Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

De illusie van verlies

  •  
25-02-2025
  •  
leestijd 2 minuten
  •  
2881 keer bekeken
  •  
muskchainsaw

Mensen geven weinig tot niets om sociale rechtvaardigheid. We zeggen van wel, maar diep van binnen willen we vooral zekerheid, controle en status. Dat is geen cynisme, dat is psychologie. Dus als minderheden meer rechten krijgen, voelt dat voor sommigen als een aanval. Niet omdat ze objectief iets kwijtraken, maar omdat ze dat subjectief zo beleven.

Mensen houden van voorspelbaarheid. Ons brein is zo geprogrammeerd dat we de status quo verkiezen boven verandering, zelfs als die verandering ons geen schade toebrengt. Het voelt namelijk wél als schade. Als een buurman ineens een Ferrari koopt terwijl jij in je tweedehands Skoda rijdt, verandert er feitelijk niets aan jouw leven. Maar je voelt je wel minder succesvol. Waarom? Omdat status relatief is. We meten onszelf af aan anderen.

En daar zit de kern van het probleem. Wanneer vrouwen, migranten, LHBTQ+’ers of andere minderheden meer rechten krijgen, ervaren sommigen dat niet als een stap naar gelijkwaardigheid, maar als een devaluatie van hun eigen positie. Niet omdat hun rechten worden afgenomen, maar omdat ze niet meer het vanzelfsprekende voordeel hebben. Het monopolie op status brokkelt af.

In plaats van dit ongemak te erkennen, kiezen mensen een makkelijkere route: ze verklaren zichzelf tot slachtoffer. De ‘gewone burger’ is ineens de underdog, ‘woke’ is de nieuwe onderdrukker en de elite is een samenzwering die eropuit is om de meerderheid te ondermijnen. Dat is natuurlijk onzin, maar psychologisch gezien werkt het. Slachtofferschap is namelijk een krachtige identiteitsvorm. Het biedt een gevoel van verbondenheid en een rechtvaardiging om boos te zijn zonder zelfreflectie.

Dit verklaart waarom Trump-stemmers zichzelf als revolutionairen zien, waarom Wilders-aanhangers spreken over “terugpakken” en waarom Musk de rijken van deze wereld als onderdrukte vrijheidsstrijders neerzet. Het zijn mensen die, ondanks hun objectieve voordelen, zich bedreigd voelen en daarom de wereld framen alsof zij degenen zijn die moeten vechten voor hun bestaansrecht.

Je kunt deze dynamiek niet doorbreken met feiten. Het heeft geen zin om te roepen dat rechten geen taartpunten zijn of dat de meerderheid niets verliest. Dat is rationeel waar, maar psychologisch zinloos. Mensen willen niet horen dat ze zich onterecht aangevallen voelen. Ze willen erkenning voor hun angst en ongemak. Pas daarna kun je ze stap voor stap laten zien dat gelijkwaardigheid geen bedreiging is, maar een kans.

Dus de volgende keer dat iemand zegt dat de meerderheid “niets meer mag”, vraag dan niet naar feiten, maar naar gevoelens. Ze zijn niet boos om wat ze verliezen. Ze zijn bang om niet langer automatisch te winnen. En dat is een psychologisch proces dat geen politiek leider ter wereld kan tegenhouden.

Delen:

Praat mee

Onze spelregels.

Omschrijving *

Typ hier je reactie...


0/1500 Tekens
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (12)

Sonic 3.0
Sonic 3.0
26 feb. 2025 - 6:45

Ik denk dat Trump en Musk ook producten zijn van sociale media. Trump was in 2008 geen tegenstander van Obama. Hij doneerde in de jaren 00 nog aan Democraten en Republikeinen en had Hillary en Bill Clinton als gasten op zijn bruiloft. Sinds 2009 zit hij op Twitter en toen kwam de Birther conspiracy.

Trump en Musk zijn extreem waardering gevoelig en met een tweet kan je snel likes scoren. We gaan veel te vrijzinnig met sociale media als X, Facebook en TikTok om. Die sociale media hebben een enorme invloed en vooral een verkeerde invloed.

We leven in een wereld gedomineerd door sociale media. We zien elke dag de nadelen daar van

1 Reactie
daniel.c.plainview
daniel.c.plainview27 feb. 2025 - 9:26

"Die sociale media hebben een enorme invloed en vooral een verkeerde invloed."

Door social media is de individualisering in een gigaversnelling gekomen. Waar je vroeger enkel een groot publiek had via dure radio/tv (en ook maar in beperkte markten), nu heb je de hele wereld tot je publiek zonder ook maar iets beperkingen.

Anna R. Chist
Anna R. Chist
25 feb. 2025 - 16:42

Overigens is er onderzoek gedaan naar rijke mensen en de conclusie is hoe rijker hoe minder empathie, hoe groter hun eigendunk en egoïsme.

https://sunnygames.nl/de-versie-met-samenwerking/

Anna R. Chist
Anna R. Chist
25 feb. 2025 - 16:39

[Mensen geven weinig tot niets om sociale rechtvaardigheid. We zeggen van wel, maar diep van binnen willen we vooral zekerheid, controle en status. ]

Dit hiel me een beetje bezig .

