structurele uitbuiting en mishandeling van mensen. Of dat meer of minder was dan in andere landen is niet relevant. Wat Rusland of China gaan zeggen als Nederland daarvoor verantwoordelijkheid neemt ook niet . Het is hoog tijd voor 'amends'.
De schrijver lijkt te denken dat er een soort vivisectie tot in detail nodig is. Het gaat niet over of de bakker uit Frisland of Hamed op de hoek 'schuldig' zijn. Het gaat erom dat we als maatschappij voor rechtvaardigheid voor ons samen zorgen. En dat betekent voor Surinamers, Molukken, en Antillanen. Ben solidair met je medenederlander. Herken ze. Steun ze. De 'verantwoordelijkheid' waar het om gaat zou moeten zijn dat we een sociale democratie hebben. Niet dit liberaal bestel van elk tegen allen maar vooral geen verantwoordelijke regering.
De schrijver heeft wel gelijk, in princiepe dan, dat de rijkeren het meest moeten teruggeven. Ze hebben immers het meest van de samenleving van iedereen gepakt. Maar dat kan door hogere belasting en door privatisering terug draaien en door multinationals te reguleren zodat ze het volk niet als koeien behandellen.
Wat betreft a & b: een pleidooi voor het raam uitgooien met verantwoordelijkheid afleggen voor het verleden en de de anticipatie op wat de 'echte slechteriken' daarvan gaan vinden bepalend laten zijn. Maar zeg eens: waarin verschil je dan moreel gezien nog van extreem rechts, Rusland en China?
Ik vind het een slecht onderbouwd verhaal. Je kan mensen toch niet aanspreken, of in dit geval afstraffen, voor gedrag van verre voorouders. Ik vind het echt waanzin om zoiets goed te praten.
Het is gebeurd, we kunnen het niet terugdraaien. Dus laten we er dan maar van proberen te leren en ervoor te zorgen dat zoiets niet nog een keer gebeurt.
Zowel de opinieschrijver als Bossenbroek gaan voorbij aan het gegeven dat het fundament van de Nederlandse rijkdom letterlijk doordrenkt is van het bloed en leed van de tot slaafgemaakten en gekoloniseerden. Rijkdom dat niet alleen onder aanvoering maar met directe participatie van de van de Nederlandse Staat werd vergaard en ervoor gezorgd heeft dat Nederland vandaag behoort tot de rijkste landen van di planeet. Alles word er aangedaan om er mee weg te komen vooral het verhullen en verdraaien. Het gaat in de narratieven helemaal niet om de individuele witte nederlander te laten betalen. Het verhaal moet wel verteld worden hoe schrijnend het ook was om te begrijpen dat dezelfde misdaad tegen de menselijkheid die het fundament heeft gelegd voor rijkdom en ontwikkeling(gouden eeuw)gezorgd heeft voor achterstelling en onderontwikkeling. Als geschiekundige doet Bossenbroek er goed aan om inplaats van een ontwijkende narratief bij te dragen aan meer bewustzijn over deze veschrikkelijke periode in de geschiedenis van de mensheid en haar gevolg voor de nazaten en hun gemeenschappen, door het verhaal te vertellen zoals het is en niet alleen door prof em. Oostindie maar ook door geschiekundigen wereldwijd.
Wat een kul. Beide "gevaren" zijn gebaseerd op redeneerfouten.
Door hieraan toe te geven bereik je niet dat domrechts niet onterecht boos is of dat Rusland en China geen whataboutisms gebruiken maar valideer en normaliseer je de valse argumenten.
Wij zijn als individu niet schuldig aan de slavernij maar wel aan het onder het tapijt schuiven van aangedaan onrecht en onwil om gedupeerden te compenseren.
Toen de slavernij formeel was afgeschaft kregen de voormalige eigenaren een financiële compensatie maar de voormalig tot slaaf gemaakten kregen geen compensatie voor hún gederfde inkomsten. Dat is een schuld, moreel en financieel, die wij met zijn allen dragen.
