De ‘onrustige’ staat van het onderwijs

Geld is er, mensen niet.

Vorige week was de onderwijsinspectie met haar rapport ‘De staat van het onderwijs 2022’, hot news. Menige krant, journaal of praatprogramma besteedde er aandacht aan. En dan met name aan hetgeen we volgens mij al lang weten: de basisvaardigheden (rekenen, taal en lezen) centraal, kansengelijkheid bevorderen en de verdere professionalisering van de beroepsgroep. Graag hiermee aan de slag en binnen 2 jaar resultaat. Natuurlijk was er oog voor de malaise die de coronacrisis met zich heeft meegebracht. Zelfs een groot compliment voor de beroepsgroep die zich onverminderd hard heeft ingezet, ondanks deze crisis en (oplopende) personeelstekorten.

Die termijn van 2 jaar bleef wat bij mij hangen. Hadden we vorig jaar niet ook een opdracht om in het onderwijs binnen 2 jaar ‘iets’ te doen? Was dat niet de besteding van de NPO-gelden om de opgelopen leerachterstanden in te halen vanwege het thuisonderwijs? En dit met evidence-based methodieken, de zogenaamde menukaart? Was het ook niet het Ministerie van Onderwijs dat al aan het begin van het huidige schooljaar aankondigde dat de financiering van de NPO-gelden werd verlengd met 2 jaar? Dit vanwege de tijdsdruk en voortschrijdend inzicht? Die 2 jaar is blijkbaar systematisch. Reden van deze verlenging? Het geld kon nauwelijks worden uitgegeven door: personeelstekorten, personeelstekorten en personeelstekorten. Er is niet of nauwelijks iemand te krijgen om vanuit die NPO-gelden te werken aan het herstel van het onderwijs en de leerachterstanden. Geld is er, mensen niet.

En nu weer 2 jaar de tijd voor naar mijn idee eigenlijk dezelfde onderdelen (basisvaardigheden, kansengelijkheid, professionalisering beroepsgroep, kortom herstel) die uit de periode van het thuisonderwijs kwamen. Alleen nu vanuit de conclusies van de onderwijsinspectie.

De onderwijssector ontvangt iedere keer complimentjes maar, we moeten het wel beter doen dan we het nu doen. En dat vaak binnen een termijn van, jawel, 2 jaar. Laat voorop staan dat ik zeker niet vies ben om iets beter of anders te doen. Als je niet openstaat om te leren en te reflecteren, dan heb je naar mijn mening niets te zoeken in het onderwijs, of sowieso in elke beroepssector. Wel gaat het om het echt zien van de problemen in de sector. Dat doe je niet door om de zoveel tijd (2 jaar) met ongeveer dezelfde conclusies te komen om vervolgens onrealistische doelen tegenover te zetten.

Ik voorzie: binnen 1 jaar komen het ministerie van OCW en de onderwijsinspectie tot de conclusie dat 2 jaar niet haalbaar is vanwege andere prioriteiten als een: gigantisch lerarentekort, onbevoegd personeel voor de groep dat iets doet met de kwaliteit, hoog verzuim door het lerarentekort, hogere leerachterstanden door lesuitval vanwege het lerarentekort, grotere kansenongelijkheid door het lerarentekort en een grote uitstroom van onderwijzend personeel naar andere beroepssectoren.

Wat dan wel? Het is lastig om op dit moment goed te doen in het onderwijs. Er zijn scholen die weinig of nauwelijks problemen hebben met personeelstekorten, leerachterstanden, etc. Ze doen het goed. Dit zijn scholen op verschillende plaatsen in het land. Kunnen we leren van deze scholen? Waarbij ik benadruk dat het nooit een ‘copy-paste’ situatie is. Maar leren van en met elkaar is nu nog noodzakelijker, denk ik. Ik wil namelijk af van de tweejaarlijkse plannen, intenties en tweejaarlijkse bijstellingen binnen het onderwijs. Dat geeft onrust in een al zo onrustige sector.

NOOT: je kunt nooit werken aan basisvaardigheden, achterstanden etc. zonder eerst te werken aan een groep leerlingen die van en met elkaar willen leven en leren!

cc-foto: DeltaWorks