De realiteit in slachthuizen vraagt om geheel nieuwe maatregelen

Weer hebben undercoverbeelden laten zien dat het goed mis is bij slachthuizen. De beelden zijn een bevestiging van een onderzoek van RTL-nieuws dat aantoont dat misstanden bij de aanvoer en het doden van dieren eerder regel dan uitzondering zijn. Hoe zijn echter stappen te maken die varkens, kippen, runderen en al het vee meer beschermen tegen willekeur en wreedheid?

De acties van dierenrechtenorganisaties om zichtbaar te maken wat er plaatsvindt achter de gesloten dieren van de vleesproductie zijn vanzelfsprekend zinvol. Te beschouwen als het luiden van klokken om onrecht dat dieren wordt aangedaan te laten horen. Beelden die dan ook vanwege de gruwelijkheid het nieuws halen en leiden tot een kortdurende verontwaardiging.  We aanschouwen, gruwen en veroordelen, maar gaan over tot de orde van de vlees-op-het-bord-dag wetende dat het volgende incident komt.

Om de simpele redenen dat eenieder toch wel kan weten dat bij een massaliteit in houden, vervoeren en doden van dieren er verruwing en geweld komen gaat. Zeker omdat het doel het doden van dieren is. Slachthuizen zijn geen poëziefabrieken.

Ongevoelig Want het grootste probleem in de relatie met dieren blijft dat er sprake is van een non-identificatie. Er is een ongevoeligheid ten opzichte van andere levende wezens. Het inleven in de ellende of het plezier van het dier hapert. Er is geen medelijden en ook geen mededogen. Wanneer er dan ook nog eens dagelijks in een rap tempo dieren de dood in worden gejaagd liggen afstomping en wreedheden op de loer. Het dier is ontdaan van het kunnen lijden en de slachter is verworden tot een machinale afhandelaar zonder emoties.

Van verontwaardiging naar beweging, dat is wat nodig is. De werkelijkheid is keer op keer zichtbaar en deze realiteit vraagt om verandering, niet om hakken in het zand door alleen van de kansel en zijkanten te roepen. Ethiek is namelijk een zaak van rationaliteit en sensibiliteit. Met als doel het veranderen van een bestaande situatie die we niet kunnen accepteren. De collectieve motivatie om beter met dieren om te gaan moet dan ook terug naar de mens die producent, slachter en consument is.

Zo is het wegwuiven door vleesproducenten, boeren en partijen omdat het slechts gaat om incidenten niet langer serieus te nemen. Het betreft structurele fouten in een systeem waar dieren met gevoel ernstig onder lijden. Het is abject om grootschalig leed te blijven ontkennen. Ook is het koppelen van een onhaalbare oplossing een dogmatische naïviteit die geen oplossing biedt voor welzijnsproblemen van 450 miljoen dieren per jaar in Nederland.

De misstanden zouden inderdaad stoppen wanneer iedereen kiest om plantaardig te eten. Echter de overgrote meerderheid van de (wereld)bevolking vindt het eten van vlees, vis en de consumptie van melk, kaas en eieren moreel te rechtvaardigen. Een spandoek met ‘Go Vegan’ doet de wreedheden in huizen van slacht echt niet eindigen. Plantaardig eten of meer diervriendelijk beter leven vlees helpt natuurlijk altijd wel.

Het bagatelliseren van de tragiek of het blokkeren van oplossingen, zoals helaas de grote politieke partijen nog steeds te vaak doen, brengen evenmin een einde aan leed van landbouwhuisdieren. Ook past dit politiek wegkijken niet meer in de moderne tijd waar we weet hebben van het kunnen lijden van dieren door pijn, stress en angst en door de afwezigheid van het kunnen uitvoeren van het eigen gedrag.

Sociaal Een derde weg, naast de vrije markt en het dierenrechtenpleidooi, is nodig om op korte termijn slachthuizen te ontdoen van structurele misstanden. Sociaal beleid ten opzichte van dieren op basis van morele uitgangspunten, maar wel binnen de huidige werkelijkheid van de vleesconsumptie. Dat wil zeggen dat het dier meer bescherming nodig heeft door het treffen van onorthodoxe maatregelen. Daar is een verbond van idealistische realisten voor nodig. Verplichting van 24 uurs beelden is zo noodzakelijk om te kunnen ingrijpen, maar nog meer om zelfdwang van slachters in de slachthuizen te bevorderen. Minder dieren zullen in de transportwagons geladen mogen worden, met meer tijd voor het vangen en beladen. Eveneens is een verscherpte controle in de slachthuizen nodig met inzet van meer controleurs. De tijd om te doden moet langer zijn, dus minder dieren per uur op de slachtlijn.

Natuurlijk zal dit alles kosten met zich meebrengen die in de markt doorberekend worden aan de consument, met ook een grote rol van de overheden en het bedrijfsleven zelf. Ratio en emotie om verruwing in slachthuizen te doen keren, zolang we vlees als noodzakelijk product zien. De dieren hebben recht op bescherming. Wij mensen willen niet toekijken bij extreem geweld tegen levende wezens. Dat maakt ons medeschuldig.

Cc-foto: Omar Chatriwala , Jonathan McIntosh