[en onwil om gedupeerden te compenseren.]
Die gedupeerden zijn al lang aan gene zijde...
"Dat is een schuld, moreel en financieel, die wij met zijn allen dragen." Sorry maar welke schuld? Wij bestonden in die tijd niet. De slaven en de slaven eigenaren zijn al lang dood.
@a66
Dat er geen compensatie is gegeven aan mensen tot slaaf waren gemaakt daar kun je, zeker met de inzichten en het wereld- en mensbeeld van nu, vanalles van vinden.
Maar mensen die in Afrika als slaag werden gehouden, mensen die door de Romeinen tot slaag werden gemaakt of hier als lijfeigene of horige of anderszins uitgebuit werden of mensen die leefden onder Spaanse, Franse of Duitse bezetting zijn natuurlijk ook nooit gecompenseerd. Dat roept dan ook de vraag op wie je nu zou willen compenseren en hoe ver je dan moet terug gaan.
sLavernij . Dan moeten ze zeker bij het Koningshuis zijn . Die zijn schatrijk geworden door de slavernij , en de elite niet te vergeten ( daar hoordt het Koningshuis ook bij )
Helemaal mee eens…
Op één punt na: Het koloniale verleden van Nederland duurde langer dan de transatlantische slavernij van 1600 - 1863, nl van –zeg maar de oprichting van de VOC (1602)– tot december 1949, het einde van de "politionele acties", oftewel de koloniale oorlog van 1945 - 1949.
Het kolonialisme en de slavernij waar o.a. mijn ouders mee te maken hadden in ˙hun en mijn geboorteland Indonesië, raken nogal eens ondergesneeuwd door het luidruchtige activisme van de 6e-7e generatie nakomelingen van de transatlantische slaven.
[Dit besef is vooral doorgedrongen door dat veel (bet) achterkleinkinderen van de destijds slaafgemaakten nog steeds trauma’s ervaren,]
Er is meen ik geen greintje bewijs voor het bestaan van intergenerationele trauma's.
Wel lijkt er sprake te zijn van afstammelingen die dit teveel hebben geinternaliseerd en hier een 'way of life' van hebben gemaakt.
Verder hartgrondig eens met Bossenbroek.
.
https://psycholoog.nl/blogs/intergenerationeel-trauma-overdracht-door-generaties-heen/ *poef* weg is je verhaaltje.
@ BrotherV
Is geen brede wetenschappelijke consensus over noch sluitend bewijs voor.
Heeft u uberhaupt een google pogimg gedaan? Zeker niet in het Engels anders had u deze domme uitspraak niet gedaan.
Kun je wel met terugwerkende kracht een schadevergoeding eisen voor iets wat in die tijd dat het plaatsvond legaal was?
Ja. Het is aangedaan onrecht. Vele generaties zijn niet betaald voor arbeid. Dat is op zijn minst inkomstenderving.
Nederland heeft in 1975 al drieënhalf miljard gulden (ca 1,6 miljard €) geïnvesteerd in de ontwikkeling van Suriname. Is dat nog niet genoeg?
De verwachte winsten waren de ontwikkeling van west Suriname. De havenstad Apoera en vooral de winning van bauxiet dat daar in grote hoeveelheden beschikbaar was. Dit allemaal om de Surinaamse economie een flinke boost te geven.
Maar de Surinamers hebben er een rotzooitje van gemaakt. Het hele project is mislukt.
Geld overmaken naar ontwikkelingslanden, met idee dat het de beoogde ontwikkeling kan helpen,is natuurlijk ook een heel naief idee. Maar dat weet je in het begin niet, dat moet je leren, door het te doen, en te zien (en dat hebben we na 50 jr ontwikkelingshulp met miljarden) dat het niet het juiste is. Marshallhulp was heel slecht voorbeeld, want dat was niet van ontwikkeld naar onontwikkeld.
