De liberale wereldorde: mensenrechten als dekmantel voor onmenselijke machtspolitiek
Terwijl de feestdagen ons omhullen met hun betoverende charme, feestelijke melodieën en de warmte van gedeelde blijdschap, worden we geconfronteerd met een schrijnende dissonantie: wat te doen aan het lijden dat plaatsvindt buiten de drempels van onze versierde huizen? Het is een pijnlijke realisatie die het geweten niet loslaat. Het brengt me bij de woorden van de Griekse econoom Yanis Varoufakis, die de vraag oproept of onze kerstvieringen wel integer zijn, gezien het immense leed dat de kinderen in het Heilige Land momenteel moeten doorstaan. Dit land, eens de bakermat van de menselijke beschaving, is nu getekend door een aanhoudende tragedie – een menselijke ramp van buitengewone proporties dat een schrijnende aanklacht vormt tegen ons collectieve morele tekortschieten.
Laten we niet vergeten dat Europa de geboorteplaats is van antisemitisme vermengd met koloniaal rasdenken – een duistere nalatenschap die zijn hoogtepunt bereikte in de Holocaust. Deze erfenis is niet beperkt gebleven tot de Europese grenzen; het heeft zijn weerklank gevonden in de tragedie van de Nakba, de catastrofale verdrijving en onderdrukking van het Palestijnse volk die begon in de late jaren '40. Deze gebeurtenissen zijn onlosmakelijk verbonden met het Britse koloniale beleid, dat met het 'Mandaat voor Palestina' de basis legde voor het huidige conflict. Dit beleid leidde tot de oprichting van de staat Israël en de daaropvolgende gedwongen Palestijnse verdrijving, een proces waarbij de Britten een dubieuze rol speelden. Historisch gezien toonden de Britten een vastberadenheid om zich te ontdoen van hun Joodse minderheden, iets dat zijn weerklank vond in de reeks pogroms die in het land hebben plaatsgevonden.
Het Europees kolonialisme heeft dus de weg geplaveid voor enkele van de meest tragische gebeurtenissen in de moderne geschiedenis. Deze catastrofes, voortvloeiend uit ideologieën en beleidsbeslissingen uit het koloniale tijdperk, hebben het Midden-Oosten blijvend gevormd en de basis gelegd voor aanhoudende crises. De historische bemoeienissen van westerse machten hebben vaak tot gevolg gehad dat conflicten werden aangewakkerd in plaats van opgelost, wat direct indruist tegen de universele principes van mensenrechten die zij claimen te verdedigen.
De gruwelijkheden die plaatsvinden in Palestina - met de stilzwijgende steun van Europa en een groot deel van haar medialandschap - legt de brutaliteit bloot die verankerd ligt in de koloniale psyche van de Europese imperialistische cultuur.
De Westerse retoriek van mensenrechten is een instrument geworden met een dubbele functie: enerzijds als een vaandel voor vooruitgang en moraliteit, anderzijds als een tactiek om invloed uit te oefenen en te onderdrukken. Deze dubbele standaard wordt duidelijk in het conflict tussen Israël en Palestina. Westerse machten, met name Europa en de Verenigde Staten, verdedigen vaak het recht van Israël op zelfverdediging, terwijl de acties van Palestijnen tegen de bezetting worden bestempeld als 'terrorisme'. Dit onderscheid in terminologie is indicatief voor hoe mensenrechten selectief kunnen worden toegepast op basis van politieke allianties, etniciteit en belangen. Het recht op zelfverdediging, een fundamenteel principe van internationaal recht, lijkt hierdoor niet gelijk te gelden voor alle volkeren.
Deze kloof tussen de proclamatie van mensenrechten en de praktische toepassing heeft ertoe geleid dat het concept in de rest van de wereld wordt gezien als een verlengstuk van neokoloniaal beleid. Het Westen, dat zichzelf een mantel van morele superioriteit heeft omgehangen, speelt de rol van wereldwijde scheidsrechter, en wijst aan welke volkeren waardig zijn en ons medeleven verdienen en welke verbannen moeten worden uit het kader van de menselijkheid. In deze groteske vertoning poseren de landen die ooit continenten hebben geplunderd en uitgebuit als de predikers van menselijke waardigheid — een ironische omkering van rollen.
De Bijbel, ooit gebruikt om veroveringen en onderwerping te rechtvaardigen, om de ketenen van slavernij te heiligen en een goddelijk mandaat te verstrekken voor de meest gruwelijke daden van de mensheid, wordt nu vervangen door het vocabulaire van mensenrechten. Maar de geest blijft dezelfde. Het is een geest van dominantie, een geest die de mensheid verdeelt in waardigen en onwaardigen, in heersers en onderdanen, in ‘lichte’ en ‘duistere’ volkeren, in volkeren die gerechtigd zijn tot zelfbeschikking en diegenen die veroordeeld zijn tot eeuwige onderdrukking.
Gedurende de feestdagen wordt het wederom duidelijk hoe Europa en de Verenigde Staten spreken met gespleten tong, met woorden van vrede en broederschap terwijl hun bommen en granaten verre oorden vernietigen. Oorden die de pech hebben grondstoffen of een strategische positie te bezitten. Het is een hypocriet spel, een ballet van dood en vernietiging, uitgevoerd met een glimlach en een handdruk.
En zo, terwijl de lichtjes van de feestdagen fonkelen en de liedjes van vreugde door de lucht zweven, is het onze plicht om te herinneren, om te spreken, om de stilte te doorbreken die het geweld van de macht bedekken. We moeten de verhalen vertellen van diegenen die geen stem hebben, van de kinderen in Gaza tot de hongerigen in Jemen, van de verdrevenen in Syrië tot de vergetenen in de vluchtelingenkampen over de hele wereld.
Want als we zwijgen, als we ons afwenden en ons enkel laven aan ons eigen comfort, dan worden we medeplichtigen aan de misdaden die in onze naam worden begaan. We worden de bewakers van een samenleving die onrechtvaardigheid verheerlijkt en leed negeert. In deze tijd van vermeende vrede en goede wil, laten we ons inzetten om de ware geest van menselijkheid tot leven te brengen - een geest die niet rust totdat gerechtigheid een realiteit is voor iedereen, overal.