De uiterst beheerste fuck-you-scheuractie van Pelosi

Direct na het uitspreken van de State of the Union, scheurde Speaker of the House Nancy Pelosi kalm en beheerst de controversiële toespraak in stukken. Ze had de speech alvast verdeeld in handzame stapeltjes voor eenvoudiger scheurwerk.

Pelosi zelf zei: “It was the courteous thing to do considering the alternative” en “He shredded the truth, so I shredded his speech”.

Interessant om hierbij in het achterhoofd te houden is, dat Pelosi een vrouw is die haar leven in dienst gesteld heeft van politieke instituties. De regels, normen en waarden die daarbij horen (hoorden), heeft ze hoog in het vaandel staan. Zij laat zich niet leiden door emoties, ze is een denker. Ze kiest voor redelijkheid. Geen ondoordachte uitspraken, geen impulsieve maatregelen. De reden dat ze langer wachtte met impeachment dan velen in haar partij wilden, had te maken met die voortdurende afweging in politieke strategie en lange termijn. Dat juist zij zichtbaar en symbolisch tot verscheuren overgaat, dat zegt iets.

De reacties op het verscheuren variëren sterk en lopen deels langs voorspelbare partijlijnen. Republikeinen en hun achterban keuren het scheuren massaal af,  Democraten loven haar actie. “A disgrace to herself, her office, the House”, “schandalig verlies aan decorum”, “kinderachtig”, klonk het aan Republikeinse zijde. “Seems to me like Pelosi took a page out of Trump’s playbook and stole the spotlight away” klonk het aan de andere kant en “Pelosi just tore apart the lies”.

Daarnaast wordt er echter ook geworsteld. Juist critici van Trump vragen zich af of Pelosi’s actie “wijs” is. Die gedachtegangen zijn interessant. Niet alleen omdat ze laten zien hoe er gezocht wordt naar wat te doen met politici die zich niet aan ongeschreven regels houden, maar ook omdat deze worsteling niet alleen in de VS plaats vindt.

Bij bestudering van een reeks van dit soort analyses in kranten, beschouwingen, sociale media en ingezonden brieven, toont zich een rode draad. Analytici concluderen massaal dat het uiteindelijk “niet verstandig” was: “Het zal zich tegen haar keren” en “tegen de Democraten”, het zal de “druppel zijn die Trump zijn herverkiezing zal doen winnen”. Het zijn analyses gebaseerd op angst. Door de voor velen onverwachte uitslag van 2016, is angst diep in de analyses en voorspellingen getrokken.

De nadruk op verstandig wordt vaak gekoppeld aan het argument dat je je nooit moet verlagen tot het niveau van leugenachtige opponenten: “When they go low, we go high” zoals Michelle Obama het formuleerde. Dat klinkt verstandig en het leidt geen twijfel dat Pelosi fervent aanhangster is van deze benadering. Tot afgelopen woensdag.

Ook ik was jarenlang aanhanger van het adagium, verlaag je niet. Echter. We kunnen constateren, dat de keurige aanpak, het vasthouden aan decorum en aan de ongeschreven regels in Congres en Senaat, niet de gewenste resultaten oplevert. Wanneer Republikeinen diezelfde regels met voeten treden, Senate Majority Leader Mitch McConnell geen wetten ter stemming brengt et cetera, dan betekent dat in feite, dat de regels zich keren tegen diegenen die zich eraan houden.

En dat brengt mij bij een derde vrouw, journaliste Mona Eltahawy. Zij bepleit een geheel andere benadering: “I disagree with Michelle Obama who says ‘When they go low, we go high’. No I fucking don’t. If you go low, I’m going to come for you.”

Kijk, dat is andere taal.

Eltahawy’s focus ligt bij de strijd tegen het Patriarchaat, maar de kern van haar redenatie is ook hier van toepassing. Vrij vertaald: Wanneer degenen met macht, die macht alleen gebruiken om anderen te vernederen en het systeem in eigen voordeel te doen functioneren, hou je dan niet aan de regels en wacht niet op je beurt. “Fuck civility” als beschaafd zijn tegen je gebruikt wordt.

Eltahawy zegt niet: verlaag je ook. Integendeel, ze zegt, vindt manieren waarop je zelf macht kunt inkleuren op een manier die rechtvaardig is. “We must be strategic in what we do with power”.

Er zit bevrijding in Eltahawy’s benadering, in het afgooien van achterhaalde keurslijven. Als beproefde methodes niet (meer) werken, is het tijd voor iets anders.

Het zet mij aan het denken. En ik denk dat de uiterst beheerste fuck-you-scheuractie van Nancy Pelosi betekent, dat ze Mona Eltahawy ook heeft ontdekt.