De rechtse meerderheid aan de macht

Nog nooit had Nederland zo’n rechtse coalitie als deze want er ontbreekt een middenpartij. Omtzigt presenteert zich graag als man van het midden maar dat is voor de show. NSC is geen CDA. Omtzigt is uiterst conservatief en behoorde altijd tot de rechtervleugel van het CDA. Zijn stemgedrag in de Kamer komt het meest overeen met de SGP. Er is geen enkele reden om aan te nemen dat zijn partij dat anders gaat doen.

Tegelijkertijd is het opvallendste kenmerk van deze coalitie dat ze niets met elkaar te maken willen hebben. Dat zag je bij de presentatie van het regeerakkoord Hoop, Lef en Trots. De vier partijleiders durfden niet met elkaar op het podium te staan om te voorkomen dat je aan de lichaamstaal de onderlinge verhoudingen kunt aflezen. Alleen voor de foto gingen ze even kort naast elkaar staan. Een momentopname voor de beeldvorming.

De presentatie had ook meer weg van een verkiezingscampagne, ze spraken allemaal voor eigen parochie en deden geen enkele handreiking naar het grote aantal Nederlanders dat niet op deze partijen heeft gestemd.

De zon gaat weer schijnen in Nederland, verklaarde Wilders. Zoals gebruikelijk een mediagenieke woordkeuze aangezien het al sinds 23 november vrijwel onophoudelijk regent. Maar Wilders vertelt er niet bij dat het straks 42 graden wordt. Het hoort bij de illusiepolitiek die deze coalitie voorstaat.

De kleinste partij, BBB, was het langst en meest gedetailleerd aan het woord en liet weer eens zien dat ze niet alleen in zetels klein is. Met als kers op de taart dat er een ministerie komt met de langste naam uit de geschiedenis: Landbouw, Visserij, Voedselveiligheid en Natuur. De logo-makers zullen zich in de handen wrijven. Let ook op de volgorde. Visserij is een sector die aan zo'n 2000 mensen werk biedt. In natuurbeheer werken 11.000 mensen.

Titels van regeerakkoorden pakken vaak tegenovergesteld uit. Zo heette het akkoord van Rutte 1 Vrijheid en verantwoordelijkheid. Het leidde tot het weglopen van Wilders die dat laatste niet wilde dragen. Vrijheid bleek dwang. Rutte 2 had als motto Bruggen slaan. De PvdA verbrandde er alle bruggen mee achter zich.

Die tegenstelling tussen titels en werkelijkheid is geen Rutte-truc. Het gaat steeds op. Het laatste regeerakkoord van Balkenende luidde Samen werken, samen leven. Ze vochten elkaar de tent uit en ook de persoonlijke verhoudingen waren ijzig.

Dit is ook geen cynisme. De titel van een regeerakkoord is als de goede voornemens op 1 januari: het zijn de dingen die de partijen graag willen omdat ze er niet zijn. We weten allemaal hoe dat gaat met goede voornemens: afvallen blijkt in de praktijk aankomen, stoppen is doorgaan. Het is de realiteit van het tegenovergestelde.

Je kunt zelf wel bedenken hoe de titel van het nieuwe regeerakkoord - hoop, lef en trots - in de praktijk gaat uitpakken: wanhoop, lafheid en schaamte.