We weten onderhand allemaal wel wat er afgelopen weekend is gebeurd, maar toch even een feitelijke samenvatting. Demonstranten van Kick Out Zwarte Piet (KOZP) waren op weg naar Staphorst om te demonstreren (wat hun recht is en door de gemeente was goedgekeurd), maar hun voertuigen werden tegengehouden door een extreem gewelddadige menigte. Relschoppers hebben onder andere ruiten ingeslagen, spiegels en kentekenplaten van de auto’s gesloopt, de voertuigen bekogeld met eieren en vuurwerk, auto’s opengemaakt om de inzittenden ook te bekogelen, en olie in de auto’s gegooid terwijl ze zwaaiden met fakkels. De demonstranten van KOZP hebben niets teruggedaan, behalve dekking zoeken in hun voertuigen en de politie bellen (die niets deed om te helpen).
Vrij heldere situatie toch? Extreem geweld vanuit een groep relschoppers tegen onschuldige demonstranten. Ik zou dit persoonlijk zonder twijfel als racistisch terrorisme omschrijven, maar welke woorden je ook kiest, je kunt in ieder geval niet ontkennen dat één groep hier duidelijk de dader is en dat die alle perken te buiten zijn gegaan. Dat zijn gewoon feiten.
Even kijken hoe de media dit brachten.
NU.nl kopte:“ME ingezet bij botsingen tussen betogers rond sinterklaasintocht Staphorst”. ‘Botsingen tussen betogers’. Dit insinueert overduidelijk dat deze twee groepen gelijk zouden zijn, allebei fout zaten en even hard op elkaar insloegen, terwijl KOZP overduidelijk het slachtoffer is. Toen NU.nl een filmpje had, gingen ze een stapje verder: “Auto vernield nadat KOZP-betogers botsen met tegenstanders”. Lees het goed: ‘KOZP botst met tegenstanders’. Dat klinkt toch alsof KOZP begon? De insinuatie is dat KOZP over de grens ging, KOZP gewelddadig was en er toen een auto is gesloopt, misschien ook wel door KOZP. Is NU.nl vergeten dat de demonstranten van KOZP ín die auto’s zaten?De koppen zijn na kritiek aangepast, maar de originele koppen zijn op sociale media nog steeds te lezen.
Het AD:“Grimmige intocht Sint in Staphorst: protest Kick Out Zwarte Piet verboden”. De oorzaak van die grimmigheid wordt vaag gehouden, en een dader wordt niet genoemd. Maar direct daarna wordt wel benoemd dat de actie van KOZP is verboden. Opnieuw: dat suggereert dat het protest van KOZP de oorzaak van die grimmigheid was, en daarmee ook dat het geweld de schuld is van KOZP. En opnieuw: dat is niet zo.
De NOS:“Intocht Sinterklaas in Staphorst verloopt in grimmige sfeer”. Dat is wel héél algemeen, NOS. Dit stuk gaat alleen maar over de aanval van die terroristen op de KOZP-demonstranten. Kon je dat echt niet concreter in de kop vermelden?
Andere media deden ook graag vaag over de daders. Het AD: “Auto met Amnesty-waarnemers belaagd bij Zwarte Piet-rellen”. De Volkskrant: “Reconstructie van Zwarte Piet-geweld”. Zo’n verwoording laat handig in het midden van wie het geweld kwam en tegen wie het was gericht. Het Parool deed ook mee: “Geweld en eieren gooien: politie grijpt in bij sinterklaasfeesten Zaandam en Staphorst”. De woorden “geweld en eieren gooien” opvolgen met de woorden “richting KOZP-demonstranten” blijkt heel moeilijk te zijn.
De Stentor was al helemaal goed op dreef. Eerst:“Zwarte Pieten met eieren willen demonstranten tegenhouden bij sinterklaasintocht in Staphorst”. Het was wel een beetje meer dan ‘willen tegenhouden’, vind je ook niet? Even later: “Sinterklaasfeest Staphorst loopt uit de hand”. Dit geweld vond niet eens in de buurt van de intocht plaats. Opvallend dat de kop dat anders doet lijken én dat ze in het midden laten wie de dader is. Weer even later:“Demonstratie Kick Out Zwarte Piet bij sinterklaasintocht in Staphorst afgelast: ‘Sfeer is onrustig’”. Dit lijkt toch te insinueren dat de sfeer onrustig was door die demonstratie, in plaats van door de gewelddadige aanval op de demonstranten? En dit zijn slechts een paar voorbeelden; De Stentor uploadde de hele dag non-stop nieuwe koppen.
