Deradicaliseren is onzin

Samir A. laat opnieuw van zich horen. Maandagavond werd een interview uitgezonden dat televisiemaker Sinan Can al een tijd terug met hem maakte. Samir A. vertelde het een en ander over zijn activiteiten. Zijn innerlijke overtuigingen kwamen niet of nauwelijks aan de orde. Can vroeg hem niet wat hij nu zo bijzonder aardig vond aan het kalifaat. Waarom hij denkt dat bij uitstek daar Gods wil tot uitvoering wordt gebracht.

Wel kwam imam Mohammed Cheppih in beeld, bekend van radio en TV. Hij moest proberen Samir A. tijdens zijn laatste detentie op andere gedachten te brengen. Dat leek niet echt gelukt. Geen wonder. Stel je voor, je hebt een jaar of veertien gekregen wegens het voorbereiden van een politieke aanslag. Het maakt daarbij niet uit of je jihadist bent of iets anders in de zin had: het opblazen van een Turkse supermarkt tijdens de de drukste uren omdat je vindt dat Nederland blank en veilig moet blijven, bijvoorbeeld.  Hoe dan ook, je zit daar en dan stuurt de Staat – in jouw ogen de hoofdvijand – iemand om je te bekeren. Om je ervan te overtuigen dat je géén martelaar bent voor een goede zaak.

Zou je dan luisteren?

Rond de ideologie van het salafisme en de jihad heeft zich een kleine industrie ontwikkeld van zogenaamde deradicaliseringsexperts. Zij bieden hoop. Zij geven voor dat zij een therapie hebben om het virus van de gewelddadige islam onder de knie te krijgen. De overheid gaat daar gretig op in. Zo maak je dus van wandelende bommen brave burgers. Deradicaliseren is het medicijn.

Deradicalisering is onzin. Het gewelddadig salafisme of hoe je de denkwereld van een Samir A. ook noemen wilt, is geen geestelijke ziekte. Het is een uitgewerkte religieuze en maatschappelijke leer die de aanhangers precies opgeeft wat zij waar onder welke omstandigheden moeten doen om het rijk der hemelen te beërven. Ook wijst deze leer aan waar het absolute kwaad te vinden is: bij alle ongelovigen! Die laten zich immers met graagte leiden door de vertegenwoordigers van de duivel op aarde zoals in Nederland bijvoorbeeld Mark Rutte en Pieter Omtzigt. Wie zich overgeeft aan zulk fanatisme, houdt tegenspraak buiten de deur. Die sluit zich op in een bubbel teneinde daar bevestiging te vinden. Wat dat betreft bestaan er overeenkomsten met de QAnon-aanhangers: de wereld wordt al eeuwen geregeerd door een netwerk van pedofielen, die kinderbloed drinken omdat ze denken daardoor jong te blijven. Samir A. en zijn geestverwant Mohammed B. lijken wel wat op de doorgedraaide extreemlinkse RAF-terroristen uit de jaren zeventig. Zij poseerden in de gevangenis van Stammheim als martelaren en pleegden tenslotte collectief zelfmoord.

Tegen terreurdaden helpt maar een ding: opsporing en voorgeleiding van wie zich aan geweld wil overgeven. Uitsluitend op grond daarvan. Tegelijkertijd moeten wij als samenleving onze normen en waarden, zoals die tot uiting komen in de Grondwet en in de grote politieke levensbeschouwingen van het westen, veel actiever uitdragen. Zij zijn namelijk niet vanzelfsprekend. Ze hebben altijd inhoudelijke onderbouwing en verdediging nodig. We hebben het beste verhaal. Dan moeten wij het ook continu vertellen en verkopen als het aantrekkelijkste  alternatief.

Voor de geloofwaardigheid is het een basisvoorwaarde dat de samenleving en de overheid een continue en zichtbare strijd voeren tegen discriminatie en achterstelling in de praktijk. Anders geven we voedsel aan het gewelddadige alternatief. De jihad is namelijk net zo goed een levensbeschouwelijke als een fysieke oorlog tegen onze manier van leven. Op beide fronten moeten we strijden. Anders blijft hij voortwoekeren.

Overigens: de echte bedreiging van onze manier van leven en onze vrijheid is de pandemie met al zijn economische, sociale en culturele gevolgen. De jihad zit op onze huid, corona eronder.