Dementerenden mogen wel stemmen over onderwijs en kinderopvang, jongeren niet

De huidige situatie leidt natuurlijk tot scheve verhoudingen. 

Het klinkt onlogisch en vooral onrechtvaardig: dementerenden mogen wel stemmen over welke keuzes de politiek maakt over onderwijs, wonen en kinderopvang, jongeren tot achttien jaar mogen dat niet. Gevoelsmatig onrechtvaardig, rationeel onwerkelijk. Hoe heeft een dementerende meer of betere kennis over het onderwijs om daar wel een keuze in te mogen maken, en een jongere niet? Jongeren krijgen op dit moment veel op hun bord, van klimaatcrisis, jeugdzorg, armoede tot studieschuld. Waarom geeft de politiek jongeren geen kans om zelf aan te geven wat zij nodig hebben in de startfase en voor de toekomst in hun leven? 

Nu is het zo dat iedereen boven de achttien mag stemmen. Laat ik voorop stellen dat ik blij ben met deze wet. Het is fijn dat iedereen een stem mag uitbrengen. Alleen zit er een keerzijde aan deze wet. Mensen met dementie en mensen boven de negentig jaar zijn een steeds groter wordende groep inwoners. Zij hebben een levensverwachting van minder dan tien jaar. Bij deze verkiezingen worden ongeveer vier tot zeven zetels gekozen door deze groep mensen. In 2040 zijn dit al tien tot veertien zetels, bijna tien procent van het totaal aantal te kiezen zetels. Dementerenden en de alleroudsten mogen stemmen over het onderwijs, gratis anticonceptie, woonplannen, kinderopvang en jeugdzorg. Zaken waar ze zelf nooit meer mee te maken krijgen en soms al lang niets te maken mee hebben gehad. De ruim miljoen tieners tussen twaalf en achttien jaar met een levensverwachting van nog tachtig jaar zijn uitgesloten van stemrecht. Zij kunnen daardoor geen invloed uitoefenen op thema’s die voor hen zo belangrijk zijn en waar ze nu al, of in ieder geval binnen tien jaar persoonlijk te maken krijgen.

Dit zou niet zo erg zijn als blijkt dat ouderen en jongeren dezelfde keuzes maken tijdens het stemmen. Uit onderzoeken, zoals tijdens de vorige verkiezingen, Brexit en Amerikaanse verkiezingen, blijkt echter steeds het tegenovergestelde. Ouderen kiezen over het algemeen rechts en conservatief, jongeren meer links en progressief. Hoe ouder de samenleving, hoe conservatiever het beleid. Het aandeel jongeren vanaf twaalf jaar in onze samenleving is relevant. Ze zijn bij deze verkiezingen goed zijn voor tien tot veertien zetels. De verwachting is dan ook, dat als tieners al mogen stemmen, het kabinet een stuk linkser zal zijn.

De huidige situatie leidt natuurlijk tot scheve verhoudingen. Jongeren worden met de groeiende vergrijzing geconfronteerd met politieke keuzes voor hun toekomst waar zij niet achter staan. Daarbij hebben zij ook nauwelijks invloed in overlegorganen. We zien dit terug in de samenleving. Nooit eerder hebben zo veel tieners last van psychomatische klachten of jeugdzorg nodig en het aantal jongeren met een burn-out loopt op tot een recordhoogte. Tieners en jongeren hebben hoop, en voornamelijk invloed, op een goede toekomst nodig.

Natuurlijk zijn er argumenten aan te dragen dat het tienerbrein nog niet volgroeid is, ze hebben weinig levenservaring, hun overzicht is beperkt en door homonen zijn ze voornamelijk in hun eigen leven geïnteresseerd. De vraag is alleen of een groot deel van deze argumenten ook niet geldt voor dementerenden en wat dan het verschil is waarom zij wel mogen stemmen en jongeren niet. Tieners en jongeren mogen wel werken, eigen bedrijfjes oprichten, rijbewijzen halen, zelf medische besluiten nemen en belasting betalen, dementerenden mogen dit vaak niet meer vanwege hun gebrek aan overzicht. Wat dat betreft worden deze groepen op een andere manier onderscheiden door de wetgeving.

De huidige generatie jongeren is politiek juist goed geïnformeerd. Op social media is er veel informatie te vinden over de verschillende onderwerpen, ook informatie vanuit het buitenland met een ander perspectief. Scholen besteden tijd en aandacht aan maatschappelijke onderwerpen. De mogelijkheden van tieners en jongeren om zich te informeren over onderwerpen is nog nooit zo groot geweest. Wat maakt dat de politiek deze groep nog steeds buitensluit? Is rechts bang haar macht te verliezen?

Mijn oproep aan de politiek is dan ook om jongeren en tieners een stem te geven. De toekomst van de nieuwe generatie is waardevol genoeg om jongeren en tieners er zelf over te laten stemmen.