Diederik Stapel, JD Vance en de bezuinigingen op onderwijs

Ze zijn tegen gedegen onderwijs voor iedereen, gewoon omdat het makkelijker is domme, onopgeleide mensen te misleiden en te manipuleren dan kritische en geïnformeerde burgers.

Helaas is de Universiteit van Tilburg wereldwijd voornamelijk bekend als de voormalig werkgever van Diederik Stapel, ‘de grootste fraudeur in de academische wereld’ (New York Times, 2013). Het mooie aan zulke schandalen is dat ze impliceren dat frauduleus onderzoek door data te verzinnen de uitzondering op de regel is van solide en waarachtig wetenschappelijk onderzoek dat uiteindelijk leidt tot meer kennis en maatschappelijke voorspoed.

Maar intussen is de aanval geopend op wetenschap en onderwijs. Zoals J.D. Vance, huidig vicepresident van de V.S., al in 2021 aangaf ‘(zijn) de universiteiten de vijand’. Wat hij bedoelt is niet dat hij simpelweg tegen wetenschappelijk onderzoek en onderwijs is (als alumnus van een studie rechten in Yale), wat hij en andere rechts-extremisten wereldwijd in gedachten hebben is onderwijs te beperken tot hen die het zich kunnen veroorloven. Ze zijn tegen gedegen onderwijs voor iedereen, gewoon omdat het makkelijker is domme, onopgeleide mensen te misleiden en te manipuleren dan kritische en geïnformeerde burgers. Door wetenschap in diskrediet te brengen, vervagen ze doelbewust de grens tussen wetenschappelijke waarheid (feiten) en propaganda (alternatieve feiten), dus als het ware tussen oprechte wetenschappers en Stapel.

Dit brengt ons terug naar Tilburg en de aangekondigde onderwijsbezuinigingen. Wat niet vaak genoeg gemeld kan worden is dat het simpelweg onwaar is dat de bezuinigingen op onderwijs nodig zijn omdat er geen geld is. Geld werd beschikbaar gesteld tijdens de coronapandemie, en er zal zeker ook geld zijn om het defensiebudget te verhogen. Het is een bewuste keuze onderwijs niet te financieren bijvoorbeeld door de rijken te belasten, of door miljarden subsidies aan de fossiele industrie te verminderen.

Stapel beschouwde zichzelf voornamelijk als een acteur, niet als een wetenschapper. Extreemrechtse regeringen willen dat onderscheid uitgummen. Fraudeurs zoals Stapel zouden niet kunnen worden ontmaskerd door onopgeleide mensen. Als we niet willen dat onze maatschappij degenereert naar middeleeuwse pre-Verlichting tijden, waar we niet meer in staat zouden zijn een leugen te onderscheiden van de waarheid, is het nodig te protesteren en ons te verzetten tegen de extreemrechtse agenda achter de onderwijsbezuinigingen. En de Universiteit van Tilburg kan veel meer doen dan met een theatrale zucht de bezuinigingen gewoonweg accepteren. Anders is te vrezen dat deze universiteit de geschiedenisboeken vooral in zal gaan als Stapels voormalig werkgever.

(Vertaling door Lisanne Stone)