Den Haag laat zich gijzelen door een minderheid van fanatici

Nog maar een kwart van de burgers heeft vertrouwen in de Tweede Kamer. Een nieuw dieptepunt, constateerde het CBS. In 2008 verklaarde nog 60 procent van de bevolking vertrouwen in de volksvertegenwoordiging te hebben. Maar nu we al 13 jaar een ontzettend gaaf landje zijn is dat vertrouwen vrijwel helemaal verdwenen.

Internationaal gezien staan we ook voor paal. Onderzoek in 22 landen door de OECD leert dat het vertrouwen in de nationale parlementen gemiddeld op 40 procent ligt. Het vertrouwenscijfer wordt naar beneden gehaald door bijvoorbeeld Colombia waar het geloof in de volksvertegenwoordiging blijft steken op 5 procent. Als de trend zich doorzet zit Nederland over een jaar of 15 ook op dat niveau. Er loopt zeg maar een lijntje tussen de twee narcostaten. 

Hoe zou het komen? In 2008 telde Nederland 10 partijen maar heerste er in de media en bij mensen als all round expert Maurice de Hond het idee dat er te weinig te kiezen viel. De kloof tussen burgers en de Haagse kaasstolp, dat soort verhalen deden het altijd goed. Het resultaat? Nu zitten er 20 fracties in de Kamer, voor ieder wat wils, en gelooft niemand nog in het instituut. Een beetje zoals bij restaurants waar 300 gerechten op de menukaart staan, dat is meestal een waarschuwing dat niks echt lekker is en de ingrediënten zelden vers zijn.

Het probleem blijft maar groeien omdat alles wat populistisch is volop aandacht krijgt. In de media wordt ruim baan gemaakt voor de burger die teleurgesteld, boos, verontrust is maar nooit racistisch mag worden genoemd. Ook al moet je een lasbril opzetten om dat laatste niet te willen zien. Dat is niet het enige ondermijnende aspect. In de populistische basishouding schuilt ook het besmettelijke wantrouwen.

Voeg daarbij dat het kenmerk van populisme is dat het de democratie gebruikt om de democratie te ondermijnen. Het beroept zich op tolerantie om intolerantie te verspreiden. Het gebruikt de vrijheid van meningsuiting om anderen het zwijgen op te leggen. Dat maakt het lastig om populisme met technische middelen als protocollen en procedures te bestrijden.

Dinsdag zag je in de Tweede Kamer twee nieuwe dieptepunten van het moeras waar de democratie zo in weg zakt. Een fractielid van Forum voor Democratie sloeg in het parlement grove racistische taal uit. De voorzitter greep in, ontnam de beroepseikel het woord en schorste de vergadering. En nu? Als het een gewone burger was die dergelijke rotzooi verkondigde, volgde strafvervolging maar voor politici wordt een uitzondering gemaakt. Er heerst in Den Haag het absurde idee dat het land er beter van wordt als politici zich straffeloos schuldig kunnen maken aan ongewenst gedrag of zelfs strafbare feiten. Partijen moeten dat soort misdragingen zelf oplossen, vindt de Kamervoorzitter. Het is zoiets als een beroep doen op het zelfreinigend vermogen bij hooligans.

Wilders en zijn trawanten lieten zich dinsdag ook horen in het parlement. Sjoerd Sjoerdsma (D66) bood de vlag van de Europese Unie aan voorzitter Bergkamp aan met het verzoek die op te hangen in het parlement. Het was immers Europadag, de dag waarop in 1950 werd begonnen met een samenwerking tussen aartsvijanden Frankrijk en Duitsland om zo het continent vooruit te brengen en nieuwe oorlogen te voorkomen. Het begin van de Europese Unie.

De PVV, waarvan de leider is onderscheiden door Moskou, stelde voor de EU-vlag ter plekke te verbranden. Het zijn acties die doen denken aan de parlementen van Iran of Colombia. Diep in zijn hart is Wilders hetzelfde als zo'n schuimbekkende fundamentalist. Dat in de fik steken ging niet door maar het parlement durfde er niet toe over te gaan de EU vlag echt op te hangen. Terwijl dat in de meeste landen, en ook in de Eerste Kamer, toch de normaalste zaak van de wereld is.

Ik beken dat ik het best erg vind dat die vlag niet in de vergaderzaal mag hangen. Ik weet dat de Europese Unie verre van perfect is maar het is een toonbeeld van landen die samenwerken in plaats van elkaar kapotmaken. De oorlog in Oekraïne, maar eerder ook in Joegoslavië, laat zien hoe dat gevaar nooit ver weg is. Plus dat we van de Unie allemaal aantoonbaar beter worden, daar zijn ze in het Verenigd Koninkrijk na de rampzalige Brexit inmiddels ook achter. Hoezo haat je dergelijke samenwerking?

Hier laat het parlement zich keer op keer gijzelen door een fanatieke, anti-democratische en onverdraagzame minderheid. En we hebben daarbij ook nog eens een ruggengraatloze parlementaire pers die dat niet eens durft te benoemen. Als ze al in staat zijn het te zien. De parlementaire redacties hebben meer aandacht besteed aan de vleugel van Baudet en de poezen van Wilders dan aan de aanvallen op de democratische rechtsstaat van dinsdag. Bizar. Zo wordt de democratie om zeep geholpen, omdat te weinigen haar durven verdedigen.

Ondertussen is het vertrouwen van de Nederlandse burger in de Europese Unie wel gewoon twee keer zo groot als dat in de Tweede Kamer. Het lijkt me meer dan terecht.

cc-foto: Roel Wijnants