En gezien ik van mening ben dat je de aard van de mens het best kunt doorgronden wanneer deze nog niet teveel beïnvloed is door deze vrij onaardige maatschappij heb ik een kind van 8 een paar vragen gesteld.

Wat vind je belangrijker, dat iedereen jou aardig vind of dat alle kinderen elkaar aardig vinden?

-Dat iedereen elkaar aardig vindt

Wat heb je liever, een mooie grote taart voor jezelf of iedereen van je klas een klein stukje taart?

-Iedereen een klein stukje want anders vindt ik het zielig voor de andere kinderen

Wat als de kinderen in jou klas geen knuffeldieren had, zou je jou knuffels dan aan ze geven?

-ik hou heel erg van mijn knuffels dus dan zou ik naar de winkel gaan om knuffels voor ze te kopen van mijn zakgeld.

Nu kan het natuurlijk zijn dat volwassenen per definitie egoïstische pummels worden door hormonale veranderingen of groei van de hersenen maar ik denk persoonlijk dat u er een negatief mensbeeld op nahoudt .

Baloemparoempaloempa
Baloemparoempaloempa
25 feb. 2025 - 12:04

‘woke’ is de nieuwe onderdrukker

Toen ik studeerde, was iedereen zeer woke

Woke is van zichzelf nog geen probleem. Iemand als Sylvana Simons moet namelijk zeggen wat zij wilt. Ik ben het met het meeste van haar oneens, maar sommige dingen die zij zegt zijn de moeite waard om te bespreken/onderzoeken met elkaar

Met het meeste van de woke beweging ben ik het oneens, maar op sommige vlakken hebben zij een punt. Meestal als het om geopolitiek gaat, snappen ze wel redelijk wat er aan de hand is in de wereld. Wat je dan weer niet kan zeggen voor D66 en PVDAers

Het probleem met woke was niet de meningen die deze mensen hadden. Het probleem is de censuur die uit deze hoek komt en de intimidatie.

Ik heb gezien hoe mensen met de dood bedreigd werden, door woke, omdat ze iets 'transfoobs' gezegd hadden, per ongeluk

We hebben gezien hoe Baudet bijna vermoord werd, door een wokie

Kortom, het ligt dus weer genuanceerder.

2 Reacties
Robbin_T
Robbin_T25 feb. 2025 - 12:52

@Baloemparoempaloempa

Waar het vooral mis gaat is bij mensen die dusdanig denken het gelijk aan hun kant te hebben (vaak wat jonger, net op de universiteit twee boeken gelezen over racisme, kolonialisme en intersectionaliteit) en dan tot de conclusie komen dat de andere partij gewoon een Nazi is.

Nou weten we allemaal dat Nazi's het ergste zijn wat er bestaat en dus is praktisch alles geoorloofd om ze tegen te houden.

pahan
pahan25 feb. 2025 - 14:28

Robbin,

Ik ben geen jonkie en studeer op dit moment, maar kan me best vinden in wat Baloemparoempaloempa schrijft. En nu?

Gerygrr
Gerygrr
25 feb. 2025 - 11:32

En daar zit de kern van het probleem. Wanneer vrouwen, migranten, LHBTQ+’ers of andere minderheden meer rechten krijgen, ervaren sommigen dat niet als een stap naar gelijkwaardigheid, maar als een devaluatie van hun eigen positie. Niet omdat hun rechten worden afgenomen, maar omdat ze niet meer het vanzelfsprekende voordeel hebben. Het monopolie op status brokkelt af.

Volgens mij heeft het wél te maken met verlies van voordeel, financieel voordeel.

De alleenverdiener, de kostwinner hij levert in.

Meer parttimers, in Nederland!

Twee verdienen netto meer dan 1.

Orthodoxe gelovigen zijn daar niet blij mee!

Zo kunnen ze hun vrouwen niet meer thuis laten blijven, niet meer controleren.

1 Reactie
Gerygrr
Gerygrr25 feb. 2025 - 13:53

https://www.rtvutrecht.nl/nieuws/3855102/van-rossem-vertelt-over-de-biblebelt-als-de-here-jezus-terugkeert-op-aarde-kijkt-ie-misschien-wel-op-van-zoveel-kerken

H.Witte
H.Witte
25 feb. 2025 - 11:24

Jammer dat de Duivel niet meer bestaat. Die droeg met trots zijn schuld en hield de mens zelf uit de wind.

1 Reactie
JoostJK
JoostJK25 feb. 2025 - 17:34

"De grootste truc van de Duivel is, dat hij ons heeft doen geloven dat 'ie niet bestaat"

-

PauI_Spijkers
PauI_Spijkers
25 feb. 2025 - 10:54

Musk is een karakter uit een Southpark reality show. De ster van de Strong Woman competitie of zo.

pahan
pahan
25 feb. 2025 - 10:12

Tja.

Als de buurman een Ferrari koopt, is dat mooi.

