De Israël-lobby houdt de Amerikaanse politiek in een wurggreep

President Joe Biden eist het ontslag van de meest extremistische ministers in Israël. Tot nu toe vergeefs. De Israël-lobby in de VS laat zich haar buitenproportionele invloed niet zomaar afnemen.

In Gaza heeft Israël behalve zijn eer ook zijn verstand verloren. Zijn minister van Buitenlandse Zaken Eli Cohen noemde VN-chef António Guterres laatst een "gevaar voor de wereldvrede". Iemand, bovendien "die de terreurgroep Hamas steunt". En dat alleen maar omdat Guterres het had gewaagd de door Hamas begane gruwelen op 7 oktober te linken aan Israëls beleid jegens de Palestijnen.

De Israëlische respons is zo gruwelijk, dat zelfs Washington ervan walgt, zo valt op te maken uit de steeds krachtiger openlijke vermaningen van president Joe Biden en zijn minister van Buitenlands Zaken Antony Blinken. En dan weten we nog niet wat de Israëliërs achter de schermen te horen krijgen.

Toch voorkwam Washington laatst met zijn zoveelste veto Israëls veroordeling in de VN-Veiligheidsraad. De krachtige Israël-lobby kon tevreden zijn. Dit is misschien een goed moment om het stof te blazen van het in 2007 verschenen boek ‘The Israel Lobby and US Foreign Policy’. De auteurs John Mearsheimer en Stephen Walt grossieren in voorbeelden van grove en brutale inmenging van Israël in Amerika’s binnen- en buitenlandse politiek.  Mearsheimer, van de Universiteit van Chicago, en Walt, van Harvard, boekstaafden nauwkeurig de obstructie waarmee alle  presidenten te maken kregen als ze Israël mishaagden.

Zo werd president George W. Bush 'vernederd' toen hij vergeefs maande tot terughoudendheid in de bejegening van Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever. Er is niets veranderd, want joodse kolonisten houden er nu wreder huis dan ooit. Minister Blinken, die bij bezoeken in de regio zijn joodse identiteit benadrukt, is hier woedend over. Net als president Biden, die niet langer zijn afschuw verbergt nu Israël geheel mataglap gaat in Gaza.

In hun boek, verschenen in Nederlandse vertaling bij uitgeverij Atlas, beweert het geleerde tweetal dat Amerika in 2003 aarzelde om Irak aan te vallen, maar zich liet overreden door een krachtige lobby volgens welke Saddam Hoessein uit was op Israëls vernietiging. De lobbyisten hadden graag gezien dat Washington namens Israël ook Iran de oorlog verklaarde en torpedeerden Washingtons voorzichtige toenaderingspogingen tot Teheran. Hun invloed was, en is misschien nog steeds, zeer sterk in Amerikaanse media. Stukken in vooraanstaande kranten "lijken geschreven  door woordvoerders van de Israëlische regering", constateren de auteurs. Ze citeren een redacteur van de Wall Street Journal: "Shamir, Sharon, Bibi, whatever these guys want is pretty much fine by me."

Mearsheimer en Walt hadden in 2003 een lang artikel over de Israël-lobby geschreven voor het Amerikaanse blad Atlantic Monthly, dat het onbetamelijk achtte en afwees. Andere Amerikaanse media ging het ook veel te ver. Pas in 2005 verscheen het in The London Review of Books. "De auteurs werden prompt beschuldigd van antisemitisme en met verbijsterend venijn aangevallen door sommige prominente Amerikaanse commentatoren," aldus de Britse schrijver Max Hastings.

Het duo liet zich er niet door ontmoedigen, twee jaar later verscheen hun boek. Ze onderzochten hoe de Israël-lobby er steeds weer in slaagt miljarden aan Amerikaanse militaire en andere steun binnen te slepen. Dat terwijl Israël en de VS weinig waarden of, na 1989, strategische belangen delen.

