De hordeloop

De afgelopen weken zijn weken van reflectie. Het uit de VS overgewaaide Black Lives Matter mag in de kern een demonstratie zijn tegen politiegeweld, maar als je het mij vraagt is er zoveel meer aan de hand dat er toe heeft geleid dat mensen deelnamen aan de demonstraties. Ik zag moeders met kinderen, jongvolwassenen en wat opviel: vooral ook mensen met allerlei etnische achtergronden tijdens de demonstratie in Rotterdam . Waar kwam deze behoefte vandaan om er toch te gaan staan, ondanks de gezondheidsrisico’s?

De befaamde woorden van Mark Rutte komen dan in mij op. Vecht je in. Alhoewel de wet voor iedereen hetzelfde is, wijst de praktijk uit dat niet iedereen dezelfde kansen heeft en niet altijd in de samenleving op dezelfde manier wordt ontvangen. Onderzoek op onderzoek wijst hetzelfde uit. Op de arbeidsmarkt word je als witte Nederlander met strafblad eerder uitgenodigd op sollicitatieplek dan een bi-culturele Nederlander zonder strafblad. Op de particuliere woningmarkt bepalen verhuurders aan wie ze hun huis willen verhuren en veel verhuurmakelaars werken zonder problemen mee, en ga zo maar door.

Boris Dittrich maakte een paar weken terug een treffende vergelijking bij Buitenhof. Het leven voor bi-culturele Nederlanders is een hordeloop op de ladder van de sociale mobiliteit. Na de basisschool is het de mogelijke onderwaardering van je cito-advies, op de middelbare school je sollicitatie voor je eerste bijbaantje en in het hoger onderwijs je stageplek. Daarna ben je blij dat je een baan hebt gevonden, maar je vraagt je af waarom het voor jou zo moeilijk is om door te groeien naar de top van de organisatie want ergens is dat glazen plafond. Met name voor die functies op plaatsen waar beslissingen worden genomen. Het wordt tijd dat we bepaalde machtsstructuren doorbreken. Nederland is een klein land, met een groot aantal bi-culturele Nederlanders. De toekomst van ons land moet mede bepaald worden door deze Nederlanders, alleen dan bouwen we een verdere gezamenlijke identiteit op.

Polarisatie-technieken worden handig gebruikt door sommige partijen en in plaats van ons zorgen te maken over onze koopkracht, de toegankelijkheid van goede zorg, goed onderwijs en voldoende betaalbare woningen wordt door sommige politici het thema immigratie/integratie nog steeds steevast bovenaan de agenda gezet. En nog erger is dat groepen mensen tegenover elkaar worden geplaatst, terwijl deze mensen zij aan zij moeten staan om hun wensen en behoeften uit te spreken zoals dat hoort in een democratie. En vaak is het de overheid die er niet in slaagt om een gelijk speelveld te creëren. Neem bijvoorbeeld het woningtekort en de discussie omtrent het afschaffen van de voorrang voor statushouders. Zonder dat tekort zou die discussie niet spelen.

In een gezonde democratie en rechtsstaat horen mensen geen last te hebben van sociaaleconomische ongelijkheid. En anno 2020 is een vrijblijvende aanpak op het gebied van discriminatie niet meer voldoende. Eisen moeten gesteld worden aan bedrijven en organisaties ten aanzien van het actief een aantoonbaar bevorderen van inclusie op de werkvloer en sancties moeten volgen wanneer normen niet worden nageleefd. Net zoals op elk ander gebied.

Inclusie is helaas nog niet overal een vanzelfsprekend mechanisme. Met name voor bi-culturele jongemannen is het zwaar. Ik kan me een studiegenootje van de Erasmus Universiteit herinneren die tijdens een sollicitatiegesprek bij een groot kantoor de vraag kreeg of hij problemen had met gezag. Een vreemde vraag, die niet iedereen wordt gesteld lijkt me. Hij is (uiteindelijk) wel binnengekomen, maar ik kan me de verontwaardiging en vooral ook de verbazing goed herinneren. Gestigmatiseerd nog voor hij was begonnen.

Toch is de discussie over institutioneel racisme en systemische uitsluiting nog voorzichtig te noemen als het gaat om concrete output. Wat gaat er dus veranderen in regels, werkwijzen en praktijken en wat gaan mensen er concreet van merken?