Als hij hem krijgt zonder er wat voor te doen en jij moet naar je werk blijven rijden in een rammelende Skoda heb je de pest in.

Natuurlijk draait dat om gevoelens. Basis psychologie is ook dat je meer waarde aan dingen hecht waar je moeite voor hebt gedaan. Mijn zoon liet mijn gereedschap vroeger gewoon in het gras slingeren, ik strooide laatst zijn gereedschap door zijn tuin en dat vond hij maar raar. Daar zit toch een stukje ontwikkeling, blijkbaar.

Dat slachtoffergedoe is ook basis psychologie. De beroemde dramadriehoek, het is nu eenmaal makkelijker leven als je een dader hebt, of dat nu een zelfverzonnen afgod is of een buitenlander.

Backtobasics
Backtobasics
25 feb. 2025 - 9:50

"Mensen geven niets om sociale rechtvaardigheid"

"Maar zekerheid controle en status" ...........................inderdaad een nogal cynische benadering van het menselijk gedrag.

En inderdaad een gedeeltelijke waarheid wanneer je de andere kant bagetaliseert.

Mensen hebben zowel een sociale als een individuele kant.

De manier van opvoeding, geloof en de sociale omgeving waar je opgroeit bepalen grotendeels hoe mensen in het leven staan en zich gedragen.

Veel Nederlanders zijn inderdaad helaas al erg individualistisch opgevoed, en door de heersende dominantie van het

neoliberalisme in dit land is het de laatste decennia nog veel verder aangewakkerd dus ook mensen die in de kern en opvoeding niet zo zelfgericht zijjn zijn zich steeds meer egoistisch gaan gedragen

Gelukkig zitten we in de eindfase van dit systeem dat overgewaait is uit Amerika, een land dat inmiddels op de rand van een burgeroorlog staat.

2 Reacties
migrant
migrant25 feb. 2025 - 10:54

De laatste jaren waren het toch de kiezers bij de stembus, die het neoliberalisme hebben gekozen.

Je kunt de regering wel de schuld geven, maar in feite hebben ze dát gedaan, wat de meerderheid van de kiezers wilde.

Backtobasics
Backtobasics25 feb. 2025 - 17:41

@migrant

De meerderheid van kiezers heeft in Amerika ook gekozen voor Trump.

We zullen zien hoe dat afloopt......................ik vrees niet al te best.

PauI_Spijkers
PauI_Spijkers
25 feb. 2025 - 9:26

Dat is individualisme, gekweekt door liberalisme. Iedereen is zijn of haar eigen prins van een eigen rijk. Hoeverder het rijkt hoe vrijer ze zich voelen. In tegenstelling tot een gemeenschap, die je ontwikkeld uit een sociaal democratisch bestel. Dat kweekt solidariteit. Helaas is dat een hindernis voor rijken en magnaten, dus breken ze het af, voor vrij verkeer van producten voor winst en goedkopere arbeid en de verlaging van lonen en arbeids omstandigheden en rechte, De mensen worden tegen elkaar verdeelt en daar boert de poltiek dan weer op, waardoor liberalisme al snel opgaat in een soort soft fascisme.

Robbin_T
Robbin_T
25 feb. 2025 - 8:52

"Als een buurman ineens een Ferrari koopt terwijl jij in je tweedehands Skoda rijdt, verandert er feitelijk niets aan jouw leven. Maar je voelt je wel minder succesvol."

.

Dat zie je vaker. Een hoop mensen hebben een ongezonde verhouding met dat andere mensen dingen wel of niet hebben. Zie hier ook regelmatig mensen voorbij komen die erg druk zijn met wat "de rijken" heet. Hoe rijk die precies zijn wordt nooit gedefineerd maar vaak lijkt te gelden iedereen die meer heeft dan de persoon zelf.

.

.

"Wanneer vrouwen, migranten, LHBTQ+’ers of andere minderheden meer rechten krijgen, ervaren sommigen dat niet als een stap naar gelijkwaardigheid, maar als een devaluatie van hun eigen positie. "

.

Gelukkig leven we in een land waar vrouwen en LHBTQ+ers gewoon dezelfde rechten hebben als blanke mannen. Migranten hebben (weet ik uit ervaring) niet altijd dezelfde rechten maar zodra je Nederlands staatsburger wordt is dat ook opgelost.

HoeGaatUMijOvertuigenZonderTeSchelden
HoeGaatUMijOvertuigenZonderTeSchelden
25 feb. 2025 - 8:30

Waaruit blijkt dat het puur gaat om status? Kan het ook niet een zoektocht zijn naar cohesie?

Zoals in een ander artikel wordt gerefereerd.

https://www.bnnvara.nl/joop/artikelen/xenofobie-en-fascisme-bestrijd-je-door-sociale-cohesie-opnieuw-uit-te-vinden

Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?

Meld je hieronder gratis aan voor Joop NL. Iedere donderdag een selectie opvallende nieuwsverhalen, opinies en cartoons in je mailbox.

BNNVARA LogoWij zijn voor