De passiviteit van de EU tegenover de Azerbeidzjaanse dictator leidt tot een nieuwe oorlog

Door Tigran Balayan, ambassadeur voor Armenië in Nederland  (via Harry van Bommel)

Sinds het einde van de 44 dagen durende Azerbeidzjaans-Turkse agressie tegen Artsakh (Nagorno-Karabach) heeft Azerbeidzjan voortdurend de verklaring geschonden die een einde maakte aan de vijandelijkheden. De passiviteit van de EU tegenover het regime in Bakoe, een van de meest corrupte en onderdrukkende, veroorzaakt nieuwe militaire botsingen, waarbij jonge levens worden geëist.

Zoals ik al vaak heb gewaarschuwd, zal de Azerbeidzjaanse dictator Aliyev, geïnspireerd door straffeloosheid, zijn agressieve acties voortzetten en zo heeft hij de regio op de rand van een nieuwe oorlog gebracht.

Zonder veroordeling van de oorlogsmisdaden die door Human Rights Watch zijn gedocumenteerd, verklaart Aliyev nu trots dat hij het conflict in Nagorno-Karabach met geweld heeft opgelost, zonder zelfs maar na te denken over de gevolgen en ervan overtuigd dat hij immuun is voor elke vorm van strafmaatregelen.

In een poging om de internationale gemeenschap te misleiden en de wandaden te rechtvaardigen, begon Azerbeidzjan tegenbeschuldigingen naar voren te brengen, omdat dit de beste manier is om zijn eigen acties te verhullen. Bovendien begon Bakoe, als antwoord op de eis van de internationale gemeenschap om alle krijgsgevangenen en burgers die als gijzelaars gevangen worden genomen vrij te laten, schijnprocessen op basis van verzonnen aanklachten tegen de gevangenen. Azerbeidzjan begon ook landmijnkaarten te eisen om te ruilen voor de krijgsgevangenen, wat in tegenstelling is tot zijn verplichting om alle krijgsgevangenen en burgers terug te geven volgens de verklaring van 9 november en krachtens het internationaal humanitair recht.

Deze valse agenda werd verder geholpen door bemoedigende verklaringen van EU-functionarissen die “de uitwisseling van landmijnkaarten met de krijgsgevangenen toejuichen”. Zo werd de Azerbeidzjaanse president Aliyev in Bakoe ook bezocht door EU functionarissen om te laten zien dat er bereidheid is om “business as usual” voort te zetten met een dictator wiens corrupte bondgenoten in Europa door de Europese rechtbanken veroordeeld worden omdat ze jarenlang op de loonlijst van Aliyev stonden.

Geïnspireerd door de straffeloosheid versterkte Ilham Aliyev zijn territoriale aanspraken tegen Armenië door de terugkeer naar “het land van onze voorouders” te beloven. Bovendien uit hij deze beweringen terwijl hij naast de voorzitter van de Europese Raad staat en hem vervolgens “prijst” voor het niet gebruiken van de uitdrukkingen “status” en “Nagorno-Karabach” en geeft hij aan dat Armenië conclusies moet trekken.

Dit toont duidelijk aan dat de “business as usual”-benadering en de neutrale houding door het “bothsidesism” van de EU niet alleen de bevordering van stabiliteit stoort, maar Azerbeidzjan ook aanmoedigt om agressiever te zijn in zowel zijn retoriek als acties. Aliyev voelt dat hij vrij is om te doen wat hij wil. Hij is ervan overtuigd dat niemand hem zal stoppen en zo is er geen grens die hij niet zal overschrijden.

Het probleem is dat de EU en haar lidstaten de voortdurende bedreigingen en oorlogszucht van Aliyev niet serieus nemen, net zoals ze dat niet deden met de bedreigingen van ISIS of de Taliban, of toen Armenië een jaar geleden waarschuwde dat de dictator een agressieve oorlog zou beginnen, en dat de veiligheid en stabiliteit van de regio op het spel zouden worden zetten. Mocht de EU een krachtige stem verheffen om haar eigen waarden te beschermen, dan zou de dictator niet zo gemakkelijk die waarden op zo’n voor de hand liggende manier kunnen negeren.

Het moet glashelder zijn voor besluitvormers in Brussel en elders dat elk bezoek aan Bakoe en elke belofte om “business as usual” met het Aliyev-regime voort te zetten, een aanzet vormt tot verdere provocerende en agressieve acties en de verslechtering van de situatie. In deze lijn is ook de propagandareis van de Nederlandse ambassadeur naar het etnisch gezuiverde Shushi ronduit betreurenswaardig.

Maar in tegenstelling tot het EU-beleid van “bothsidesism” en “neutraliteit” doet Azerbeidzjan niet alleen precies het tegenovergestelde van de oproepen en verwachtingen van Europa, maar sluit het zich ook nog aan bij de Turkse provocaties op Cyprus, door onlangs een belangrijke delegatie naar het bezette noordelijke deel te sturen en het erkennen van Noord Cyprus te beloven, waarmee een levendige minachting voor de EU, haar waarden en beleid wordt geuit.

Het is ook opmerkelijk dat Aliyev de inzet van een onafhankelijke waarnemersmissie tussen Armenië en Azerbeidzjan om de situatie te volgen probeert te belemmeren, aangezien het proces in 2016 werd geblokkeerd. Er is een zeer voor de hand liggende verklaring hiervoor. Men heeft immers geen waarnemers nodig tijdens het voorbereiden. Hij is degene die provoceert en escaleert en nieuwe vijandelijkheden voorbereidt.

Europeanen moeten de extreem gevaarlijke situatie in de regio serieus nemen en ernaar handelen. Ze moeten samen de waarden beschermen waarin ze geloven en dit vereist krachtige maatregelen om agressieve acties te beteugelen. De EU-sancties, zoals vereist door de moties van de Tweede Kamer, zijn de enige optie om de leider van Azerbeidzjan te dwingen het internationaal recht te respecteren.

We kunnen helaas geen mannen, vrouwen en kinderen terugbrengen, die door het Aliyev-regime zijn vermoord, maar we kunnen er wel voor zorgen dat Ilham Aliyev, zijn entourage en alle andere schenders van mensenrechten voor de rechter komen.