De hoofdpiet en de mode

Erik van Muiswinkel wil geen hoofdpiet meer spelen. Ik begrijp dat heel goed. Ik zal vertellen waarom. Op deze zonnige lentedag.

Het was winter 2014, Kleine Vos was drie en leefde voor het eerst totaal mee met het Sinterklaasjournaal. Ik beefde vooral mee met het Sinterklaasjournaal, want ik was bang voor wat er zou komen. In de winter 2013 hadden grimmige protesten tégen en vóór het behoud van racisme het feestje danig verstoord.

Ik denk dat ik zelden zo uitgelaten blij naar televisie heb gekeken als toen de roetpiet uit de schoorsteen kwam rollen. En ik heb tranen van ontroering gehuild toen opapiet in de kleren van Sinterklaas de laatste scene kwam binnen rijden. Ik ben teerhartig, ik weet het. Voor de diepgelovige Kleine Vos maakte het allemaal niet uit, die hield vast aan de kern van het feest: cadeautjes. Voor de mensen die protesteerden tegen Zwarte Piet was het te weinig verandering, en voor de mensen voor behoud van racisme was het te veel. Voor mij, en ik denk heel veel Nederlanders was de verandering die de makers van het Sinterklaasjournaal toen inzetten precies goed. Met een briljante vondst in de verhaallijn, geleidelijk en met flink veel knipogen naar de ongelovigen.

Ik ging er van uit dat deze geleidelijke verandering zou worden doorgezet, net zoals tradities altijd langzaam, maar zeker veranderen. Die verandering gebeurt niet vanzelf, maar door bewuste actie. De Schotse ruiten zijn in tegenstelling tot wat fans van Mel Gibson denken pas in de 19e eeuw ontstaan. Wevers vonden het fantastisch dat Schotse families allemaal een eigen patroontje wilden. Een heleboel andere tradities, gebruiken en folkloristische feesten ontstaan door slimme ondernemer die een product aan de man wil brengen, of door een regeringsleider die de boel een beetje bij of uit elkaar wil houden. Moederdag is bijvoorbeeld ontstaan uit een kongsi van ondernemers en een dictator. De Kerstman is door Coca-cola uitgevonden. Zwarte piet mag sinds 2007 ook niet meer met de roe slaan, toevallig hetzelfde jaar waarin het ouders werd verboden hun kinderen te slaan. Tradities zijn zo veranderlijk als de mode.

Het Sinterklaasjournaal mag blijkbaar niet veranderen. Ik kan niet in de hoofden van de meerderheid van de redactie van het Sinterklaasjournaal kijken, maar ik vrees dat de overwegingen om zwarte piet niet te veranderen gedreven worden door een angst die niet nodig is. Angst voor de vertolkers van de uitersten in dit debat, die ofwel radicale stilstand of radicale verandering eisen. De andere Nederlanders, die niet zo fel op behoud of verwijdering van zwarte piet zit worden zo niet gehoord. Die Nederlanders die rustig – go with the flow – alle andere veranderingen in het Sinterklaasverhaal hebben meegemaakt.

Ik geef Erik van Muiswinkel groot gelijk dat hij de rol van hoofdpiet niet meer wil spelen. Hij drong al een aantal jaar op verandering die rekening zou houden met de gevoelens en ideeën van mensen die zwarte piet niet zo gezellig vinden. Zo radicaal was de wens Van Muiswinkel denk ik niet. Gewoon heel Nederlands van de geleidelijkheid.

Als het Sinterklaasjournaal koste wat het kost zwarte piet moet behouden is het geen feestje meer voor alle kinderen, wit, zwart, rood, en geel, maar een reflectie van misplaatst politiek correct denken over wat Dé Nederlander wil. De Nederlander gaat al jarenlang mee met de mode. De mode wordt bedacht door een voorhoede. Niet in een achterhoedegevecht.