"Wie je nu nog medeverantwoordelijk kan stellen voor het verleden zijn de nog steeds zeer welgestelde nazaten van de paar honderd families die in de slavernijeeuwen (1600-1853) geprofiteerd hebben van slavernij."
iK blijf het bijzonder vinden dat het als normaal gezien word dat je iets als schuld kan erven. Zelfs een schuld van je voorouders die al minstens 150 jaar overleden zijn. Niemand us verantwoordelijk voor de daden van zijn voorouders, zelfs niet voor de daden van je ouders.
"Mocht onze overheid besluiten tot een terechte schadevergoeding, dan zou dat niet moeten komen uit een algemene belastingaanslag maar een specifieke belasting voor deze rijke families"
Ook dit blijft me verbazen. In elke andere situatie zou het als belachelijk gezien worden als je de erfgenamen aansprakelijk stelt voor iets dat een voorouders bijna 200 jaar geleden is aangedaan. Deze situatie is niet anders. De mensen van toen zijn er simpelweg niet meer.
Je hebt volkomen gelijk Ranonkel. Het is belachelijk nu, zoveel generaties later financiële genoegdoening te eisen of zelfs maar excuses te eisen. Dat doen we met de nazaten/erfgenamen van NSBers per slot van rekening ook niet.
Waarom zou je als maatschappij geen morele en financiële schuld kunnen erven? We erfden immers ook geroofde kunst en andere immoreel verkregen rijkdom alsmede roem en nationale trots.
Moraliteit is een individuele zaak. Gerelateerd aan het denken en doen van een persoon en iet overerfbaar.
De financiële schuld heeft Nederland al lang afgelost in de vorm van ontwikkelingshulp. Alleen hebben de Surinamers er zelf een zooitje van gemaakt.
@a66
Omdat je daar niet uit gaat komen. Moeten we dan ook een schuld gaan innen bij de Duitsers, Spanjaarden en Fransen en Romeinen die Nederland hebben bezet? Hoe zit het met de horigen en lijfeigenen? De kinderen die met kinderarbeid werden uitgebuit?
En wie moet dat dan gaan betalen. Ook de mensen die als immigrant recent naar Nederland zijn gekomen? En mensen van Surinaamse of Antilliaans afkomst? Hoe ga je om met nazaten die zowel slagen als slavenhouder als voorouder hadden? Etc etc
Er sluipen in de discussie wat onzuiverheden. Vaststaat dat slavernij een misdaad tegen de menselijkheid is en was. Ook als dat pas achteraf wordt vastgesteld. Daarvoor zijn in het algemeen niet individuele burgers aan te spreken. Het was een pervers staatssysteem dat in stand werd gehouden door de elite die in die tijden de Nederlandse staat vertegenwoordigden. Daarmee blijft de staat ook nu verantwoordelijk. Of dat dan uiteindelijk zou moeten eindigen in een schadevergoeding zal via het recht moeten worden vastgesteld.
Dan de nu nog doorwerkende psychologische effecten van de slavernij. Mijn vrouw is Surinaamse. Haar overgrootvader was nog een tot slaaf gemaakte en haar opa een kind van een tot slaaf gemaakte. Natuurlijk werkt dat door op generaties daarna. Als socioloog neem ik dat waar in die families. Daar moeten we dus vooral niet kinderachtig over doen(het woke noemen e.d.)
Tenslotte een praktisch voorbeeld. Toen Nederlandse surinamers in 1975 naar Nederland kwamen, bleek jaren later dat ze fors gekort werden op de AOW. Die uitkering was slechts voorbehouden aan de Nederlanders uit Nederland en dus niet voor de Nederlanders uit Suriname en in plaats van dat te herstellen worden de Nederlanders uit Suriname afgescheept met een eenmalige uitkering van € 5.000 en behouden ze hun korting tot aan de dood. Klinkt dat soms niet erg koloniaal krenterig?
