De Volt-files: voor internationals is Volt een gat in de politieke markt

Er komt een bericht binnen via Twitter. Cédric Deverchère is actief bij Volt in Gouda en omgeving. Hij schrijft: ‘Volt geeft me de unieke kans om politiek actief te zijn over grenzen heen.’ Hij wil er graag eens met me over praten. Je leert een politieke partij pas echt kennen door in gesprek te gaan met gewone leden en dus spreken we elkaar twee weken later. Cédric (36) spreekt met een stevig Frans accent. Hij woonde een groot deel van zijn leven in Lyon. Vijf jaar geleden kwam hij voor de liefde naar Nederland. Zijn vrouw is ook Frans maar heeft Nederlandse familie.

Cédric is een Frans staatsburger maar noemt zich in de eerste plaats Europeaan. Hij wil in Nederland zijn ‘Europese droom beleven’, vertelt hij: leven in een ander Europees land, de taal leren, onderdeel uitmaken van de gemeenschap en maatschappelijk actief zijn. Als toerist naar Nederland komen is niet genoeg om het land te leren kennen, vindt hij: vakantie levert alleen een oppervlakkig beeld op. Cédric: ‘Je wilt ergens langer blijven en je Europees burgerschap daadwerkelijk beleven.’

Cédric noemt en passant het EU-motto united in diversity. Er is wel diversiteit binnen de EU, maar je moet de verschillen tussen bijvoorbeeld Nederland en Frankrijk niet overdrijven. Binnen Frankrijk zijn er immers ook verschillen, zoals tussen Parijzenaars en Corsicanen. In Nederland en Frankrijk zijn dezelfde thema’s in het nieuws, men houdt zich met dezelfde kwesties bezig en de belangen van de landen zijn ook vaak hetzelfde. Daarom moeten de EU-landen samen optreden op het wereldpodium want alleen zo staan ze sterk. Maar dan moet Europa wel democratisch zijn.

Werken op drie niveaus Cédric hoorde in 2018 van Volt. De partij kwam toen met de Amsterdam Declaration , het Europese verkiezingsprogramma. Cédric piekert er niet over lid te worden van een Nederlandse partij. Hij wil beleid op het juiste niveau: soms is dat Europees, soms nationaal en soms lokaal. Hij kan binnen Volt op al die niveaus dezelfde klimaatvisie uitdragen. Bij dit onderwerp wil hij niet over Nederland praten want het gaat bij uitstek om een wereldprobleem. Volt sprak hem daarom meteen aan want de partij stelt dit soort institutionele vragen: hoe kunnen besluiten binnen de EU het beste genomen worden?

Volt wil burgers op alle politieke niveaus meer inspraak geven, bijvoorbeeld door burgerfora waar burgers gezamenlijk oplossingen bedenken, vertelt Cédric. Die drang naar democratie zie je ook bij de partij zelf: Volt is intern heel democratisch en de besluitvorming is transparant. Leden worden regelmatig geconsulteerd. Een voorbeeld is dat Volt na de verkiezing van de eerste Europarlementariër moest besluiten in welke Europese fractie de partij zou gaan zitten. De leden besloten toen gezamenlijk dat Volt onderdeel zou worden van de Groenen, waar ook GroenLinks bij is aangesloten. Iedereen praatte erover mee.

Volt is een verademing in vergelijking met wat Cédric gewend is uit Frankrijk. Daar was hij al politiek actief bij de beweging van Emmanuel Macron, En Marche. Die partij zegt eveneens heel democratisch te zijn maar bedrijft volgens Cédric vooral PR: de organisatie bleek juist heel centralistisch en interne zeggenschap was een fictie. En Marche draait helemaal om Macron, die het presidentschap inmiddels op een hele klassieke wijze invult. Dat was volgens Cédric de bedoeling helemaal niet, want En Marche had juist voor politieke vernieuwing moeten zorgen.

Volgens Cédric kan het wel tien jaar gaan duren voordat de EU een echt volwaardige democratische structuur heeft opgebouwd, maar Volt heeft die nu al. De organisatie is echt internationaal: hij heeft zelf contact met Volt France, waar men in Lille 200 stemmen tekortkwam voor een zetel in de gemeenteraad. Ook voerde Cédric campagne voor Volt in Hamburg en Keulen. In die laatste stad haalde Volt een klinkende overwinning. De Europese congressen van Volt vinden nu al plaats in landen zoals Bulgarije en Portugal.

Cédric mag als EU-burger in Nederland alleen stemmen voor het Europees Parlement en voor de gemeenteraad. Hij is nu city lead – een soort lokale voorzitter – in de regio ‘Midden-Holland’. Daar vallen Gouda en de omliggende gemeenten onder. Volt heeft hier ongeveer honderd leden en deed het goed bij de Tweede Kamerverkiezingen. Het lokale team bestaat pas net, gaat permanent campagne voeren en in gesprek met de samenleving ideeën ontwikkelen. Of Volt hier meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 weet Cédric niet, maar op den duur is dat wel de bedoeling, denkt hij.

Een gat in de markt Zo leren we van Cédric wat Volt in de praktijk bijzonder maakt: dit is niet zomaar een partij, maar een organisatie die progressieve EU-burgers die in een ander EU-land werken een structuur biedt om politiek actief te zijn. Zij maken meestal door arbeidsmigratie zelf gebruik van de mogelijkheden die de EU biedt. Voor hen is politiek op Europees én lokaal niveau het meest interessant omdat ze op die niveaus stemrecht hebben. Nationale parlementen zijn voor hen gedegradeerd tot ‘een van de bestuursniveaus’.

Politiek moet je in deze visie bedrijven op het niveau waar dat inhoudelijk het meest logisch is en dat is precies wat Volt wil. Zo bezien is de partij een gat in de electorale markt: deze internationals zullen zich niet snel aan een nationale partij binden omdat de kans groot is dat ze vroeg of laat weer in een ander EU-land gaan wonen. Ze zullen zich sneller verbinden aan Volt: hun internationale partijcontacten blijven sowieso bestaan, ongeacht hun woonplaats. Ze komen die contacten gewoon weer bij het volgende congres tegen. Waar ze ook binnen de EU wonen: ze dragen Volt met zich mee. Het gaat alleen in Nederland in potentie om tienduizenden mensen die jaarlijks vanuit een ander EU-land hier komen werken.

Dit is vergeleken met de rest van de bevolking natuurlijk een niche, maar desondanks een aanzienlijke groep. Bovendien is het er eentje die door nationale partijen niet expliciet wordt bediend.