Diplomatie voor vrede in Oekraïne is hard nodig

Oorlogen kennen alleen maar verliezers, elk mensenleven telt.

Zaterdag 15 juni begint in Zwitserland de vredestop voor Oekraïne. De top is gericht op staatshoofden, ngo’s zijn niet uitgenodigd. Het doel is om bij te dragen aan eerlijke en duurzame vrede in Oekraïne. Het vredesvoorstel van de Oekraïense president Zelensky en andere vredesvoorstellen die voldoen aan het internationale recht zullen er worden besproken.

Hoofdrolspeler Rusland heeft bedankt voor de Zwitserse uitnodiging en ook China liet weten niet te zullen komen. Hopelijk kunnen zij alsnog of in een latere fase in het vredesproces betrokken worden, dat is essentieel. De demissionair premier was onlangs op bezoek bij de Chinese president. Ik vraag me af of hij president Xi Jinping benaderd heeft over de rol van China met betrekking tot het vredesproces in verband met de oorlog van Oekraïne. Wat mij betreft worden mogelijke intermediairs zoals China actief aangemoedigd om Rusland op te roepen tot vrede. Wat betreft de deelname van de andere BRICS-landen aan de vredestop in Zwitserland: India heeft publiekelijk aangegeven te zullen komen en Brazilië en Zuid-Afrika hebben niet afgezegd.

Ik bid dat deze vredestop en alle andere diplomatieke inspanningen en roepen om vrede een bijdrage zullen leveren aan duurzame vrede in Oekraïne. Dat is ten eerste in het belang van de mensen in Oekraïne en in Rusland. Op 17 april waren er volgens de BBC meer dan 50.000 Russische soldaten gedood. Volgens president Zelensky waren er in februari meer dan 31.000 Oekraïense soldaten gedood, alhoewel inlichtingendiensten van de Verenigde Staten op hogere aantallen uitkomen. In februari waren er 10.500 burgers gedood, waarvan 587 kinderen. Volgens de UNHCR hebben ruim 14,6 miljoen mensen in Oekraïne hulp nodig, onder wie 3,6 miljoen ontheemde mensen. Volgens de cijfers van februari 2024 zijn meer dan zes miljoen mensen naar Europese landen gevlucht.

Zoals ook is aangegeven in het vervolgadvies van de Adviesraad Internationale Vraagstukken lijden landen in het mondiale Zuiden ook als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Voor de oorlog waren Oekraïne en Rusland relatief grote exporteurs van met name energie, graan en kunstmest. Door de oorlog en de daaropvolgende sancties tegen Rusland droogden deze exportstromen op. De armste delen van de bevolking in importafhankelijke ontwikkelingslanden werden het hardst geraakt, omdat zij een relatief zeer hoog percentage van het beschikbare inkomen uitgeven aan voedsel en energie. Kortom, de roep om hulp en de vredesinitiatieven van deze landen dienen gewaardeerd te worden en hun stem dient gehoord te worden.

Behalve de directe confrontatie tussen Oekraïne en Rusland, is er ook een tweede spoor. Dat van een proxy-oorlog tussen het westen en Rusland. Dat is een belangrijke reden waarom de symbolische doemdagklok op 90 seconden voor middernacht staat. Middernacht staat voor het einde van het leven op aarde, als gevolg van menselijk handelen. Gevreesd wordt voor de inzet van kernwapens. President Poetin zei onlangs op het St. Petersburg International Economic Forum dat Rusland geen kernwapens nodig heeft om Oekraïne te verslaan. Dat stelt mij zeker niet gerust. Daarbij, oorlogen kennen alleen maar verliezers, elk mensenleven telt.

Laat er daarom gauw een duurzame vrede in Oekraïne komen waarbij ieder leven gekoesterd wordt. En waarbij rekening wordt gehouden met de territoriale integriteit van Oekraïne, en de zorgen van Rusland met betrekking tot de NAVO-uitbreiding. Zoals ik eerder heb aangegeven, keur ik de Russische invasie van Oekraïne die op 24 februari 2022 plaatsvond, ten sterkste af. Er dient actieve diplomatie plaats te vinden, waarbij mogelijke intermediairs aangemoedigd worden te intermediëren en waarbij diplomatieke initiatieven gesteund worden. Laat hierbij de secretaris-generaal van de VN een belangrijke rol spelen, wellicht kan ook Paus Franciscus een bijdrage leveren aan het vredesproces. Daarbij dienen ook grassroots vredesorganisaties uit onder andere Oekraïne (zoals de Oekraïense pacifisten) en Rusland een prominente stem te krijgen in het vredesproces, evenals vrouwen (conform VN-resolutie 1325) en jongeren (conform VN-resolutie 2250).

Als volwassenen dienen we ten eerste samen te zorgen voor alle kinderen, en voor elkaar en de natuur. Laten we de doemdagklok terugdraaien en gauw toe gaan naar: Een Wereld Waarin Alle Kinderen Kunnen Spelen.