Dat laatste gold ook voor Indische Nederlanders. Mijn vader, politieofficier (commissaris) derfde meer dan 5 jaar” salaris (WO II en deel koloniale oorlog) antwoord op verzoek alsnog betaling: “ eis dat maar op bij Indonesie”
Hij mocht na repatriëring solliciteren bij de politie… als straatagent!
Je voert zelf ook wat wat je onzuiverheden noemt in. Elk staatssysteem laat criminele zaken bestaan. Maar is de staat totalitair verantwoordelijk voor alles wat er gebeurt? Nee. Anders werden er geen dieven vastgezet. Zelks als een staat wel voor iets verantwoordelijk is, en de staat hetzelfde is, dan is dat simpel. Maar is het zo dat een staat hetzelfde is door de tijd heen? Nee. Anders hadden we nog uitvoerende stadhouders of koningen.
Goed dat slachtoffers van slavernij herkent worden. Maar dat is dan ook deels een politieke keuze van huidige politieke partijen (en in dit geval, wat na-praters), Die ook nog eens een hoog symbolische inplaats van practishe aard hebben. Het lijkt mij beter om die Surinamers hun AOW te geven, met de extra rente. Maar gezien dat de Nederlandse regering bijna niet meer regeert (wonen, immigratie, groningen, toeslagen schandaal niet-afhandeling) en dus bijna geen staat meer is, lijkt het me niet waarschijnlijk.
"Wie je nu nog medeverantwoordelijk kan stellen voor het verleden zijn de nog steeds zeer welgestelde nazaten van de paar honderd families die in de slavernijeeuwen (1600-1853) geprofiteerd hebben van slavernij.
Mocht onze overheid besluiten tot een terechte schadevergoeding, dan zou dat niet moeten komen uit een algemene belastingaanslag maar een specifieke belasting voor deze rijke families."
Zelfs dat zou ik niet doen, want wie bepaalt precies wat een nazaat is? Gaat dat cognatisch, tellen bastaardkinderen wel of niet, wat moet je met iemand die zowel slaven als slavenhouders als voorouders heeft etc? En je zult ook niet in alle gevallen hard kunnen maken dat iemands huidige fortuin een direct gevolg is van de slavenhandel van diens voorouders. Misschien kan iemand aannemelijk maken dat dat fortuin van destijds na een paar generaties verloren is gegaan en dat nieuwe generaties later op eigen kracht weer opnieuw rijk zijn geworden. De bewijslast zou bij de staat liggen lijkt me. En wat als iemand ooit het middels slavernij vergaarde fortuin heeft nagelaten of zelfs gewoon gegeven aan iemand die geen familie was? Blijft iemand die wel het geld heeft maar geen nazaat is buiten schot? Dan kan het aantrekkelijk worden om een soort katvangers in te schakelen. Dat zijn wel moeilijkheden bij dit voorstel.
Goed artikel. Alle Nederlanders van nu schuld aanpraten voor wat een klein groepje gewetenloze zakenlieden en politici een paar honderd jaar geleden hebben misdaan is in mijn beleving te gek voor woorden. Laten we het nú beter doen.
Moet het nou bij die komma blijven, of mag het een punt worden? Zijn we net gewend aan de komma als politiek correct, komt ene Bossenbroek aan met de definitieve punt achter onrecht in ver verleden, dat heeft wat boze brieven in nrc (en elders?) opgeleverd, want we waren net zo schuldbewust aan het borstkloppen en gelden voor monumneten aan het verdelen, en nou dit weer ineens? Het wordt je ook niet makkelijker gemaakt de laatste tijd, dan dit en dan dat, het is ook nooit goed.
