De wandaden van Israël kunnen we zonder leugens niet mooier maken
Sinds de strijd tussen Hamas en Israël na 7 oktober is opgelaaid doen veel mensen in de media, en vooral ook sociale media, verwoede pogingen om het afslachten en verdrijven van Palestijnen in Gaza goed te praten. Tevergeefs. De argumentatie wankelt op vele punten. Zo beweren mensen dat er in Israël vrijheid van meningsuiting is, dat Israël geen fascisme kent, niet aan apartheid doet, de enige vrije democratie in de regio is en weinig met kolonialisme te maken heeft. Ik twijfel daaraan. Of beter: ik ben het op vrijwel alle punten met die meningen oneens. Ik zal die punten stuk voor stuk doorlopen.
Over de vrijheid van meningsuiting: de stelling dat in Israël niet alles gezegd en geschreven mag worden, proberen de vrienden van Israël te weerleggen door te zeggen dat in omringende landen ook niet alles gezegd en geschreven mag worden. Dat is dus geen weerlegging. Ze erkennen er zelfs mee dat de vrijheid van meningsuiting in Israël (dus ook) beperkt is en dat de stelling over de gebrekkige vrijheid van meningsuiting in Israël dus klopt. In Israël mag je op dit moment niet demonstreren tegen de acties in Gaza en worden media en sociale media gecensureerd. Kritiek op de acties staat ongeveer gelijk aan antisemitisme. Deze opvatting wordt breed gedeeld en is inmiddels de landsgrenzen over. In Duitsland werd bijvoorbeeld de Nederlands-Marokkaanse voetballer El Ghazi ontslagen nadat hij een pro-Palestijns bericht op sociale media had geplaatst. De censuur is dus wijdverspreid. Om nog te zwijgen over de propaganda en de eenzijdige berichtgeving.
Over de fascistische staat: kenmerken van een fascistische staat zijn dat het sterk nationalistisch is, de eigen cultuur verheerlijkt en dominant verklaart en dat het geweld niet schuwt. Vaak zijn er knokploegen om het volk (of bevolkingsgroepen binnen het volk) met geweld te onderdrukken. Het Israëlische leger vormt, samen met andere groeperingen, zo’n knokploeg. Palestijnen worden al ruim 75 jaar met geweld uit hun huis gezet en Arabieren worden, ook in bijvoorbeeld Jeruzalem, dikwijls bespuugd, geduwd en vernederd. Daar zijn talloze verhalen en beelden van. Niemand treedt op tegen dit geweld, omdat zowel de politie als de rechters en regeringsleiders partijdig zijn. Ze laten dit geweld bestaan en wakkeren het zelfs aan door bijvoorbeeld wapens te geven aan kolonialisten die illegale nederzettingen bouwen op de Westelijke Jordaanoever. Dit is een vrijbrief voor ongecontroleerd geweld. De regeringsleiders trekken zich ook niets aan van internationaal oorlogsrecht, resoluties van de Verenigde Naties of waarschuwingen van mensenrechtenorganisaties. Ze trekken volledig hun eigen plan. Bij de huidige Israëlische regering zijn al deze elementen aanwezig.
Over de democratische staat: naast de gebrekkige vrijheid van meningsuiting en ‘knokploegen’ die Palestijnen uit hun huizen jagen, vernederen en/of afsluiten van gas, water en elektriciteit, gelden in Israël voor Joden andere wetten dan voor andere groeperingen. De vrije verkiezingen hebben er blijkbaar toe geleid dat bepaalde groepen worden achtergesteld. Israël is (inmiddels) een Joodse staat en iedereen die niet Joods is, is een tweederangsburger. Dit is (een vorm van) apartheid. Met de poging dit te weerleggen door te stellen dat in andere landen joden en christenen achtergesteld worden en dus tweederangsburgers zijn, doen de vrienden van Israël hetzelfde als bij de stelling over de vrijheid van meningsuiting; ze geven toe dat Israël apartheid kent.
