Deze kerst belichaamt de koning waar Nederland voor staat en Wilders toont het tegendeel daarvan

Met zijn kersttoespraak maakte Willem Alexander nog maar eens duidelijk dat hij de Grondwet tot in de finesses begrijpt. Sinds Thorbecke symboliseert de koning de nationale eenheid naar Nederlands model. Die is niet uniform maar een huis met vele kamers. Ieder heeft het recht zichzelf te zijn en dat ook uit te dragen. Zolang dat de vrijheid van een ander niet hindert. En zolang er geen geweld aan te pas komt.

Dit is de kern van wat Nederland wil zijn en die kern heeft Willem Alexander nog eens nauwkeurig gedefinieerd. Tegelijk noemde hij twee groepen die zich tegenwoordig niet zo veilig voelen in dat huis met de vele kamers. Ze krijgen soms de indruk dat ze hun ruimte niet wordt gegund. Dat zijn de joden en de moslims. Ze hebben allebei reden zich ongemakkelijk en onveilig te voelen.

De koning kan dit niet ongenoemd laten want hij belichaamt het land waarin alleen onverlaten die niet vies zijn van geweld, zich onveilig horen te voelen. Als dat ook voor anderen geldt – om wie ze zijn –, dan hebben we met zijn allen een groot probleem. Kerstmis is een prachtige gelegenheid om dit nog eens in beschaafde termen te benoemen.

Geert Wilders liet meteen weten dat hij met dit Nederland niets heeft. Direct na de toespraak van de koning zond hij een tweet de wereld in. "Nederland is van ons, trots op onze cultuur, onze gewoontes, onze tradities, het is ons land."

Je zou willen dat hij met 'ons' iedereen bedoelde, inclusief alle passagiers in de Rotterdamse tramlijn 24 en de metro tussen Hoek van Holland en Nesselande. Mijn lief en ik maken graag gebruik van deze verbindingen. Etnisch gezien vormen we in de rijtuigen al jaren een minderheid. Dat heb je met Friese en – waarschijnlijk – Westfaalse roots.

De kans is echter groter dat Wilders ons tweeën bedoelt, dat dit 'ons' van hem niet inclusief is maar exclusief. Dat zijn 'ons' bedoeld is om je te grenzen van mensen die hier wel zijn maar volgens hem niet horen.

Deze visie is volstrekt in strijd met wat Nederland altijd heilig is geweest en wat de koning vertegenwoordigt. Als Wilders er anders over denkt, moet hij nu zijn partij opheffen. Dat kan hij als enig lid gemakkelijk doen. En het zou hem tot een groot man maken. Grote mannen durven openlijk te verklaren dat zij zich hebben vergist.

Maar zo zal het niet gaan. Waar Wilders en zijn aanhang het hebben over 'ons' en 'onze cultuur', dan bedoelen ze 'jullie dus niet en jullie cultuur ook niet'. Ze sluiten het merendeel van onze medepassagiers uit in het akelige land dat zij voor ogen hebben.

Over wat zij willen heeft Johan Huizinga al negentig jaar geleden geschreven: "Het zou voor niemand onverwacht komen, als de waanzin eensklaps uitbrak in een razernij, waaruit deze arme Europeesche menschheid achterbleef in verstomping en verdwazing, de motoren nog draaiende en de vlaggen nog wapperende, maar de geest geweken".

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin, zeker nu de laatste putten niet dicht blijken. Tevens noem ik de PVV een extreemrechtse partij.

Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: de oorlogstaal van Rutte.