Je schuldig voelen over en boete doen voor een onrecht wat inwoners van je land/streek anderen hebben aangedaan in het verleden, is een typisch westers verschijnsel. Het is prima dat we ons bewust zijn van wat er in een ver verleden is gebeurd, maar niemand in het hier en nu hoeft zich daar schuldig of slachtoffer bij te voelen, want we hadden er part noch deel aan. Wanneer je blijft hangen in negativiteit uit het verleden, is de kans groot dat je onder veel spanning en stress leeft. Je kunt je beter richten op de toekomst, daar heb je immers wél invloed op. Dit soort schuld/boete-situaties poppen steeds vaker op, maar lijken door bepaalde groepen vooral aangegrepen te worden om 'aan te tonen' dat het westen slecht is en gestraft moet worden. Het westen is heus niet slechter dan de rest van de wereld, het is simpelweg lang aan de macht (geweest). Zo bont als sommige landen, die geen énkele verantwoordelijkheid nemen voor wandaden uit het verleden, hoeven wij het niet te maken, maar wat minder met de staart tussen de benen mag ook wel.
Part noch deel als dat (o zo heilige) individu, maar dat geldt niet als gemeenschap of natie natuurlijk. Zijn bloed kome over ons en over onze kinderen, zo ging dat vroeger, en nu nog beetje zo dus, ondanks de immer voortschrijdende individualisering.
@dirk den boer. Ben jij dan ook van mening dat de huidige Duitse bevolking aangesproken kan worden op wat hun voorouders tijdens WO II uitspookten?
Lijkt me niet toch? Nou, dan ook niet als het gaat om het slavernijverleden.
In veel Aziatische landen bestaat een sterke geschiedenis van groepscultuur en familiele verplichtingen en zonden.
@Volrin,
Ik betwijfel of het daarbij gaat over schuld en boete bij zaken die zich decennia of honderden jaren eerder voorgedaan hebben. Wat mij betreft, plaatsen we alle heden ten dage in onze cultuur als onacceptabel beschouwde zaken, dus ook de uit het Christendom afkomstige erfzonde, in de categorie Uitgefaseerd.
In plaats van het verleden met terugwerkende kracht te corrigeren, zou het wellicht verstandiger zijn om de aandacht te richten op het heden en daar verbeteringen in aan te brengen. Het is immers algemeen bekend dat veel van de producten die wij gebruiken worden vervaardigd onder omstandigheden die nauw aan moderne slavernij grenzen. Maar misschien is dat iets wat de volgende generaties mogen oplossen door dan ook weer herstelbetalingen te verrichten.
Er is geen enkele reden om aan te nemen dat compensatie voor het slavernijverleden het verminderen van moderne in de weg staat.
"Mocht onze overheid besluiten tot een terechte schadevergoeding, dan zou dat niet moeten komen uit een algemene belastingaanslag maar een specifieke belasting voor deze rijke families."
Het is een oude filosofische verhaal wat ik ergens op pik. Er is een bijl al generaties lang in de familie. Alleen is soms het blad versleten, dus zet elke generatie er een nieuwe blad op. Ook zijn die stelen beperkt houdbaarm dus zet elke generatie er een nieuwe steel op. Maar is het dan wel nog dezelfde bijl en dus een familie erfstuk?
De schrijver wil dus mensen belasten om iets wat hun voorouders zeven generaties gedaan hebben. Al zou er inderdaad een familiekapitaal zijn verdient, dan komt de volgende vraag op. Minimaal zes generaties hebben dat kapitaal beheerd, geherinvesteerd en er dus eigen energie en middelen in gestoken? Is het dan nog wel het zelfde kapitaal?
Als we aan dat soort voorouder belastingen beginnen, heb ik nog een even dwaze. Laten we voor pruiken voor kankerpatienen, al de nazaten van al die "moffenwijven" op roepen voor een verplichte scheerbeurt.
Prachtig hoor, maar is het niet wijzer om meer aandacht te schenken aan slavernij die nu nog bestaat? Momenteel zijn er meer slaven dan dat er in de periode dat de Nederlanders slaven handelden in de hele wereld waren. In die 400 jaar waren het er ongeveer 13 miljoen (wereldwijd) terwijl er nu ongeveer 50 miljoen slaven zijn.