In werkelijkheid brengt Israël het buitenlands beleid van de VS keer op keer zware schade toe, betogen ze. De inval in Libanon en de uitbreiding van het aantal nederzettingen op de Westoever staan haaks op Amerikaanse waarden. Zoals Amerika ook nu weer wereldwijd ernstig in verlegenheid is gebracht door zijn bondgenoot, die de miljardenhulp níet had gebruikt ter bescherming van kibboetsen tegen Hamas. De arme kibboetsniks bleken die vreselijke 7 oktober volledig aan hun lot overgelaten, op een paar minuten rijden van de Gazastrook.

De American Israeli Public Affairs Committee (AIPAC), gesteund door evangelische Christian Zionists, moet er als belangrijkste lobby-organisatie extra hard tegenaan, of met nog meer dollars zwaaien. Mearsheimer en Walt geven voorbeelden van de werkwijze. Zo was de Democratische kandidaat voor een Senaatszetel, Harry Lonsdale, op het AIPAC hoofdkantoor in Washington uitgenodigd. Of, zo men wil, ontboden. Lonsdale: "Het was een ervaring die ik nooit zal vergeten. Het volstond niet om te zeggen dat ik pro-Israël was. Ik kreeg een lijst voorgelegd met belangrijke onderwerpen en geprest om te zeggen wat ik ervan dacht. Nou ja, ze vertelden eigenlijk wat ik ervan moest vinden. Kort daarop kreeg ik een lijst toegestuurd van Amerikaanse vrienden van Israël die ik kon bellen met de vraag of ze mijn verkiezingscampagne wilden steunen. Ik belde en weldra stroomden de giften binnen, van Florida tot Alaska." (Desondanks verloor Lonsdale van zijn Republikeinse opponent). De lobby achtte zich rond die tijd kennelijk belangrijk genoeg om een Democratisch Congreslid toe te bijten: "Uw steun aan terroristen zal niet worden getolereerd." 

Is de pro-Israëlische hysterie in de VS nog even groot als toen Mearsheimer en Walt door de mangel werden gehaald? Het lijkt er soms wel op. Dezer dagen werden drie rectrices van vooraanstaande universiteiten voor een soort tribunaal in het Congres gesleept. Ze hadden pro-Palestijnse betogingen op campus toegestaan. Een van de dames werd ontslagen, de druk van donoren om te stoppen met giften aan de universiteiten zwol te sterk aan. De andere twee behielden hun baan door spijt te betuigen over hun, inderdaad onhandige, verdediging van de vrijheid van meningsuiting.

Je moet het de ‘Likoed lobby’ nageven, ze levert vakwerk. In de VS leven 7,6 miljoen Joden, 2,4 procent van de bevolking. En dan kans zien de diplomatie van een supermacht jegens een omstreden en agressief landje te bepalen, chapeau! Zeven op de tien volwassen Amerikaanse Joden identificeren zich met de Democraten, maar ultra-rechtse elementen maken de dienst uit als het op Israël aankomt. Hun held is premier Netanyahu, al decennialang de hondsbrutale pain in the arse van alle Amerikaanse presidenten, Democraat of Republikein, tonen Mearsheimer en Walt aan.

De Amerikaanse obsessie met Israël kan verminderen als de blanken tegen het jaar 2045 in de VS niet langer in de meerderheid zijn. ‘Nieuwe Amerikanen’ hebben er veel minder mee dan het huidige politieke establishment, aangevoerd door hoogbejaarden als Joe Biden en Donald Trump.

Biden leek dezer dagen wanhopig toen hij, voor een gehoor van joodse donateurs, Netanyahu opriep om onder anderen zijn rechts-extremistische minister van Veiligheid Itamir Ben-Gvir te ontslaan. Inmenging van Israël in de Amerikaanse politiek was tot nu doodnormaal, maar tolereert Netanyahu ook het omgekeerde? De ‘special relationship’ is volgens Mearsheimer en Walt sterk in het nadeel van de VS. Wat ze schreven in 2007 heeft nog niets van zijn urgentie verloren: "Als Washington in de regio een beleid voert dat zich meer bekommert om zijn eigen nationale belangen, en om die van andere staten, zal dat ook in Israëls belang zijn."