“Een fatsoenlijke samenleving is een samenleving waarvan de instituties mensen niet vernederen.” - Avishai Margalit
Dit citaat van de alom gevierde Israëlische filosoof en vredesactivist zong rond in mijn hoofd, en misschien nog meer in mijn bezorgde hart, bij het horen van het nieuws over de aangenomen motie van VVD-Tweede Kamerlid Bente Becker.
Een breed gedragen motie (alleen GL-PvdA, D66, Denk, Volt en PvdD stemden tegen) die het kabinet oproept om vanaf nu ‘gegevens over de religieuze en culturele normen en waarden van Nederlanders met een migratieachtergrond te gaan bijhouden’.
Keer op keer, nu opnieuw, is gebleken dat de Kamermeerderheid en dit kabinet het vernederen van een deel van de bevolking zien als hun raison d'être, hun bestaansreden.
Ik, mijn kinderen en toekomstige kleinkinderen en nog zo’n twee miljoen Nederlanders, zouden apart moeten worden bestudeerd, anders bekeken en gekeurd. Of wij progressie maken in de aanpassing aan ‘de echte Nederlanders’, aldus deze motie.
Zo ziet dan de perfecte omgang met de uitdagingen van diversiteit in onze samenleving eruit voor de huidige politieke meerderheid in de Tweede Kamer. Wat een dwaling en wat een giftige verdeeldheid zaaiende aanpak van verscheidenheid.
Dat voelt vernederend voor ons, op wie men het gemunt heeft. Deze motie echoot als vooraankondiging van een apartheidsregime. Waarin ik, mijn kinderen en toekomstige kleinkinderen tot tweederangsburgers worden verklaard. Maar de grootste vernedering ondergaat onze samenleving als geheel, door deze aangenomen motie. Wij allen!
Het is benauwend en beschamend dat onze politieke vertegenwoordigers naar een dergelijk instrument grijpen om een deel van de bevolking te ‘disciplineren’ naar het beeld dat ze van de meerderheid en hun normen hebben. Ons parlementariërs (de meerderheid dan) lijken in de ban van een dictatoriale benadering van de democratie.
Hier wordt een lelijk monster ontwaakt. Het monster van de dictatuur van de meerderheid. Dat heeft weinig te maken met een liberale democratie maar vooral veel met een wederopstanding van het fascisme.
Ik ben bang dat de legitieme, nodige veroordelingen van dergelijke fascistische politiek niet voldoende zijn om de huidige politieke meerderheid tot bedaren te brengen. De collectieve schaduw die zich nu in vol ornaat tentoonstelt, geeft veel inzicht over de ondragelijke leegte die daaraan vooraf is gegaan.
Onze politiek en de bestuurlijke elite, noch onze intellectuelen hebben gedegen en oprecht aan het ontwikkelen van een nieuwe en nodige collectieve betekenisgeving bijgedragen in de afgelopen decennia. Terwijl het land in karakter en cultuur, populatie en levensstijlen alsmaar verscheidener werd.
Geen gedegen visie en geen verhaal over betekenisgeving aan saamhorigheid in tijden van superdiversiteit. Geen gedragen en duurzame poging om gestalte te geven aan het verlangen naar compassie en collectiviteit als balancerende kracht tegen de agressieve consumptiecultuur en het daarmee gepaard gaande opgeblazen en hypergefrustreerde egocentrisme…
Het tijdperk van de schaduwzijde van ‘domweg gelukkig jezelf zijn’ is aangebroken, ben ik bang.
Wie de dictatuur van meerderheid wil bestrijden is uitgedaagd om met een ander, een waardiger narratief te komen voor een nieuw en broodnodig wij-gevoel.