De speciale rechtbank voor politieagenten schaadt de rechtsstaat

Een tijdje geleden werd in de media bericht over een 48-jarige man die verdacht werd van respectievelijk het opzettelijk aanrijden van een verkeersregelaar en het doorrijden daarna. Hij ontkende dit tegenover de rechter, maar getuigen verklaarden dat hij wel degelijk met zijn auto de verkeersregelaar aan de kant heeft gedrukt.

Merkwaardig is niet zozeer de misschien geringe straf die de rechter hem uiteindelijk oplegde, maar het feit dat de man bij Defensie werkt en zijn zaak daarom vanzelfsprekend door de Arnhemse militaire rechtbank wordt behandeld. Een militaire rechtbank voor een verkeersmisdrijf? Inderdaad.

We kennen het verschijnsel klassenjustitie – de fiscus besteedt erg veel aandacht aan de kleine krabbelaars aan de onderkant van de samenleving, maar laat de grote graaiers vrijwel ongemoeid – dat is echter vooral een uitvoeringsprobleem.

Daarnaast hebben wij Nederlandse burgers die het privilege van interne tuchtcolleges genieten. Maar bijvoorbeeld een arts die een verkeersregelaar aanrijdt, komt niet voor zijn college, maar gewoon voor de rechter, net als u en ik. Voor medewerkers van Defensie is er een speciale rechtskamer.

Een parallel rechtssysteem, met militaire rechters en het Wetboek van Militair Strafrecht uit 1903. Een unicum in onze democratische rechtsstaat. Tot voor kort. Want Rutte III wilde hetzelfde voor de politie. Een speciale rechtbank, de ‘Blauwe Kamer’, die onze dienders ‘meer bescherming biedt’. Meer bescherming waartegen, of tegen wie, vraag je je af. Wanneer een politieagent een strafbaar feit heeft gepleegd, wordt hij volgens het wetsvoorstel niet als verdachte aangemerkt, maar moet er eerst een uitgebreid onderzoek worden verricht. Voor agenten die geweld hebben gebruikt, zal nog vaker dan nu een uitzondering worden gemaakt.

Toen jongstleden zaterdag tijdens een demonstratie in Barneveld een man werd aangereden door een politiebusje, moest weer ik aan die militair en de verkeersregelaar denken. Parallelle rechtssystemen zorgen voor ongelijkheid tussen burgers, een van de redenen dat bijvoorbeeld sharia-rechtspraak, speciaal voor Nederlandse moslims, ongewenst is.

Bovendien liggen de laatste tijd zowel leger als politie onder vuur. De uitzonderingspositie voor het leger voedde jaar in jaar uit een corpsgeest die er intern voor zorgt dat klokkenluiders en andere critici, vrouwen, lhtb-ers en soldaten uit een etnische minderheid, zich nog steeds niet werkelijk veilig voelen in de krijgsmacht. Merkwaardig ook dat er de laatste decennia nooit een Nederlandse militair veroordeeld werd voor oorlogsmisdaden begaan tijdens buitenlandse missies.

Het politiekorps vertoont eenzelfde beeld en komt juist de laatste tijd geregeld in opspraak door racistische uitingen en buitenproportioneel gewelddadig gedrag.

In oktober 2019 stemden alle partijen in de Tweede Kamer voor de ‘Blauwe Kamer’, alleen DENK stemde tegen. Toen kwamen Black Lives Matter, de racistische politie-apps en het etnisch profileren. Je zou verwachten dat het demissionair kabinet tegen dat licht het voorstel zou intrekken. Neen, het ligt bij onze Eerste Kamer en op dinsdag 11 mei, dat is morgenmiddag, vindt de stemming plaats. DENK zit niet in de Eerste Kamer, maar de kritiek tot nu toe was niet mals. Helaas ziet het er toch naar uit dat het voorstel wordt aangenomen, zij het met wat amendementen die een enkel angeltje verwijderen.

Wanneer Rutte zo graag een nieuwe relatie met de burger wil, zou hij kunnen beginnen met de parallelle rechtssystemen af te schaffen, net als allerlei uitzonderingsregels volgens welke bepaalde groepen burgers of instanties zich niet aan de wet behoeven te houden. Onderzoek ook eens de interne tuchtcolleges op een potentieel doofpotgehalte. Want in een democratie hoort geen rechtsongelijkheid thuis.