De keerzijde van het sterrendom

Laten we te midden van alle opwinding over DWDD ook nog even proberen iets verder te kijken dan het wangedrag van hoofdverdachte Matthijs van N.

Het is namelijk niet nieuw dat beroemdheden een donkere kant hebben. Ik zou nog iets verder willen gaan: wie heeft dat niet? Het grootste probleem is vaak het contrast: dat mensen die we leuk, lief en aardig vinden ook heel boos of onaangenaam kunnen zijn vinden we lastig te combineren.

We hijsen graag mensen hoog op het paard, met zijn allen. Ook als we al kunnen vermoeden dat het misschien minder perfect is dan het ons wordt gepresenteerd.

Na de documentaire ‘Zij gelooft in mij’ werd André Hazes Sr. alleen maar beroemder, terwijl iedereen die de film aandachtig had bekeken wist dat het om een hele complexe man ging, die in een aantal opzichten ernstig tekortschoot. Bijvoorbeeld als vader, hetgeen ook wel is op te maken uit dat wat zijn zoon (zelfde naam, zelfde vak, en ook verslaafd…) er in een recente documentaire over vertelt.

De beroemdheden die buiten de spotlights zeer onprettig waren, zijn niet te tellen. En daar dan diagnostische labels op plakken is een nationale sport geworden lijkt het. De gevierde presentator wordt nu vooral getypeerd als narcist of psychopaat. Mij lijkt dat te kort door de bocht.

Het is geen geheim dat veel mensen die ergens de top in weten te bereiken een moeilijke start hadden in het leven. Niet zelden slaan ze zichzelf ook nog op de borst, dat ze zich daaraan hebben weten te onttrekken. Maar: de jongetjes (het zijn echt veel minder vaak meisjes) die niet gezien zijn, raken dat ‘schema’ meestal niet echt meer kwijt. In de psychologie staat een schema voor ‘opvattingen, emoties en houdingen over jezelf en de wereld om je heen’, en die schema’s zitten vaak diep weggestopt achter een succesvolle buitenkant.

De basisschema’s van veel mensen met mentale problemen zijn vaak zeer negatief. En ook bij een beroemdheid speelt vaak een fundamentele twijfel aan zichzelf, is er sprake van gebrek aan zelfliefde en een negatief zelfbeeld. Het contrast is groter dan bij ons, gewone stervelingen, maar het werkt net zo. Is dit wat er bij de gevallen ster van DWDD kan spelen? Ik denk het maar zo. Juist bij dit soort mensen speelt ‘oud zeer’, zoals ik het heb gedoopt, vaak een grote rol op de achtergrond. Dat is geen diagnose, maar een analyse van gedrag. En iets dat aandacht verdient. Het kostte me zelf ook enorm veel tijd en energie om dat ‘oud zeer’ te herkennen en er een beetje vandaan te bewegen. Want ooit geloofde ik ook dat ‘beroemd’ de oplossing zou zijn voor ‘niet-gezien’ (als jongetje).

De mensen rondom een ster hebben maar een opdracht, wat mij betreft: begrens het gedrag en verwijs naar professionele hulp. Desnoods gedwongen. Er is geen enkele legitimatie voor het laten voortbestaan van grensoverschrijdend gedrag. Schelden en schreeuwen tegen ondergeschikten is ‘acting out’-gedrag, een ernstig symptoom van oud zeer. Dus: zorg voor hulp, want hij die zich misdraagt lijdt diep van binnen ook…

Onlangs verscheen het boek ‘Oud zeer’ van Bram Bakker.