De strijd voor gezondheid is een klassenstrijd

Zes op de tien Nederlandse huishoudens komt inmiddels niet of moeilijk rond. Een gezond en actief leven is voor hen een stuk lastiger of zelfs onmogelijk, tenzij de omstandigheden veranderen.

Theoretisch opgeleiden met een hoog inkomen worden gemiddeld vijf jaar ouder dan praktisch geschoolden met een lager inkomen. Ze leven ook veertien jaar langer in goede gezondheid. 

De 20 procent rijkste mensen in Nederland leven nog een flink stuk langer en zijn langer gezond dan de rest: ruim acht jaar langer, en 24 jaar langer in goede gezondheid.

Deze verschillen worden niet kleiner. De strijd voor goede gezondheid is ook een klassenstrijd. 

De Sociaal-Economische Raad bevestigt dit in haar laatste advies over sociaal economische gezondheidsverschillen. De SER pleit voor een collectieve, in plaats van een individuele aanpak voor preventie en gezondheid. Dus om het uitgangspunt los te laten dat mensen niet gezond leven door hun individuele keuzes en hun individuele verantwoordelijkheid: Dat gezondere keuzes beter uitgelegd of zelfs afgedwongen moeten worden om gezondheidsverschillen te verkleinen. De gedachte dat het allemaal de eigen schuld is van mensen. Deze individuele aanpak werkt niet tot nauwelijks om de gezondheidsverschillen te verkleinen. Want ook hier geldt: omstandigheden maken de mens, en dus ook een groot deel van hoe gezond je leeft. 

Een belangrijke aanbeveling van de SER is dan ook: bevorder de bestaanszekerheid van mensen. Dat ene woord, waar we tijdens de verkiezingscampagne zoveel over hebben gehoord. Denk bijvoorbeeld aan iemand met zwaar fysiek werk die thuiskomt in een slecht huis met schimmel of tocht, die door de gestegen kosten moeilijk kan rondkomen, stress en schulden heeft, en als die zorg nodig is het eigen risico niet kan betalen. Dit is niet een onwaarschijnlijke situatie of persoon. Zes op de tien Nederlandse huishoudens komt inmiddels niet of moeilijk rond. Een gezond en actief leven is voor hen een stuk lastiger of zelfs onmogelijk, tenzij de omstandigheden veranderen.

Als je metaalarbeider bent of in de zorg werkt dan is dat veel zwaarder voor het lichaam en de gezondheid dan voor een consultant met een 9 tot 5 kantoorbaan. Toch moeten deze mensen doorwerken ook als het lichaam versleten is omdat eerder kunnen stoppen met werken voor mensen met een zwaar beroep niet geregeld is. Een gezonde oude dag in goede gezondheid is daarmee niet voor iedereen weggelegd. De schouders, rug, longen of knieën maken het simpelweg niet meer mee. 

In bijna één op de vijf woningen in Nederland komen vocht- en schimmelproblemen. Kinderen die worden blootgesteld aan vocht, lawaai en kou hebben tot 4 keer zoveel kans op gezondheidsproblemen. Niet alleen nu maar ook op latere leeftijd. Je ziet het in de straten waar je als je langs de deuren gaat merkt dat de kinderen bijna allemaal een puffertje hebben. Hoe mooi zou het zijn als alle slechte huizen als eerst worden opgeknapt zodat niemand ziek meer wordt van zijn of haar eigen huis? 

Ook als het gaat om sport en bewegen is een klassenstrijd te voeren. Kinderen en volwassenen uit gezinnen met lage inkomens doen minder aan sport. De contributie voor de lokale sportvereniging is vaak gestegen, net als de prijs voor sportkleding en de gemiddelde renschoen. Een rondje zwemmen zit er ook vaak niet meer in. Het zwembad is steeds verder weg omdat zwembaden moeten sluiten, en ook hier is het toegangskaartje duurder geworden. En ook de speeltuin om als kind buiten te spelen verschraalt. Goed, toegankelijk en betaalbaar kunnen sporten en beweging zou voor iedereen moeten kunnen. 

En gezond eten dan? Het geld dat wordt verdiend door de voedingsindustrie aan ongezond eten is enorm. De lobby van de suiker, vet en tabaksbedrijven ook. Hier is geld mee te verdienen en dat gebeurt ook. Tegelijkertijd verdwijnt het publiek geld dat beschikbaar is voor gezondheid, voor gezonde buurten, voor gezonde huizen. En de inkomens van mensen blijven nog steeds achter op de prijzen. Willen we de sociaal economische gezondheidsverschilen tussen mensen echt verkleinen? Verander dan de omstandigheden.