De 'wetenschappelijke' experts van RTL4-hit Married At First Sight weten bijna niets

Nog een seizoen van deze manipulatieve kwakzalverij lijkt ons uiterst onverstandig

Door: Vittorio Busato en Wim Bloemers

De duurbetaalde experts van Married At First Sight – het RTL4-kijkcijferkanon waarin wildvreemden zogenaamd door wetenschappelijk onderzoek kansrijk aan elkaar worden gematcht voor een wettelijk huwelijk – zaten er weer grandioos naast. Van de zeven stellen blijft vooralsnog één koppel bij elkaar.

‘Als ik iets weet, kan ik iets voorspellen; kan ik niets voorspellen, dan weet ik niets.’ Zo luidde het adagium van Adriaan de Groot (1914-2006), vermoedelijk Nederlands meest invloedrijke psycholoog ooit. De ‘wetenschappelijke’ experts van Married At First Sight weten dus bijna niets – en al heel lang niet. Naar verluidt zijn van de negen seizoenen nog vijf of zes van de vijftig stellen bij elkaar. Dat is nog eens een hoge succesratio om mensen ‘wetenschappelijk verantwoord’ aan elkaar te matchen.

Het tiende seizoen is desalniettemin alweer in voorbereiding. Nog een seizoen van deze manipulatieve kwakzalverij lijkt ons evenwel uiterst onverstandig. Mocht een oproep in De Telegraaf om te stoppen met dit programma toch aan dovemansoren zijn gericht, stellen we bij dezen een – gratis – aanpassing voor aan het format van Married At First Sight van dit dan hopelijk laatste seizoen waardoor het wetenschappelijk een stuk spannender (en verantwoorder) wordt. Met dit voorstel verdwijnt de vrijblijvendheid van de expert-voorspelling én worden kandidaten optimaal beschermd tegen een mogelijk traumatiserende wanhoopsdaad zoals een onbekende op het eerste gezicht een wettelijk jawoord geven. Deze aanpassing maakt kandidaten en experts tevens bewust wat ze aan het doen zijn en wat daarvan de consequenties kunnen zijn.

De Groningse hoogleraar Wim Hofstee (1936-2021), een andere mastodont uit de Nederlandse psychologie, stelde ooit voor het doen van wetenschappelijk onderzoek een weddenschapsmodel voor. De essentie daarvan is dat wetenschappers hun hypotheses formuleren als weddenschappen. Inzet van zo’n weddenschap: je reputatie als onderzoeker. Hofstee’s achterliggende gedachte was dat wetenschappers niet zomaar hun reputatie op het spel zullen zetten en dus vooral goed onderbouwde voorspellingen zullen doen.

Toegepast op het format van Married At First Sight: laat de experts in het tiende seizoen weer op eenzelfde ‘expert’-wijze kandidaten matchen. Zijn ze ervan overtuigd dat twee deelnemers een succesvolle match zullen vormen, en dat ze daarom elkaar wetenschappelijk verantwoord op het eerste gezicht een wettelijk jawoord kunnen geven, dan gaan de experts in de geest van Hofstee een weddenschap aan.

Maar nu wordt de bewustwording gekoppeld aan het willen nemen van verantwoordelijkheid: niet RTL4 betaalt de kosten voor bruiloft en huwelijksreis, die komen in eerste instantie voor rekening van kandidaten zelf. Blijkt aan het eind van het programma dat een match om wat voor reden dan ook niet geslaagd is en een koppel wil weer scheiden, dan worden alle gemaakte kosten – inclusief opgelopen mentale letselschade waarvoor psychotherapie nodig is – alsnog verhaald op de experts. Hun voorspelling en reputatie zijn immers geen knip voor de neus waard gebleken. Married At First Sight verandert zo in een wetenschappelijke adviesshow waarin zowel van experts als deelnemers een serieuze betrokkenheid wordt gevraagd: put your money where your mouth is!

Wedden dat vrijwel geen enkele expert en, nog veel belangrijker, geen enkele kandidaat meer zal willen meedoen? En wedden ook dat ze bij RTL4 deze aanpassing voor dat laatste seizoen van Married At First Sight niet aandurven?

Vittorio Busato en Wim Bloemers zijn beiden psycholoog.