Over kolonisatie: Israël is gesticht in een gebied waar al mensen woonden en tot op de dag van vandaag worden er mensen uit hun huis en van hun land verdreven en wordt de cultuur en wetgeving van de ‘nieuwkomers’ dominant verklaard. Dit gebeurde al voordat de staat Israël in 1948 werd uitgeroepen door de VN. Vanaf ongeveer 1897 trokken zionisten naar het Palestijnse gebied om daar hun gedroomde Joods Tehuis te stichten. Die manier van doen heeft wel degelijk trekken van kolonialisme. Je kunt zeggen dat Joden recht hebben op het land omdat ze overal vervolgd werden, maar dit was initieel vooral een Europees probleem. De holocaust is veroorzaakt door Duitsland en we verwachten dat Arabische landen dit probleem oplossen door een groot Joods ‘vluchtelingenkamp’ (de Joodse staat Israël) in hun midden te dulden. Waarom zouden zij dat zonder slag of stoot moeten accepteren? Denk je dat Amerika of Europa het prima zou vinden als bijvoorbeeld Rwandezen in Arizona of België een staat oprichten omdat ze na de genocide in Afrika niet meer veilig zijn? Ik denk het niet. Waarom verlangen we dit dan wel van landen in het Midden-Oosten?
Misschien moet ik het hier even bij laten. Of ik zou nog iets kunnen schrijven over dat de wens van Israël om de Joodse wet te laten domineren, niet heel anders is dan dat sommige Palestijnen de Islamitische wet (de sharia) willen laten domineren. Daarbij zou ik dan nog kunnen schrijven dat over de sharia veel vooroordelen bestaan en dat het te makkelijk is alles te vergelijken met wat IS of de Taliban doen. Je kunt door de politieke praktijken van bijvoorbeeld China of Rusland immers ook niet zeggen dat de literatuur van Marx niet deugt. Ik denk daar in ieder geval anders over. Waarom kunnen we het geleefde marxisme dan wel los zien van de ideeën van Marx en lukt dat bij religieuze geschriften niet?
Als ik eerlijk ben, heb ik dat met religieuze geschriften zelfs eerder andersom. Ik begrijp niet hoe we inspirerende teksten kunnen lezen over naastenliefde, niet oordelen, vergeving en niet doden en dan toch zo vol haat het geweld tegen een heel volk kunnen goedpraten. Met een bijbel vol verhalen over liefde in de hand, prediken we haat en ontmenselijken we een heel volk. Ik begrijp daar niets van. Maar misschien ben ik veel te naïef, genuanceerd of te relativistisch. Het klopt ook dat ik niet geloof dat er radicaal goede en radicaal slechte mensen bestaan. Dat is meer iets voor spannende boeken en films. Daar heb je helden en schurken, maar in het dagelijks leven doen mensen wat ze denken dat goed is. Hoe slecht dat ook uitpakt. Wat dat betreft is en blijft het leven een Griekse tragedie. Ik vind het fascinerend om uit te pluizen waarom mensen doen wat ze doen en vinden wat ze vinden. Ik wil het begrijpen en het spel, de strategie, doorzien. Dat lukt niet als ik een van de partijen wegzet als dwaas, paranoïde of ultiem kwaadaardig. Dat is te makkelijk. Zoals het ook makkelijk is om je opponent in een discussie weg te zetten als communist, racist of fascist zonder inhoudelijk op argumenten in te gaan. Al dat oordelen - op de man spelen - slaat het gesprek dood en sluit mensen uit. Dat draagt niet bij aan de ideale wereld die ik voor ogen heb.
En ja, soms kies ik partij in de conflicten die ik analyseer. Daardoor wordt mij soms selectieve verontwaardiging verweten, maar ik weet niet of ik in de strijd tussen Israël en Palestina selectief verontwaardigd ben. Ik houd me al jaren met dit conflict bezig en verbaas me er al zeker twintig jaar over hoe de staat Israël ooit gesticht heeft kunnen worden. Ik begrijp het verlangen van de negentiende-eeuwse zionisten naar een Joods Tehuis en ken de angst, de pijn, de schaamte en het schuldgevoel van en over de holocaust, maar ik zie niet in waarom we Arabieren met dit ‘Europese probleem’ proberen op te zadelen. En ik begrijp ook niet dat wij hier in het veilige westen denken dat de Palestijnen hun land zomaar zonder slag of stoot zouden opgeven en snap dus ook niet dat we hier verbolgen of verbijsterd zijn als er in Israël of de omringende landen opstand of verzet komt. Ik begrijp daar al jaren helemaal niets van. Die haat en weerstand creëren we zelf met onze zelfingenomenheid en blindheid voor het leed dat we anderen aandoen en de dubbele standaard waarmee geweld veroordelen. Natuurlijk is de slachtpartij die Hamas op 7 oktober aanrichtte verschrikkelijk en is het terecht dat we dat excessieve geweld veroordelen en meeleven met de slachtoffers, maar waar zijn die veroordeling en empathie als het gaat om het leed dat Palestijnen wordt aangedaan?
