De toekomst in eigen hand nemen doe je door te beginnen met uitstellen

In het nummer 'I Can't Get No Satisfaction' van de Stones verwijst Mick Jagger naar marketingcampagnes uit de jaren zestig waarin werd geprobeerd rokers te verleiden tot andere merken met het gevoel meer op een 'échte man' te lijken. Toch leek het roken van sigaretten Jagger niet tevreden te stellen. Hij schreeuwde: "Ik kan geen bevrediging krijgen. Omdat ik het probeer, en ik probeer, en ik probeer, en ik probeer. Maar ik kan het niet krijgen."  Onverzadigbaarheid en ontevredenheid leken te zegevieren.

En terwijl ik niet eens een Stones-fan ben, verre van, snap ik hem onmiddellijk. Gaat er een belletje rinkelen? Klinkt dramatisch hè en wellicht melancholisch? Maar staan we weleens stil bij hoeveel wij consumeren én geconsumeerd worden?

Ik schrijf en schreef nogal veel over psychologie. Natuurlijk het prachtigste vak dat er is. En ook in mijn volgende boek gaat dit uitgebreid aan bod komen. Maar hoe wapenen we ons tegen de tentakels van hetgeen waar we onszelf schuldig aan maken? Of is er niets dat we daar tegen kunnen doen?

Een klein inzicht van mijn hand...
Hoe meer controle wij (lijken te) hebben over ons leven, hoe gelukkiger wij ook lijken te zijn. Dat is wat de wetenschap ons vertelt. Maar hoe werkt dit? Een ieder heeft de term 'instant gratification' wel eens zien of horen voorbijkomen. Een simplistische definitie luidt dat het kan worden gezien als het feit dat we in korte tijd oplossingen en verzadiging willen bereiken. Je wilt een film? Eén druk op de knop en je hebt Netflix. Je wilt een pizza? Thuisbezorgd. Je wilt iets weten? Je pakt geen encyclopedie meer, maar zoekt met een paar tikken op Google.

Maar is dit allemaal wel zo goed voor ons brein? Het tegenovergestelde van instant gratification is 'vertraagde verzadiging'. En juist dat lijkt hand in hand te gaan met een hogere levenstevredenheid. Ja, zelfs als je Netflix even laat staan. Nee, juist als je Netflix laat staan en die telefoon waar we om de zes minuten op kijken. Dus wat als Mick Jagger in de jaren zestig gelijk had?

Voldoening in gezondheid geeft voldoening aan de mens...
Tegenwoordig lijkt de bijna 80-jarige Stones-man voldoening te halen uit een gezondere levensstijl. In een Vogue-artikel dat over hem verscheen sprak Jagger over atletiek en eetgewoonten en dat zijn trainingsregime een mix omvat van hardlopen, fietsen, kickboksen, zijn houding verbeteren, yoga, pilates, evenwichtsoefeningen en balletlessen. Hij volgt ook een zeer gezond dieet dat voornamelijk bestaat uit fruit, groenten, magere eiwitten en volle granen.

Maar hij blijkt ook zijn gelijk te halen uit zijn jeugdige wijsheid. Steeds meer bewijsmateriaal suggereert dat Mick gelijk heeft: gezonde levensstijlgewoonten – die vaak gepaard gaan met uitgestelde bevrediging – en een hogere mate van levenstevredenheid lijken hand in hand te gaan. En dat is - zeker in deze tijd - bijzonder.

De rol van uitgestelde bevrediging in levenstevredenheid...
Uit een recent groot onderzoek is gebleken dat een manier om meer voldoening uit het leven te halen het vermijden van onmiddellijke bevrediging kan zijn. Dit kan bereikt worden door gezondere levensstijlkeuzes te maken, zoals niet roken, minder alcohol drinken, meer fruit en groenten eten en lichamelijk actief blijven. Dit peer-reviewed artikel van Gschwandtner, Jewell, & Kambhampati uit 2021, uitgevoerd door een drietal Britse onderzoekers van de Universiteit van Kent en de Universiteit van Reading is gepubliceerd in de Journal of Happiness Studies.

Om het vermogen van de proefpersonen te meten om de bevrediging uit te stellen, onmiddellijke bevrediging helemaal achterwege te laten en zo op de lange termijn beloningen te oogsten, lieten de onderzoekers de respondenten enquêtevragen beantwoorden die verband hielden met zelfbeheersing, zoals: "Ik zou het moeilijk vinden om vast te houden aan een speciaal, gezond dieet (omgekeerd gecodeerd)" en "Ik heb altijd geprobeerd gezond te eten, omdat het op de lange termijn de moeite waard is."

De onderzoekers concentreerden zich op gezonde levensstijlgewoonten als een index van uitgestelde bevrediging en ontdekten dat mensen die meer groenten en fruit aten en lichamelijk actief bleven, ook zelf een hogere mate van levenstevredenheid rapporteerden. En een hogere levenstevredenheid leidt tot minder 'instant gratification' en tot meer geduld en uitgestelde tevredenheid.

Uiteraard zijn bevindingen correlatief...
Je tevreden voelen in het leven kan ook een katalysator zijn voor het vergroten van iemands kansen om gezondere levensstijlkeuzes te maken.  Dat gezegd hebbende, zorgt het vermogen om bevrediging uit te stellen ervoor dat mensen het gevoel krijgen dat het dagelijks leven binnen hun eigen controlegebied ligt. Het gevoel hebben dat jij de heerser bent over je lot vergroot het zelfvertrouwen en het subjectieve welzijn.

Uitgestelde bevrediging geeft mensen het gevoel dat ze de controle hebben...
De onderzoekers ontdekten dat met name een hogere score op uitgestelde bevredigingstests verband hield met individuen die ook het gevoel hadden dat ze meer controle over hun leven hadden. Zoals de auteurs het uiteenzetten: "Het uitstellen van de bevrediging kan zowel de consumptie van groenten en fruit als de levenstevredenheid beïnvloeden, doordat individuen het gevoel krijgen dat ze controle hebben over hun leven. Individuen met een ‘interne’ in plaats van een ‘externe’ focus of control hebben meer kans op gezonde gewoonten, zoals goed eten. Tot slot helpt regelmatig sporten, niet of met mate drinken en tabak vermijden."

"Er heeft de afgelopen jaren een grotere verschuiving plaatsgevonden naar gezondere levensstijlkeuzes", zei één van de onderzoekers in 2021. "Het is een belangrijke ontwikkeling om vast te stellen dat het eten van meer groenten en fruit en meer bewegen het geluk kan vergroten en gezondheidsvoordelen kan bieden. Dit kan ook nuttig zijn voor beleidscampagnes rond milieu en duurzaamheid."

"Gedragsprikkels die helpen om langetermijndoelstellingen te versterken, zullen waarschijnlijk vooral nuttig zijn bij het handhaven van een gezonde levensstijl. Als een betere levensstijl ons niet alleen gezonder maar ook gelukkiger maakt, dan is het een duidelijke win-winsituatie."

Waar het dus op neerkomt is dat vertraagde bevrediging ons meer geluk oplevert. En dit, dit dienen we te beseffen. Alle afslankpillen en onmiddellijke gratificatie lijken - zeker aan de hand van onderzoek - ons enkel ongelukkiger te maken. De oplossing? Volgens Gschwandtner ligt die in het bewust uitstellen van de onmiddelijke verzadiging. En daar plukt de volgende generatie, wel of niet de vruchten van. Zij hebben alles - letterlijk en figuurlijk - in de hand...