De voortdenderende trein van Israëlische kolonisering in de Palestijnse gebieden

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo bezoekt, wellicht met het oog op een eigen presidentskandidaatstelling in 2024, als eerste Amerikaanse regeringsfunctionaris een Israëlische nederzetting. Een kilometer van het Soemoed Verhalenhuis in Noord-Bethlehem waar ik werk zal binnenkort een nieuwe Israëlische nederzetting verrijzen, Givat Hamatos, met naar verwachting enkele duizenden inwoners. Voordat Joe Biden op 20 januari president van de Verenigde Staten wordt zal een aanbesteding worden uitgeschreven voor 1257 nieuwe woningen, in een gebied in Oost-Jeruzalem dat direct aan de Palestijnse voorwijk Beit Safafa grenst, vlak buiten de Muur rond Bethlehem.

Op die manier sluit zich de ring van joodse voorwijken tussen Oost-Jeruzalem en Bethlehem. Volgens de Israëlische organisatie Vrede Nu is er dan geen uitzicht meer op een twee statenoplossing omdat er geen stedelijke continuïteit meer is tussen Bethlehem en Arabisch Oost-Jeruzalem.

Enkele dagen geleden begaf een delegatie van voornamelijk Europese consuls zich ter plekke om hun woordelijke afwijzing kracht bij te zetten. Een passant schold een consul uit als antisemiet.

In een nieuw te verschijnen boek van de Nederlandse politicoloog Cas Mudde (bekend als populariseerder van de term “populisme”), geschreven in samenwerking met een Israëlische auteur, wordt de kracht van de Israëlische kolonisten als ‘sociale beweging’ geschetst. Die beweging kan zich goed plooien naar zowel Democratische als Republikeinse presidenten van de Verenigde Staten. In een artikel in de Israëlische krant Haaretz schrijft Mudde dat wanneer Biden straks het nederzettingenbeleid gaat bekritiseren (zoals Obama dat eerder deed: verbaal, zonder politieke daadkracht), mogelijk ook hij tot antisemiet zal worden verklaard en de mond zal worden gesnoerd.

“Wie er ook aan de macht is [in de VS], de kolonisten halen er altijd iets uit,” aldus Mudde. “Wat de kolonistenbeweging zo krachtig maakt, is dat ze met iedereen zullen samenwerken, maar alleen loyaal zijn aan hun zaak. In hun opzet is alles wat de kolonisten krijgen eenvoudigweg het rechtzetten van een historisch onrecht, terwijl alles wat hun niet vrijelijk wordt gegeven een verraad is aan het Joodse volk. ”

Het kolonisatie- en fragmentatieproces in de West Bank is een langzaam maar zeker voortdenderende trein. In de jaren tachtig stelde een voormalige viceburgemeester van Jeruzalem, de onlangs overleden Meron Benvenisti, dat het nederzettingenproces ‘onomkeerbaar’ was terwijl Israëlische organisaties zoals Vrede Nu, om de wereld die de andere kant opkeek te waarschuwen, decennialang bleven zeggen dat het ‘vijf voor twaalf’ was.

Hier in Bethlehem herken je het gestage kolonisatie- en fragmentatieproces over die decennia niet alleen aan de huizen- en nederzettingenbouw maar ook vaak aan kleine dingen. Ik herinner me het moment dat onze kinderen beneden de 16 jaar ineens een vergunning nodig hadden om het checkpoint door te gaan. Of toen ik niet ver van de nieuwe kolonie Givat Hamatos flarden Hebreeuwse muziek hoorde op een plek waar die daarvoor nooit klonken. Of wanneer je een hike maakt en ineens enkele zelfverzekerde jongeren uit de nederzettingen tegenkomt die voor de duvel niet bang zijn en doen alsof het gebied van hen is.

Het zijn die menselijke dimensies, niet alleen de nieuwe architectuur en de huizenbouw, die laten zien dat er op de grond een omslag plaatsvindt. Hoe een gebied en met name het platteland van de West Bank geleidelijk aan wordt overgenomen en de resterende Palestijnse steden en hun directe omgeving worden ingesloten.

Is de situatie hopeloos? Natuurlijk is er de spanning tussen het pessimisme van het verstand en het optimisme van de wil, ook wel hoop genaamd. Maar eigenlijk is ook dat weer niet precies geformuleerd. Zelfs het verstand moet optimistisch zijn want een onmenselijke situatie als nu – apartheidssituatie annex openluchtgevangenis (denk ook aan Gaza) – is op termijn in de huidige ‘globale’ wereld toch niet houdbaar, zou je denken.