De verschrikkelijke beelden uit Gaza en Oekraïne komen Arnhemmers maar wat bekend voor

Wij hebben gemengde gevoelens, lieve mensen.

Op deze dag, 14 april 1945 arriveerden de bevrijders in een dodelijk lege stad vol puin. De Arnhemmers zaten nog vast in bezet gebied en mochten pas in de loop van de zomer naar de ruïnes terug; voor zichzelf kent Arnhem geen bevrijdingsdag.

Ik vermoed dat deze dagen op het bezinningsbankje aan de Jansbuitensingel heel wat familieverhalen uit onze stad loskomen, als wij gaan zitten en kijken naar de letters van het nieuwste monument ‘vlucht’. Kunstenaar Ruud-Jan Kokke heeft de letters op elkaar gezet als haastig op elkaar gestapelde koffers die de evacuées wanhopig meesjouwden bij hun plotseling gedwongen vertrek.

Wij hebben gemengde gevoelens, lieve mensen. Het evacuatiebevel redde onze oudste generatie met hun ouders en grootouders van een oorlogsdood voor duizenden mensen in de frontlinie, maar onze bewoners waren niet het doel. Zij moesten weg om de frontlinie vrij te maken en al hun spullen vogelvrij achter te laten. De bezetter beroofde hen systematisch van alles wat hen fysiek verbond met hun persoonlijke levensverhaal. De beelden uit Gaza en Oekraïne van bombardementen, puin en vluchtelingen komen de Arnhemmers anno nu bekend voor; ik hoor Arnhemse kinderen van toen vertellen over hun angsten van toen en hoe zij meeleven met de ellende van nu.

De Arnhemmers bleven praktisch, ook dat gaat voorbij op het bankje. Actie één bij terugkeer, zullen de overlevenden en hun nakomelingen vertellen over de weken en maanden na 14 april 1945: een woon/slaapkamer ontruimen van poep in de pannen en dode dieren op tafel, om te kunnen eten en slapen. Stap 2: samen puin ruimen. Gemengde gevoelens, inderdaad over een tijd van solidariteit, hulp krijgen, hulp geven en herstel tot stand brengen. De Arnhemmers hebben geleerd hoe opbouw en solidariteit broer en zus zijn. Met dank ook aan de regio met hun gastvrijheid voor mensen in nood. Dat bankje bij ‘De Vlucht’ mensen – als bankjes konden spreken.