Delta, stroom mee naar de toekomst!

Afgelopen maandag verraste Peter Boerma, directeur van het Zeeuwse energiebedrijf Delta, vriend en vijand met een oprecht interview in het Financieel Dagblad. Strekking: de zo door hem gewenste bouw van een kerncentrale komt in gevaar omdat blijkt dat het financiële risico groot is. Overigens zeggen zo ongeveer alle in energie gespecialiseerde marktanalisten dat al jaren.

De directeur van Delta zette het punt aardig neer: een kerncentrale bouwen is een ingewikkelde kwestie, met veel onzekerheden. De markt is grillig, de politiek lastig te voorspellen, de publieke opinie na Fukushima nog wat wispelturiger en Delta veel te klein om het alleen te doen en dus afhankelijk van grote broers en zussen uit het buitenland. Alleen, die hebben al wat eerder ontdekt dat kernenergie een riskante business aan het worden is en bovendien hebben ze het heel druk met aantonen dat hun bestaande nucleaire parken in elk geval veilig genoeg zijn om niet onmiddellijk gesloten te hoeven worden.

EDF, RWE en Eon hebben Delta laten weten even niet zo’n haast te hebben. Dit geheel in lijn met alle internationale ontwikkelingen. EDF maakte vorige week bekend nieuwbouwplannen in Engeland op te schorten, RWE trekt zich ook terug uit buitenlandse avonturen en alleen in door de staat geleide economieën die zich niets aantrekken van marktwerking (en van democratische uitgangspunten) worden nog nieuwe kerncentrales gebouwd. Tot zover niet veel nieuws. Nogmaals, het duurde even voordat Delta het doorkreeg maar het zij ze vergeven. 

Nu is het wel zaak om even consequent door te redeneren. Delta had tot nu toe heel veel haast; omdat de bouw van een kerncentrale niet alleen financieel maar ook politiek een groot avontuur is wil het bedrijf zeker weten dat alle formaliteiten tijdens het bewind van het kabinet Rutte afgewikkeld kunnen worden. En dus gaat het bedrijf – ondanks de door zichzelf geconstateerde grote onzekerheden – heel snel door met alle stappen in het proces op weg naar een vergunning. Op 22 december vraagt ze daartoe aan haar aandeelhouders toestemming om alvast ruim 100 miljoen uit te kunnen geven. Let wel;  dat geld is alleen maar bedoeld om de vergunningsprocedure goed te doorlopen.  Die aandeelhouders zijn gemeenten en de provincie Zeeland die dus moeten beslissen om wel of niet belastinggeld in een put te gooien waarvan de directeur van Delta zelf niet weet of die wel een bodem heeft.

Recente ervaringen met de bouw van hetzelfde type centrale als Delta in Borssele wil bouwen stemmen niet hoopvol; zowel in Frankrijk als in Finland zijn de bouwkosten en de vertragingen volledig en gierend uit de klauwen gelopen. Het zijn in beide gevallen projecten waar ze grijze haren en paarse uitslag van hebben gekregen.  Beide projecten  hebben echter nog wel de grote mazzel dat de Franse staat (de belastingbetaler dus) alle extra kosten betaald, voor beide centrales samen nu al bijna 6 miljard euro. En hoewel de Franse staatsbedrijven EDF en haar dochter Areva graag meer centrales willen verkopen zullen ze met Delta niet meer onder deze voorwaarden zaken willen doen. En dus moet Delta óf zorgen dat de centrale goedkoper wordt óf zorgen dat bv. de Nederlandse staat garant wil staan zodat banken alsnog onder gunstige voorwaarden geld willen lenen.  Dat laatste is nog wat ingewikkeld want onze minister van Economische Zaken (Prins “Maxime Verhagen” Kernafval, warm pleitbezorger van nieuwe kerncentrales) heeft een en andermaal bezworen dat staatssteun uit den boze is. Dat meende hij ook; hij was er immers, met Delta, van overtuigd dat nieuw kernvermogen prima uit kon, ook op een echt vrije markt.

En dus pleit Boerma nu voor een extra belasting op CO2. Dat maakt immers stroom uit kolen- en gascentrales duurder en kerncentrales, die minder koolstof uitstoten, dus relatief goedkoper. De strategie is niet helemaal helder, in elk geval zal dit pleidooi niet met gejuich zijn ontvangen in de directiekamers van energieboeren die vooral kolen stoken.

Tussen neus en lippen door liet Boerma ook nog weten dan wel wat te voelen voor een deel van de opbrengst van de extra belastinginkomsten, als beloning voor zijn keuze voor 2500 Megawatt aan nieuwe atoomstroomproductie in Zeeland. Delta schaamt zich er niet voor om te bedelen voor  directe subsidie.

Het lijkt een pleidooi waar de handen niet gauw voor op elkaar zullen gaan. Wil Boerma dat misschien ook helemaal niet? Weet hij dat de nucleaire natte droom een illusie is, een slecht plan dat maar beter snel vergeten kan worden?  Dat toegeven is natuurlijk niet makkelijk en dus zoekt Delta  misschien wel een escape, een manier om met rechte rug en opgeheven hoofd de  atoom-arena te verlaten: “We wilden wel maar niemand gunde ons het financiële voordeel van de twijfel.” 

Ik gun Delta een aftocht met opgeheven hoofd. Er is nu een prima manier om dat definitief te doen: Stroom naar de toekomst, een fris Zeeuws initiatief van mensen die geloven dat de toekomst bij alleen nog duurzame energie ligt. Zij gaan klanten verzamelen voor Delta als die afziet van haar voornemen tot de bouw van een nieuwe kerncentrale. Positief toch? Dan kunnen de aandeelhouders die 100 miljoen zonder risico en met meer kans op een mooi rendement investeren in duurzame energiedragers die meteen schone stroom gaan leveren.

Ps. Stroom naar de toekomst gaat klanten weghalen bij Delta als die toch halsstarrig blijft trekken aan een radioactief ten dode opgeschreven paard.