‘De toekomst van onze kinderen!’ Maar wat als je kinderloos bent?

Milieudefensie heeft een sympathieke petitie die de lijsttrekkers oproept tot actie om het klimaat te redden.

Toch teken ik niet. De formulering is namelijk irritant. Ik moet stemmen voor de toekomst van ‘onze’ kinderen (en kleinkinderen). Sympathieke politieke partijen en hun vertegenwoordigers vinden dat eveneens. De inspirerende denker Roman Krznaric, die het ziekelijk kortetermijndenken van onze politici laakt, noemt zijn boek daarover zelfs  De goede voorouder.

Voorouder? Het woord doet denken aan stamhouder. Dat ben ik, maar mijn stam moet langs een andere tak dan de mijne verder. Ik heb geen kinderen. Behoor tot de groeiende groep van min of meer bewust kinderlozen, als resultaat van een afwegingsproces.

Wel heb ik een zwak voor onze planeet. Het idee dat de mensheid ooit uitsterft, daar zit ik zit niet echt mee. Wel als dat uitsterven een symptoom is van de ondergang van de planeet. En natuurlijk heb ik een diep medelijden met de kleinen in mijn omgeving die straks met overstromingen, stormen of erger te maken krijgen. Dat lot zou ik hen graag besparen

Mijn ergernis komt mede door suggestie dat je als kinderloze geen direct (fysiek) belang hebt bij een betere toekomst. Als egoïst en hedonist die de (Goddelijke) plicht verzaakt om zich voort te planten. Al weet ik dat noch Krznaric, noch die (minderheid van) bewuste en betrokken politici het kwaad bedoelt, toch knaagt het, die suggestie dat ik eigenlijk voor spek en bonen aan de verkiezingen meedoe.

In Harry Potter and the Cursed Child heeft de hoofdpersoon een meningsverschil met Hogwarts schoolhoofd professor McGonagall over zijn zoon Albus. Op een bepaald moment roept Potter: ‘Je hebt geen kinderen, je begrijpt het niet.’ Binnen de context van J.K. Rowlings toneelstuk geldt deze uitspraak als tamelijk onzinnig, alleen al omdat de vrouw in kwestie als hooggewaardeerde professional decennia lang succesvol met kinderen heeft gewerkt. Maar deze passage biedt wel de schok van herkenning voor veel kinderloze onderwijsgevenden, artsen, verplegers en werkgevers. In laatste instantie ben je toch de mindere van al degenen die gebaard of verwekt hebben, hoe slecht die het er ook als ouder en opvoeder van afbrengen.

Waarom toch die gedachteloze vanzelfsprekendheid waarmee ouderschap als strikte norm geldt?

Immers, wie de toekomst identificeert met die van ‘onze kinderen’, sluit degenen buiten die geen kinderen hebben. Dat zijn losers, zoals de voormalige Britse premier Theresa May – kinderloos – werd voorgehouden.

Je kunt de zaak trouwens ook falsifiëren. De politici van wie Milieudefensie en Krznaric terecht aangeven dat zij hun kop in het zand steken voor de klimaatproblemen – een Kamermeerderheid helaas – zouden volgens de voortplantingsdoctrine allemaal kinderloos moeten zijn. Quod non. Het percentage ouders (en kijk ook eens naar het aantal kinderen per stel) onder hen is hoog.

Trouwens, ook uit hun kringen horen we het kinderen-argument.

Vanwege hun kinderen en kleinkinderen moeten wij genoegen nemen met lelijke zonneparken en windturbines en de langzame vernietiging van de natuur door de agro-industrie. Mogen lonen en uitkeringen niet omhoog. Want ‘Onze kinderen moeten anders straks de rekening betalen!’

Ze vragen ons met verholen leedvermaak: ‘Wie zoekt jou op als je hoogbejaard bent?’ De kennelijke ‘straf’ die men kinderlozen toebedeelt. Heel betrekkelijk, zoals ik hoor van professionals in mijn omgeving die de afgelopen decennia hebben gewerkt met traditionele hoogbejaarden. Opvallend volgens hen is de onderlinge rivaliteit over wie het meest bezoek krijgt van (klein) kinderen. Maar nog meer de inventiviteit van velen in het bedenken van smoesjes over de geringe bezoeken, ook wanneer het kroost in de buurt woont. Het populairst: ‘Druk, druk, druk!’

De kop-in-het-zand-stekers houden mensen als ik voor: ‘Wie moet dan later jouw pensioen opbrengen?’ Het antwoord is simpel: dat hebben wij zelf al gedaan, de AOW als belastingbetaler en de aanvulling daarop als werknemer.

Ten slotte gaat het ook om een schrijnend gebrek aan demografische hoffelijkheid. We leven niet meer in de jaren vijftig van het Rijke Roomse Leven en de Mannenbroeders. Het traditionele gezin verliest terrein. In Amsterdam is ruim 55 % single; een gezin met kind(eren) vormt daar nog geen kwart van de bevolking.

Een op de vijf vrouwen is tegenwoordig kinderloos – een ruime meerderheid daarvan ook bewust – waardoor ook het percentage kinderloze stellen toeneemt. Onder dertigers en veertigers worden deze trends nog sterker.

Het is 2021, Milieudefensie. Een voorzichtige krimp van de bevolking zou juist een zegen voor het milieu zijn!