De hysterie rond Beran A. laat vooral de onzekerheid van het Westen zien

Die jongen is zo gek als een deur. Als er een kruis op zijn kamer hing, zat hij al lang bij de psychiater.

Als een tiener betrapt wordt op wapenbezit, krijgt hij in Nederland een tik op de vingers in het kader van het jeugdrecht. Gaat er een door het lint en vallen er doden bij, dan volgt psychiatrisch onderzoek en wordt de zaak bij de rechter mede in dit kader behandeld. Toen die agressieve gast in Stampersgat zijn buurman voor de ogen van zijn gezin doodschoot, duidde men dat eerst als een soort daad van blinde agressie. De vermoedens dat racisme in het spel was, kwamen uit het publiek. In bepaalde hoek ging men graven in het verleden van het slachtoffer. Men ontdekte dat hij zelf ook niet altijd loepzuiver was geweest. Zie je wel.

Hoe anders gaat dit als tieners in verband met de islam kunnen worden gebracht. Dan is er geen steekje aan los, dan zijn zij g e r a d i c a l i s e e r d. Na hun arrestatie wordt onmiddellijk het vrije westen in staat van doodsgevaar verklaard. De media gaan te rade bij allerlei volk dat erin geslaagd is zich als terrorismedeskundige te profileren, Op grote schaal horen wij types die denken dat zij origineel zijn, oreren over de olifant in de kamer, die de elite of links of allebei niet willen zien.

Dit komt weer duidelijk tot uiting in wat er gebeurt rond de jonge jongens die in Oostenrijk zijn opgepakt omdat zij een aanslag voorbereidden op de concerten die Taylor Swift in Wenen zou geven. De voornaamste verdachte is van Noord-Macedonische afkomst maar in de Oostenrijkse hoofdstad getogen. Hij heet Beran A. maar duidt zich het liefst aan als Mo. Beran heeft een enorme baard laten staan. Op een foto poseert hij met twee kapmessen. Volgens de Kronen Zeitung – het Oostenrijkse equivalent van De Telegraaf – strooide hij overal rond dat hij grote dingen van plan was. Bij een huiszoeking vond de politie op zijn kamer nog meer messen en chemicaliën, die Beran mee had genomen van zijn stageplek. Ook lag er 21.000 euro aan vals geld.

Bij de politie praatte Beran A. meteen honderduit. Hij vertelde dat hij trouw had gezworen aan de afdeling Khorazan (Afghanistan) van Islamitische Staat. Hij was van plan bij het concert ongelovigen te doden. Eerst wilde hij in een auto met een blauw zwaailicht op de fans inrijden. Vervolgens zou hij uitstappen en aanvallen met een mes, om zich vervolgens op te blazen. Behalve Beran arresteerde de politie ook zijn 17-jarige kompaan Luca K. – met een Turks-Kroatische achtergrond - die banden heeft met een jeugdbende. In deze dagen hebben een Turkse en een Tsjetsjeense jeugdbende juist hun onderlinge strijd gestaakt. Men heeft ook een vijftienjarige in het vizier. Een tijdje geleden ging het uit met Berans vriendin.

Tot zover de feiten.

Het is duidelijk: deze gast is zo gek als een deur. Hij is niet geradicaliseerd. De ziekte in zijn geest heeft zich gemanifesteerd nadat hij op het internet IS-propaganda had gevonden. Van enige professionaliteit is geen sprake. Als je de boel op wilt blazen, bazuin je niet in het rond dat je grote dingen van plan bent. Je poseert niet met je messen. Je verstopt je middelen beter en zeker niet op je eigen kamer. Als de politie je verhoort, houd je je van de domme. Die jongen moet in het kader van het vooronderzoek naar het Oostenrijkse equivalent van het Pieter Baan Centrum. Om te beginnen. Wie wil weten hoe je een massamoord professioneel aanpakt, bestudere het voorbeeld van Anders Breivik in Noorwegen. Die lulde niet. Die hield alles voor zichzelf.

Toch is dit niet de reactie van de autoriteiten. Die geven de indruk dat Beran A. onderdeel is van een enorm netwerk van geradicaliseerde jonge moslims. Zij staan klaar om zich en hun omgeving op te blazen. Terrorismedeskundigen wakkeren dit vuurtje aan. De drie concerten van Taylor Swift worden onmiddellijk afgeblazen met de fans wenende en community-zingende op straat. De media toonden beelden van de massa's jonge meisjes op straat, waar de politie niets tegen ondernam terwijl zij toch een perfect doelwit vormden voor de zelfmoordterroristen die overal klaar zouden staan om toe te slaan.

Begrijp mij niet verkeerd. Die Beran A. was ongetwijfeld iets ernstigs aan het voorbereiden. Of hij het allemaal tot het door hem verhoopte eind had weten te brengen, is natuurlijk onzeker. De ervaring echter leert dat fantasten zoals hij tijdig worden opgemerkt. Wellicht is het verstandig de bezoekers van popconcerten in stadions net zo in de gaten te houden en te controleren als voetbalfans. Het is echter over the top de drie stadionoptredens van Taylor Swift af te gelasten.

Net zo over the top zijn de media die nu stemming maken met ijzingwekkende verhalen over teenagers die – Hoe massaal? Hoe massaal? – de lokroep volgen van Islamitische Staat. Binnenkort zal het gejeremieer wel beginnen over de lage straf die hij krijgt. Geen wonder. Hem kan alleen verboden wapenbezit ten laste worden gezet en de vorming van een criminele organisatie. Zijn arsenaal is ongetwijfeld ook in Nederland bij veel mensen thuis te vinden. Die maken dan deel uit van de drugsmaffia.

Had Beran A. maar een kruisbeeld op zijn kamertje hangen. Dan zat hij nu bij de psychiater. Als de hysterie rond zijn persoon iets bewijst, dan is dat de onzekerheid van onze maatschappij, onze paranoia, onze onblusbare neiging in spoken te geloven onder voorbijgaan aan de werkelijke bedreigingen. Echte, professionele terroristen laten zich pas zien tijdens het plegen van de daad. Dat leren de aanslagen in Madrid, Parijs en Brussel uit het vorige decennium.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin ook al is de laatste put nu dicht. Tevens noem ik de PVV een extreemrechtse partij.

Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: de vooravond van oorlogen.