Verder is het ophalen van het geld bij families die toen in slaven handelden een vorm van erfschuld en ik denk niet dat dit de kant is waarop we willen gaan.
Stompzinnig om een schadevergoeding te eisen voor iets dat 150jr geleden door een volstrekt andere generatie is veroorzaakt.
De nazaten van slaven hebben in dit land alle kansen gekregen en velen hebben deze gegrepen. Slavernij is een smet op onze geschiedenis, en maakt daar deel van.
Mensen met trauma's moeten goede zorg krijgen, daar helpt geen herstelbetaling tegen. En we moeten mensen ook helpen tegen het continue wentelen in slachtofferschap.
Er zijn genoeg rolmodellen die zich wel onder het slavernij-juk van 150jr geleden hebben uitgewerkt. Evenals de honderdduizenden nazaten van turfstekers, kinderfabrieksarbeiders etc.
Als je echt wat tegen slavernij wil doen, richt je pijlen dan op de moderne slavernij, die in diverse landen nog steeds plaatsvind.
"Te vaak en te gemakkelijk wordt tegenwoordig, zeker na de uit de VS overgewaaide “woke- en cancel-cultuur” elke witte Nederlander beschuldigd van racisme en koloniaal denken en medeverantwoordelijk gesteld voor het verleden. "
Ik maak me best wel kwaad over het telkens weer - blijkbaar bewust - verkeerd weergeven van waar het om gaat. Het gaat niet om de vraag of de huidige generatie witte Nederlanders verantwoordelijk moet worden gesteld voor de misdaden van Nederlanders in het verleden. Dat is helemaal niet aan de orde.
Het gaat om de vraag hoe ons koloniale verleden vandaag nog doorwerkt in de wijze waarop we naar de multiculturele samenleving kijken. Waardoor we allemaal, inclusief ikzelf, van jongs af aan zijn opgegroeid met onbewuste vooroordelen jegens mensen die anders zijn dan onszelf, met name zwarte mensen en moslims. Met alle nadelige gevolgen van dien, resulterend in ongelijkheid en (onbewust) racisme.
Vandaag heeft onze samenleving als geheel - dus niet alleen de rijke bovenlaag - nog elke dag last van de nadelige gevolgen van ons koloniale- en slavernijverleden.
@john
Als het waar is wat je zegt:
“Het gaat om de vraag hoe ons koloniale verleden vandaag nog doorwerkt in de wijze waarop we naar de multiculturele samenleving kijken. Waardoor we allemaal, inclusief ikzelf, van jongs af aan zijn opgegroeid met onbewuste vooroordelen jegens mensen die anders zijn dan onszelf, met name zwarte mensen en moslims. Met alle nadelige gevolgen van dien, resulterend in ongelijkheid en (onbewust) racisme.”
Dan zou je een groot verschil moeten merken in hedendaagse samenlevingen in landen zonder koloniaal verleden.
Daarnaast staat de geschiedenis van noord naar zuid en west naar oost bol van de meest erge verschrikkingen, oorlogen en uitbuitingen. Duizenden jaren lang. Onze huidige beschaving is nog maar zeer recent en flinterdun. Waarom dan 1 aspect er uit pikken? Het is goed om bewust te zijn van misstanden uit het verleden om er van te leren voor de toekomst. Maar wel het hele verleden en niet een selectief deel daarvan.
helaas John voor jouw narratief: blanken hebben niet het alleenrecht op racisme en discriminatie....
Moslims en zwarten worden beiden gediscrimineerd. moslims aanzienlijk meer dan zwarten. Echter moslims hebben besloten dat zij zich daar niet door laten kisten en werden minister, Kamervoorzitter, parlementariërs, burgemeester, winkelier, bouwvakker, en ja ook af en toe drugs runner. En zwarten, die zie je niet. Alleen als ze komen klagen over het slavernijverleden van 6-7 generaties geleden. De belangrijkste last die ze hebben is dat ze elkaar de slachtofferrol aanpraten.
