De krokodillentranen vloeien rijkelijk

Mensen op social media kunnen eindelijk hun favoriete quotes plaatsen. Fotoliefhebbers de meest originele foto. Beroemdheden die rondom zijn ziektebed smeekten om een foto kunnen die eindelijk inlijsten. En redacties die decennia terug meegedaan hebben aan het demoniseren van Mandela kunnen eindelijk hun extra bijlages – die al maanden klaar lagen – aan de man brengen.

Hoe aandoenlijk en eng tegelijkertijd, het collectieve geheugenverlies dat nu massaal opduikt. Het is dezelfde selectiviteit en massahysterie die ervoor zorgde dat Mandela decennia lang als staatsgevaar werd aangemerkt.

Zelfs politici die in een rechtvaardige wereld al lang veroordeeld waren voor hun oorlogsmisdaden, krijgen nu een podium om in de schaduw van Madiba te staan. Zo circuleert er een foto van Hafez Assad (de vader van) met een lachende Mandela aan zijn zijde. Onderschrift? “Salutation to all our fighters” . Al Jazeera durfde het aan om Colin Powell naar zijn mening over Mandela te vragen. Dezelfde Powell die in 2003 als Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken het bevel gaf om Irak binnen te vallen en daarna het AJ-kantoor in Baghdad te bombarderen.

Iedereen loopt met de beste man weg.

Maar het is allemaal zo relatief. In tegenstelling tot het huidige beeld; Nederlandse bedrijven hebben tot diep in de jaren ’80 zaken gedaan met het Apartheidsregime (doen ze trouwens nog steeds). En Mandela was niet altijd de pacifist die de quotes je misschien doen geloven. Hij was bereid om de wapens op te pakken en aanslagen te leiden. Hij werd het grootste gedeelte van zijn leven gedefinieerd als een extremist, saboteur, samenzweerder, een staatsgevaar, iemand die (mond)dood moest worden gemaakt. Weinigen weten dat Mandela tot 2008 op de Amerikaanse lijst van terroristen stond. Als cadeau (!) voor zijn negentigste verjaardag werd hij van die lijst afgehaald.

Een grotere belediging voor de verdiensten van deze grootheid kan ik niet bedenken.

Er is op 5 december 2013 inderdaad een groot man heengegaan. Maar er zitten er nog honderden vast die omschreven worden als de Mandela van weleer; van Rusland en China tot in Saudi-Arabie. Of neem nou de Palestijnse Samer Issawi, de man die meer dan 200 dagen in hongerstaking ging. Een man die net als Mandela bereid was om te sterven voor rechtvaardigheid.

Samer komt na jaren fysiek en mentaal gemarteld te zijn vanwege zijn geweldloze verzet binnenkort eindelijk vrij. Gaan we net als in 1990 – gewapend met zakdoekjes – opnieuw gebiologeerd voor de buis hangen?  Kennen we hem ooit dezelfde heldenstatus toe of zal hij net als vele anderen in de selectieve vergetelheid raken.

Het eren van een held die nu de status van een popster (of zwarte Christus) heeft is makkelijk. Het (h)érkennen van mensen die qua strijd en idealen niet onder doen, en ons vertrouwen, consensus en steun nu – anno 2013 – hard nodig hebben. Daar ligt volgens mij de grotere uitdaging.

En om met een quote van Hank uit Utrecht te eindigen: “Als iedereen zegt dat Mandela zijn/haar Grote Voorbeeld was, waarom is het dan nog steeds zo’n k*tzooi overal?”

Dit artikel staat ook op Wij Blijven Hier