Dijsselbloem heeft lang genoeg gezwegen

Al geruime tijd woedt er een hevig debat in vele Europese hoofdsteden over belastingparadijzen. Meningen over de wenselijkheid van belastingconstructies die voordelen geven aan multinationals lopen uiteen. De een ziet er een concurrentievoordeel in voor zijn land, de ander ziet het als oneerlijke concurrentie, vooral met het oog op ontwikkelingslanden. Waar de voor- en tegenstanders het over eens zijn, is dat belastingontduiking moet worden tegengegaan en dat deze aanpak internationaal van aard moet zijn. Onlangs zijn we in het Europees Parlement met een wetsvoorstel gekomen tegen witwassen dat zowel het witwassen van criminele gelden aanpakt, als ook belastingontduiking van grote bedrijven.

Elk jaar wordt er naar schatting 2 tot 5 procent van het mondiale BBP witgewassen. Criminelen die geld verdienen aan drugs-, wapen- of mensenhandel, of aan corruptie of fraude, proberen op allerlei vernuftige wijzen hun geld in het reguliere financiële systeem te brengen en daarmee het geld wit te wassen. Ze houden zo de politie op afstand en niemand heeft door dat het gaat om geld dat is verdiend met het plegen van misdrijven.

Preventieve werking Huidige Europese antiwitwaswetgeving verplicht banken en andere bedrijven om klantenonderzoek te doen en in de gaten te houden of er verdachte patronen zijn in de transacties van deze klanten. Hier gaat een preventieve werking van uit en witwassen wordt er minder gemakkelijk door. Met deze oplettendheid van de financiële instellingen zijn we er echter nog niet. Vaak zijn hun klanten namelijk bedrijven en is het niet duidelijk wie uiteindelijk de belanghebbende is achter dat bedrijf. De Wereldbank heeft in een studie van 200 grote corruptiezaken aangetoond dat in meer dan 70 procent van deze zaken gebruik werd gemaakt van anonieme brievenbusmaatschappijen om gestolen geld in het financiële systeem te brengen.

Het inzichtelijk maken van de uiteindelijke belanghebbende is dus van cruciaal belang om criminelen op te sporen en witwassen aan te pakken. Een van de belangrijke punten uit ons Europese wetsvoorstel is daarom het verplichten van een openbaar uiteindelijke-belanghebbendenregister (UB-register). Zo’n register geeft inzicht in wie er achter welk bedrijf schuilgaat, daarmee kan witwassen worden aangepakt en belastingontduiking worden tegengegaan. Criminelen kunnen zich niet langer verschuilen achter schimmige bedrijfsconstructies. Minister Dijsselbloem heeft zich over dit onderwerp nog niet durven uitspreken. Wij willen dat hij namens Nederland pleit voor een openbaar UB-register in de Raad van de EU.

4,3 biljoen euro   De Britse regering heeft reeds aangegeven een openbaar UB-register in te voeren. Ook Kofi Annan, voormalig Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties, pleit voor het tegengaan van belastingontduiking van multinationals door middel van een UB-register. Een UB-register zal een groot positief effect hebben op ontwikkelingslanden. Geschat wordt dat door witwassen en belastingontduiking ontwikkelingslanden tussen 2001 en 2010 meer dan 4,3 biljoen Euro misliepen. Dat komt overeen met zes keer het bedrag dat deze landen in dezelfde periode aan ontwikkelingssamenwerking ontvingen.

Wij willen dat het UB-register openbaar is. Op die manier heeft een register een veel groter zelfreinigend vermogen en wordt het een bron voor interessante ontdekkingen voor onderzoeksjournalisten en NGO’s over hoe grote bedrijven – via onwenselijke en verboden constructies – de fiscus omzeilen. Daarnaast zou openbaarheid een grootschalige surveillance van alle burgers onnodig maken. Juist door transparantie op bezit, hoeven we niet in de privésfeer van alle burgers te graven. Op die manier houden we de privacy van de burger hoog en zijn we toch effectief in het bestrijden van misdaad.

Belastingparadijs Nederland staat al geruime tijd bekend als belastingparadijs. Het zou mooi zijn als minister Dijsselbloem zich zou aansluiten bij het rijtje Cameron en Annan en zich ook hard zou maken voor de aanpak van criminelen en belastingontduikers. Het is namelijk onzin dat Nederland er baat bij heeft een belastingparadijs te zijn. Multinationals sluizen enorm veel geld door Nederland, maar dat levert ons amper werkgelegenheid op en het draagt weinig bij aan onze economie. Wat het wel doet is ervoor zorgen dat ontwikkelingslanden en Zuid-Europese landen grote hoeveelheden belastinginkomsten mislopen.

Dijsselbloem zou duidelijk moeten kiezen voor een Europese aanpak van witwassen en belastingontduiking. De regering heeft eerder plannen gemaakt om een aandeelhoudersregister op te zetten. Dat register zou goed aansluiten op de plannen voor een openbaar UB-register. Dus kom op: sluit je aan bij de voorstellen in het Europees Parlement voor transparantie over bezit.

Dit artikel werd geschreven door Judith Sargentini (europarlementariër GroenLinks en rapporteur witwassen) en Jesse Klaver (Tweede Kamerlid GroenLinks)