De voorspelbaarheid van de Nederlandse politiek

Het was niet moeilijk om goed te voorspellen dat rechts op 22 november de verkiezingen zou gaan winnen. Domweg omdat er in Nederland al jaren meer rechtse dan linkse kiezers zijn. Of de kiezer altijd gelijk heeft blijft een andere vraag.

Iets moeilijker, maar minstens zo leuk, is het om te voorspellen wat er na de monsterzege van Geert Wilders zal gaan gebeuren.

Zomer 2026

Bij de landelijke verkiezingen valt de PVV terug van 37 naar 5 zetels. Mark Rutte is teruggekeerd als lijsttrekker van de VVD en wint. Hij is nog lang niet zo oud als Trump of Biden. In interviews via de publieke omroep, die nog altijd bestaat, zeggen de PVV-stemmers enorm in Wilders teleurgesteld te zijn. “Van wat hij beloofde – van het sluiten van de grenzen tot het vertrek uit Europa – is maar bar weinig terecht gekomen. Ook is het niet gelukt de bestaanszekerheid van veel burgers substantieel te verbeteren.”

D66 stelt voor om een onderzoek in te stellen naar de vraag hoe de Nederlandse democratie in de toekomst optimaler kan functioneren.

Voorjaar 2026

Het kabinet Wilders 1 valt voortijdig. Caroline van der Plas trekt de stekker eruit omdat ze de boeren wil behoeden voor een nieuwe, door de rechter voorgeschreven, stikstofmaatregel. Maar de regering valt vooral doordat Wilders continu moest worstelen met zijn geloofwaardigheid als politicus. In ruil voor meer macht was er van zijn radicale ideeën te weinig overgebleven.

Najaar 2024

De formatie heeft bijna een jaar geduurd omdat het heel moeilijk was om een coalitie te vormen. Achter de schermen is zelfs nog even geprobeerd om een midden-linkse regering te vormen, dus zonder de PVV.

Pieter Omtzigt had wederom veel tijd nodig om verantwoorde keuzes te maken en haakte uiteindelijk toch af, aangezien er onvoldoende perspectief was op een nieuwe bestuurscultuur en het verwezenlijken van rechtstatelijke waarden. De nieuwe regering bestaat uit de PVV, VVD, BBB, ChristenUnie, SGP, Forum voor Democratie, SP, Joost Eerdmans, Wybren van Haga en Femke Merel van Kooten. Wilders is premier, Dilan Yesilgöz is vice-premier en zit op Justitie, Van der Plas op landbouw, Baudet op Volkshuisvesting en Marijnissen op Zorg en Sociale Zaken.

Het regeerakkoord heeft als titel ‘Eigen volk eerst’. Het plan belooft ‘die’ Nederlander een betaalbare woning, goedkopere zorg en lagere prijzen in de supermarkt. De boeren mogen blijven boeren. In het klimaatbeleid wordt het mes gezet. En de moslims zijn tijdelijk naar de ijskast verbannen.

24 november 2023

Kamervoorzitter Vera Bergkamp trapt af voor de formatie.

Die begint met het aanstellen van een verkenner.

In het geruchtencircuit circuleren onder anderen de namen van Dion Graus , Ronald Plasterk en VVD-erelid Henk Kamp.

PVV-kamerlid Martin Bosma kan niet wachten om het stokje van Bergkamp over te nemen.

In een restaurant op het Plein overleggen Jesse Klaver en Frans Timmermans in het geniep met elkaar. Klaver vraagt voorzichtig of Frans, nu het niet gelukt is om de grootste te worden, overweegt om afscheid van de politiek te nemen. “Nee, nu nog niet”, zegt Frans. “De formatie kan nog alle kanten op.” De beide heren wisselen ook nog van gedachten over de suggestie van opiniepeiler Maurice de Hond in de richting van de PVV en GroenLinks/PvdA om echt over hun schaduw heen te springen en er samen iets van te maken. Dat gaat beiden toch net iets te ver.