De trieste tombola van Shell

Vorige week vond er in Groningen een loterij plaats. Geen gezellige loterij met een mooie prijs als inzet maar een diep treurige tombola van Shell. Er werd geloot om een opkoopregeling, die bedoeld is voor mensen die hun woning willen verkopen omdat ze naar een verzorgingshuis gaan, familieomstandigheden hebben zoals een scheiding of overlijden, een baan hebben buiten Groningen, ontslagen zijn of psychische problemen ondervinden door de aardbevingen. En ondanks die vaak ellendige situatie mag de Shell er een loterij om heen organiseren.

Daarbij vielen 35 woningbezitters af. Niet omdat ze niet aan de eisen voldeden maar omdat de regionale Shell (NAM) het vertikte om een fatsoenlijk en noodzakelijk bedrag op tafel te leggen. Andermaal maakte het grootkapitaal duidelijk wie de baas is over de veiligheid van mensen en wie de dagelijkse levens van mensen vergalt. Niet het oplossen van een groot maatschappelijk probleem maar het budget van de Shell staat centraal.

Keer op keer gaat het mis. De gehele aanpak van de schade door gaswinning is een trieste tombola van de Shell. De kans dat problemen, ontstaan door de gaswinning, goed worden opgelost lijkt op een lot uit de loterij. En net als bij een gewone loterij zijn er meer verliezers dan winnaars en is de organisator van de loterij spekkoper.

Nog steeds loopt de aanpak van schade en de versteviging traag. Veel schade wordt niet erkend en schade en hele gebieden met gasschade vallen buiten de vergoeding. De schadevaststelling en -afhandeling is dramatisch, onderzoek is gekleurd en belangrijk onderzoek, zoals bij welk niveau van gaswinning de aardbevingen afnemen, ontbreekt.

Veel Groningers hebben de afgelopen jaren geknokt voor een oplossing. Deze Groningse eendracht maakt macht. Door de protesten werd in heel Nederland duidelijk hoe groot het probleem was. Groningers drongen zelf bij de rechter een reductie van de gaswinning af. Er zijn stappen gezet voor herstel. Bijzonder is ook dat politieke partijen, sterk verdeeld op veel punten, op dit punt het afgelopen jaar juist kiezen om gezamenlijk te strijden. Deze week dienden alle partijen in Provinciale Staten van Groningen één gezamenlijk voorstel in met forse kritiek op het winningsplan van minister Kamp en de wens om de gaswinning verder te verlagen. Daarbij wordt ook opgeroepen om buitenlandse leveringscontracten af te bouwen en voor een niveau van gaswinning te kiezen waarbij veiligheid voorop staat.

Alle partijen, met uitzondering van de VVD, willen ook dat de Shell en haar regionale tak de NAM geen rol meer mogen hebben in onderzoek, schadevaststelling en schade afhandeling. Zo willen ze dat het Centrum Veilig Wonen (CVW) dat de schade nu vaststelt en herstel moet regelen volledig los komt van de Shell. Ook pleitten we voor een vervolg op de opkoopregeling. Dat moet een regeling zijn waarbij het maatschappelijk effect voorop staat in plaats van het budget van Shell. Een regeling zoals de Moerdijkregeling. Dit Brabantse dorp ligt dichtbij havenindustrie. In dat dorp kan iedereen zijn huis te allen tijde voor 95% van de taxatiewaarde aan de gemeente verkopen. Die regeling zorgt voor rust en vertrouwen bij bewoners. En dankzij de financiële zekerheid willen 90% van de huiseigenaren vooral blijven in het dorp.

Groningen verdient beter dan een loterij. Om menselijkheid loot je niet. Groningen moet veilig worden, de door de gaswinning veroorzaakte schade moet worden vergoed en de woningen, scholen en andere gebouwen moeten worden verstevigd en verbeterd. De gaswinning moet omlaag. Herstel van schade mag geen lot uit de loterij zijn. De Shell tombola moet worden gestopt.