Ik weet dat vergelijken niet mag en dat ‘ja maar’ woedende reacties uitlokt en toch is het goed en nodig ons ‘meten met twee maten’ te blijven onderzoeken. Ik zie dit bijvoorbeeld ook bij de verbolgenheid of verbazing over dat Arabieren uit andere landen de Palestijnen nu steunen en bij protesten met vlaggen zwaaien. Waren deze verbaasde mensen ook zo verbolgen, verongelijkt en verbaasd toen we in Nederland na de Russische inval in februari 2022 pal achter de Oekraïners gingen staan omdat ze ‘zo op ons lijken’. Vluchtelingen uit Oekraïne vingen we met open armen op, maar toen Syriërs onderdak zochten gingen we de straat op om ze uit onze steden en dorpen te weren. Over selectieve verontwaardiging gesproken. Die steun voor vluchtelingen uit Oekraïne en de afkeer van vluchtelingen uit Syrië zou je best racistisch kunnen noemen. Dat is echter de negatieve benadering. Als je het positief benadert kun je zeggen dat wij gewoon mensen steunden en steunen waarin wij ons herkennen. Dat is voor Arabieren nu niet anders.
En als ik dit zeg wordt me dikwijls voor de voeten geworpen dat Arabieren niet deugen omdat ze Joden uit hun land hebben verdreven. Iemand wees me daarbij specifiek op de pogroms in Marokko en hoe Marokkaanse Joden in de jaren vijftig en zestig mede daardoor massaal naar Israël trokken. Nu heb ik nooit ontkend dat Joden vervolgd zijn en van veel plekken zijn verjaagd. Ik ken de geschiedenis van pogroms, antisemitisme en de holocaust. Het antisemitisme in Marokko nam echter pas toe na 1948, dus nadat zionisten op grote schaal Palestijnen uit hun huizen hadden verdreven. Dat groeiende antisemitisme kwam dus niet zomaar uit de lucht vallen en was een reactie op het verjagen van Arabieren. Een paar jaar daarvoor beschermde de Marokkaanse sultan Mohammed de Vijfde de in Marokko woonachtige Joden zelfs nog tegen het anti-Joodse beleid van Europa. Die geschiedenis werd door de persoon die me met de Marokkaanse geschiedenis om de oren sloeg niet gedeeld. Het valt me sowieso op dat de geschiedenis nogal selectief wordt gelezen. Men pikt eruit wat nodig is om het zionistische project te ondersteunen en het geweld tegen Palestijnen te rechtvaardigen en laat wat niet uitkomt onderbelicht.
We kunnen lang in de analyse van de geschiedenis (en Bijbelboeken) blijven hangen, maar dat gaat niemand verder helpen. Punt blijft dat je niet zomaar land kunt afpakken van andere mensen. Dat gaat dan niet alleen over de gewelddadige acties in de bezette gebieden en het blijven bouwen van illegale nederzettingen, maar over de gehele stichting van de staat Israël. Ik heb alle begrip voor het verlangen naar een Joods Tehuis, maar begrijp net zo goed dat er weerstand is gekomen van de bevolking die verdreven werd en tot op heden onderdrukt wordt. Dat we dit volledige verhaal niet erkennen leidt tot polarisatie en steeds nieuwe explosies van geweld. Heel veel moslims voelen zich bestolen door de zionisten en verraden door de Verenigde Naties die deze landroof toestonden. Ze voelen zich tot op heden genaaid en aan hun lot overgelaten. Niet geheel ten onrechte als je het mij vraagt.
Het lijkt me logisch dat het gebrek aan bescherming en erkenning effect heeft en ik kan begrijpen dat frustratie, machteloosheid en uitzichtloosheid kan leiden tot haat en geweld. Hoe gruwelijk het ook is. We creëren met het toestaan van de onderdrukking en ons begrip van het effect daarvan zelf een voedingsbodem voor terrorisme. Daarover wellicht later meer. Dit voor nu. Ik ga het nieuws kijken. Gaza is weer flink beschoten. Inmiddels zijn er meer dan tienduizend doden, waaronder ruim vierduizend kinderen. Blijkbaar vinden velen het allemaal goed en nodig. Ik niet. Mijn hart blijft tranen lekken. Ieder slachtoffer is er een teveel. Het moorden moet stoppen.