De poging van Qatar om hun reputatie als uitbuiter op te poetsen, bevestigt die reputatie juist

Hier is niet alleen sprake van censuur. Er is ook sprake van intimidatie.

In ruil voor een vliegticket en onderdak een maand lang promotie maken voor het WK, via persoonlijke sociale media.

Onderzoek van de NOS laat zien dat vijftig Nederlanders hier een contract voor hebben ondertekend met het Qatarese 'Supreme Committee for Delivery & Legacy'. Ze zijn onderdeel van een wereldwijd netwerk van promotoren bestaande uit 500 'gewone fans'. De 'Qatarfluenzers' zeggen zo duizenden euro's te besparen voor de reis, accommodatie en wedstrijden. Vrije keuze van de voetbalfans, zou je zeggen. Wat maakt het uit? 

In het contract worden werkzaamheden gevraagd en inhoudelijke eisen gesteld aan de promotoren. Zo mogen de fans niet "kleineren". En bij "beledigend" of "vernederend" commentaar van vrienden moeten ze screenshots sturen naar het 'Supreme Committee' en deze comments verwijderen. 

Dus als een oom onder een PR-post op Facebook schrijft dat het onnozel is dat openlijke uitingen van homoseksualiteit verboden zijn in Qatar, moet de promotor een screenshot sturen naar het Committee. En de persoon moet het bericht verwijderen.

Hier is niet alleen sprake van censuur, notabene op Nederlandse sociale media. Er is ook sprake van intimidatie, omdat de naam en de uiting worden opgestuurd naar een PR-organisatie in Qatar. Wat wordt hiermee gedaan? Krijgt deze oom een trollenleger over zich heen, of erger: komt hij op een lijst met politiek onwelgevalligen? Krijgt hij een inreisverbod? En de promotor zelf, wordt die ook genoteerd of gemonitord? 

En hoe wordt überhaupt kenbaar gemaakt op sociale media dat hier sprake is van promotie van Qatarese staatsmonitoring? 

Als de promotor zich niet houdt aan het contract, zijn er sancties. Bij een overtreding kan de overeenkomst verbroken worden. Opzichzelf is dit al controversieel; wie bepaalt wat een legitieme grond is voor de verbreking? Hoe wordt de promotor beschermd tegen een onterechte sanctie? En erger: er gaat een constante dreiging uit van deze sanctie, waardoor een verstandige fan uitingen filtert op mogelijke controverse. Dit leidt tot zelf-censuur. 

Mocht een promotor op straat een van de arbeiders spreken die zomaar ontslagen zijn, nu de voorzieningen zijn afgebouwd, en hier verontwaardiging over willen delen op Twitter, dan kan deze persoon zomaar moeten vetrekken. En hoe wordt deze promotor dan beschermd, in dit geval? De persoon is immers ondermijnend aan de instantie die onderdak en vervoer heeft geregeld. Dat maakt de persoon erg kwetsbaar. 

Er komt nog iets bij. Fans krijgen geen compensatie voor het maken van de content, eten en drinken, vervoer of hun beschikbaarheid, gedurende drie weken tot een maand aanwezigheid. Voor de organisatie is dit natuurlijk een koopje; promotie op locatie in Qatar, in ruil voor vliegtickets en onderdak. Maar dit is geen leefbaar inkomen voor de promotoren zelf; zo'n in-kind vergoeding is niet eerlijk voor drie tot vier weken werk.

De ironie is dat de poging van Qatar om hun reputatie als uitbuiter op te poetsen, hun reputatie juist bevestigt. Er lijkt hier sprake van intimidatie, (zelf-)censuur en uitbuiting. Maar nu ín Nederland en met Nederlanders.

Het zou goed zijn als onze minister van Buitenlandse Zaken opheldering vraagt bij zijn Qatarese ambtsgenoot. Deze contracten zouden aangepast moeten worden. Of beter nog: ontbonden.