Maar Trouw en RTV Oost gingen misschien wel het verst. Bij RTV Oost zijn er zat koppen die expres de daders en slachtoffers vaag laten, maar het hoogtepunt vond ik wel deze kop: “Kamervragen over uitblijven politieoptreden tijdens demonstratie Kick Out Zwarte Piet in Staphorst”. Trouw flikt hetzelfde: “Vernielingen en vuurwerk bij onrustige demonstratie tegen zwarte piet, ME grijpt in”.
Serieus? Meen je dit? Er was überhaupt niet eens een demonstratie van Kick Out Zwarte Piet, en dat was omdat de politie niet ingreep toen zíj werden aangevallen! Zelfs al zijn ze letterlijk het slachtoffer van terrorisme, Kick Out Zwarte Piet zal koste wat het kost de schuld in de schoenen worden geschoven. Zelfs als daarvoor een hele nieuwe situatie aan elkaar verzonnen moet worden. Lekker bezig, RTV Oost en Trouw.
Die voelden vast dat ze over De Stentor heen moesten. Na de eerder genoemde koppen publiceerden ze op zondag dit artikel: “Hoe intocht van Sint in Staphorst ontaardde in een volksopstand”. Een volksopstand. Serieus. Een terroristische aanval op demonstranten, doordrenkt van racisme en een directe ondermijning van de rechtsstaat, wordt door De Stentor gebracht als een romantisch verhaal over het volk dat gezamenlijk opstaat tegen een ondermijnende grootmacht. Het had één op één van Forum voor Democratie kunnen komen.
En dit is slechts een greep van alle voorbeelden die te vinden zijn. Bijna elke grote nieuwssite maakte zich hier wel op een manier schuldig aan. Waar heb je met dit soort berichtgeving nog De Telegraaf voor nodig?
Deze massale minachting voor niet alleen de demonstranten van KOZP, maar ook voor alle mensen van kleur en het demonstratierecht zelf, is echt te beschamend voor woorden. Dit gaat ver voorbij elke vorm van neutraliteit. De glasharde feiten – dat demonstranten van Kick Out Zwarte Piet het slachtoffer zijn van extreem geweld – worden consequent zoveel mogelijk verbogen, omzeild, genegeerd en/of gegeneraliseerd. Alles om maar niet op te hoeven schrijven dat mensen van KOZP slachtoffers zijn of dat een menigte van gewelddadige racistische witte mannen de dader is.
En we weten allemaal: als de daders niet wit en niet rechts-conservatief waren geweest, dan hadden deze koppen er heel anders uitgezien. Beeld je even in dat een demonstrant van KOZP gewelddadig was geworden. Dan zouden de nieuwskoppen glashelder en onverbiddelijk zijn geweest.
Dit soort berichtgeving is schadelijk. Dit is precies hoe je dit soort rechtsextremistisch en racistisch geweld normaliseert. Deze terroristische meute heeft verdomme letterlijk brandbare olie in de auto’s van KOZP demonstranten gegooid. Door dit als nieuwsmedia zo omslachtig te brengen creëer je alleen maar de indruk dat dit geweld wel meeviel, dat het te rechtvaardigen was, of juist dat het de schuld van KOZP was of ze er zelf om vroegen.
Alle nieuwsredacties moeten eens serieus gaan nadenken over hoe ze over dit soort zaken berichten en wat hun rol is in de normalisering ervan. Demonstranten van KOZP waren het slachtoffer van extreem geweld. Racistisch en terroristisch geweld. Hoe je het als nieuwsmedium dan serieus uit je digitale strot kunt krijgen dat dit gaat om twee gelijke groepen die botsen, kan ik niet begrijpen.