Deze week in de Tweede Kamer werd en door de kamerleden gestemd over de herstelbetalingen.
Coalitie en verder rechts stemde tegen.
“Wij kozen voor de route excuses aanbieden.
Tegenwoordig leven geen mensen, die zelf in slavernij hebben geleefd.”
Dat zijn de mensen, die hun verantwoordelijkheid willen delen met de totale bevolking……
https://paradisefm.cw/meerderheid-in-tweede-kamer-tegen-herstelbetalingen-slavernij/
[Al onze kritiek op hun beleid kunnen ze dan beantwoorden door met een belerende vinger te wijzen op ons verleden]
Dat is natuurlijk onzin.
Beiden hebben zaken in hun verleden waar de honden geen droog brood van lusten.
Je bedoelt, dat wie nu welvarend is, dat is geworden door het handelen van de eigen voorouders in een ver verleden?
De arme voorouders kregen geen kansen, die moesten zich ook invechten. Ergens in een armoedebaan, waar de welvarenden behoefte aan hadden.
De industrialisatie na de slavernij, betekende een trek naar de stad van de arme boerenjongens.
Kwamen ze in getto’s terecht, in schimmelige kelderwoningen….
Maar lang niet iedereen profiteerde van deze sterke productiegroei. Door urbanisatie groeiden de steden razendsnel. Veel mensen trokken van het platteland naar de stad, waar ze vaak vlak bij de fabriek kwamen te wonen. Er ontstond hierdoor, met name in de negentiende eeuw, een arme stedelijke arbeidersklasse. Door lage lonen, slechte werkomstandigheden (lange werkdagen van wel zestien uur) en kinderarbeid ontstond de zogeheten ‘sociale kwestie’: het arbeidersvraagstuk dat draaide om de kwestie hoe de slechte levens- en werkomstandigheden van arbeiders en hun gezinnen aangepakt en opgelost moesten worden.
Uit een artikel geplakt.
[Er schieten mij wel wat namen te binnen]
Toevallig een familie met veel Willempies?
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?
Meld je hieronder gratis aan voor Joop NL. Iedere donderdag een selectie opvallende nieuwsverhalen, opinies en cartoons in je mailbox.
Dhr. Bossenbroek benadrukt het belang van een bredere kijk op geschiedenis en stelt dat de focus uitsluitend op het negatieve van het kolonialisme een gevaar vormt voor de democratie. Ik plaats hier een kanttekening bij, omdat ondanks deze bredere kijk ik niets anders kan concluderen dat kolonialisme een misdaad is tegen de menselijkheid. Kolonialisme ging eeuwenlang gepaard met grof geweld, onderdrukking, discriminatie, racisme, en andere vormen van gedwongen arbeid. Het argument dat slavernij in die tijd een gegeven was en niet moreel veroordeeld mag worden met onze huidige maatstaven, zoals het recht op vrijheid en menselijke waardigheid. Echter, deze rechten zijn universeel en tijdloos, en memoreer in deze context aan de Gulden regel: “Behandel anderen zoals je door hen behandeld wilt worden”. Het feit dat kolonialisme en slavernij toen werd geaccepteerd, maakt het niet minder onrechtvaardig. Eerst was er de misdaad, en dat er daarna ook goede dingen zijn gedaan door paters en artsen is dan niet meer relevant.
Er was absoluut ook geen legitimiteit voor het koloniale gezag. De Nederlandse kolonisatie van de Indonesische Archipel en de West was een immoreel en onethisch proces, dat de inheemse bevolking beroofde van hun menselijke waardigheid, rechten en vrijheden, en hun fundamentele behoeften en belangen negeerde of schaadde. Kolonialisme werkt tot op de dag van vandaag in negatieve zin door in onze samenleving