De koninklijke grafkelder hoort voor het publiek te worden opengesteld

Hij is tenslotte met belastinggeld gefinancierd

Bij Gods gratie mochten de media even kijken in de uitbreiding van de grafkelder waar sinds Willem de Zwijger de oranjetelgen bijna allemaal hun laatste rustplaats vinden. Deze crypte ligt diep onder de vloer van de Nieuwe Kerk in Delft. De burgemeester van die stad is qualitate qua sleutelbewaarder. In opdracht van de koning houdt hij de deur stevig op slot. Alleen leden van de dynastie mogen binnen. Kwestie van privacy.

Privacy? Wie zich laat begraven, kan zich daar nooit op beroepen. Kerkhoven zijn openbare plaatsen. Iedereen mag verwijlen bij je steen of kruis, ook om te kijken of ze je wel diep genoeg onder de grond hebben gestopt.

Alleen de graven van de Oranjes worden voor het publiek verborgen gehouden. Dat is niet het enige privilege. De recente uitbreiding van de grafkelder kostte drie miljoen, zo werd medegedeeld, waarvan slechts vier ton voor rekening kwam van de koninklijke familie.

De Oranjes zijn publieke figuren. Zij spelen een maatschappelijke rol. Die van de koning en zijn directe nazaten is zelfs wettelijk vastgelegd. Enkele Oranjes ontvangen daarvoor een vorstelijke beloning en zijn niet onderhevig aan het het beginsel dat geen dienaar van de kroon meer mag verdienen dan de minister-president. Daarnaast genieten zij tal van andere emolumenten. 

Een aanzienlijk deel van de burgers – die het leeuwendeel van dit alles met hun belastinggeld financieren – zijn sterk geïnteresseerd in het wel en wee van de Oranjes. Ze voelen een bijzondere band met onze dynastie. Het is dan ook heel voorstelbaar dat een aantal van hen de koninklijke grafkelder zou willen bezoeken om daar even te verwijlen, misschien om een bloemetje neer te leggen of gewoon uit belangstelling. Als de kelder voor het publiek gesloten is, blijven Oranjetelgen uiteraard welkom.

Daarom ligt het voor de hand dat deze grafkelders, gefinancierd en onderhouden met publieke middelen en bedoeld voor publieke figuren – juist wel worden opengesteld voor belangstellenden. Dat hoeft niet dag en nacht te zijn. Enkele uren per etmaal is voldoende. Als de sleutelbewaarder wil weten hoe je dat organiseert, dan kan hij advies vragen bij de Kapuzinergruft in Wenen die in 1633 geopend werd als grafkelder voor de Habsburgers. Een bezoek aan deze plek is indrukwekkend en zal je nog lang heugen. En niet omdat ook Sissi daar is bijgezet.

Zo hoort de grafkelder van de Oranjes ook opengesteld te worden voor het publiek. Als men een te grote toeloop vreest, biedt een afsprakensysteem uitkomst. Het organiseren van enkele rondleidingen per dag heeft ook een regulerende werking. 

Dat het Oranjehuis de grafkelder voor het publiek gesloten houdt, is een ergerlijke vorm van profiteursgedrag.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis.