De grootste braindrain uit de Griekse geschiedenis

Afgelopen maandag zag u hoe in ACHEPA, een openbaar academisch ziekenhuis in Thessaloniki, het uitgeputte Griekse personeel, van naar adem happende chirurgen tot op hun wenkbrauwen lopende verplegers en zelfs de half flauwvallende schoonmakers tegen de klippen op, schandalig onderbetaald en onvoorstelbaar overbelast stug door blijft werken. Omdat steeds minder Grieken zoals voor de crisis privé-klinieken kunnen betalen, stromen de openbare ziekenhuizen vol, overvol, krankzinnig vol.

Een huisartsensysteem bestaat niet in Griekenland. Het is een absurde situatie, die geldt voor alle openbare ziekenhuizen, in heel Hellas. Alle mensen die daar blijven werken zijn helden. En neen, dat is geen pathetische opmerking, maar een nuchtere constatering. Een chirurg in het buitenland verdient rond de 15.000 euro per maand, in Griekenland in een openbaar ziekenhuis 1500. En ze zijn hartstikke bekwaam, Griekse artsen staan alom bekend om hun vakmanschap. En ook om hun menselijkheid. Daar kunnen artsen in Nederland een voorbeeld aan nemen.

Ik kan de hele uitzending hier nog een keer beschrijven, maar beter kunt u zelf kijken via Joop.nl archief Hotel Athene. Wanneer u op deze speciale pagina naar beneden scrollt, vindt u alle uitzendingen van de serie Hotel Athene, met bijbehorende achtergrond artikelen.

Tip: indien u eerst het stuk leest dat bij een uitzending hoort, dan is vervolgens uw kijkervaring rijker, en raakt een en ander u wellicht dieper.

Door de onmenselijke bezuinigingen die Athene via de gehate Troika (EU, ECB, IMF) moest doorvoeren van de Eurogroep – waar onze toenmalige minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem vijf jaar lang voorzitter van was – zijn niet alleen de Griekse industrie, de middenklasse, het onderwijs, wat er nog bestond aan sociale voorzieningen, en dus ook de gezondheidszorg zwaar getroffen.

Een vernietigend neveneffect is dat sinds het begin van de crisis, nu precies 10 jaar geleden, een ongeëvenaard aantal jonge, afgestudeerde Grieken is vertrokken. Inmiddels meer dan 900.000 op een bevolking van 11 miljoen. Dit is geen rocket science , een kind begrijpt dat het een ramp is voor het leeggeknepen en uitgezogen Griekenland, enkel en alleen om onze eigen Noord-Europese banken te redden.

Dat beweer ik niet, maar dat stelt het IMF zelf, één van de drie participanten van de Troika, al in een vernietigend rapport van 28 augustus 2016. Het rapport concludeert letterlijk: IMF-fondsen zijn misbruikt om Noord-Europese banken te redden, ten koste van het Griekse volk.

Zie: https://www.vn.nl/imf-gaat-diep-stof-griekenland-volgt-dijsselbloem/

Maar er rolden geen koppen, Dijsselbloem en Thomsen bleven ongestraft op hun post, en aan het falende – niets van wat de EU heeft beloofd dat met bezuinigingen opgelost zou worden, is uitgekomen – en desastreuse bezuinigingsbeleid dat Griekenland kapot heeft gemaakt, kwam geen einde. Sterker: het gaat nog steeds door. En ik kan het niet genoeg herhalen: de 380 miljard is niet naar Athene, maar naar onze eigen Noord-Europese banken gegaan. Met als gevolg dat Griekenland nu nog meer in de schulden zit dan 10 jaar geleden. Van de regen in de drup heet dat. Wat de EU met Griekenland heeft gedaan zal de geschiedenis ingaan als een misdaad tegen een volk.

Jongeren, zeker als ze zijn opgeleid of afgestudeerd, emigreren. Cynischer kan niet: de Griekse belastingbetaler financierde hun studie, en het buitenland plukt daarvan nu de vruchten. Onder de hoog opgeleide emigranten zijn de meesten medici en tandartsen, daarna volgen economen en accountants.

Toen we aflevering 5 over de geïmplodeerde Griekse  gezondheidszorg filmden, vroegen we ons af of het nog erger kon. Ja. Dat is inmiddels gebleken. Tijdens het draaien zat de linkse premier Alexis Tsipras nog in het zadel. Dankzij hem hadden vluchtelingen en de allerarmste en dus onverzekerde Grieken recht op gratis gezondheidszorg in openbare ziekenhuizen. Brussel was woedend, maar hij hield voet bij stuk. Sinds juli is Tsipras vervangen door de aartsconservatieve, neoliberale, door Brussel op handen gedragen Kyriakos Mitsotakis – telg uit een beruchte corrupte Griekse politieke dynastie.

Het eerste dat hij deed was vluchtelingen het recht op gratis gezondheidszorg ontnemen, per decreet. Het wachten is op een nieuwe wet waardoor arme, dus onverzekerde Griekse burgers ook geen recht meer hebben op gratis gezondheidszorg. Met applaus van het Brusselse establishment.

Weet dat we nog veel meer gefilmd hebben voor deze aflevering 5 over de met bezuinigingsgeweld razendsnel verdampende gezondheidszorg in Hellas. Helaas was daar geen tijd en plaats meer voor in de uitzending zelf en er was ook geen geld meer om er een extra bonusmateriaal clip voor u van te maken.

Ik schrijf al deze stukken voor Joop.nl gratis en voor niets, dat is dus een cadeautje aan BNNVARA van vijf keer meer dan 1000 euro, maar ook dat mocht niet baten.  Aldus is ‘gruwelijk-prachtig’ filmmateriaal dat we mochten draaien op de gesloten psychiatrische afdeling van het Atheense ziekenhuis Evangelismos gesneuveld. Toestemming krijgen om op zo’n afdeling te mogen filmen is al een soort wonder, en de beelden zijn, als u ze zou kunnen zien en beoordelen, even verpletterend als onvergetelijk.

Er zijn door de crisis zoveel mensen gek geworden, dat er geen bedden genoeg zijn, ze staan kop aan staart in de gangen met armoedige A-viertjes met in hoofdletters alleen de achternaam van de patient er op gekrabbeld met ballpointpen. Er is niets te doen, alleen mogen ze er roken, met één aansteker aan een ketting in de muur, waar ze als in een eeuwige cirkel schuifelend voor in de rij staan.

Misschien is het maar beter dat u deze beelden niet zag. Want een emotioneel gezond mens wordt er acuut depressief, om niet te zeggen suïcidaal, van.

Tot slot wil ik nog opmerken dat van alle openbare ziekenhuizen waar we met open armen zijn ontvangen met onze cameraploeg, de directies en zelfs de CEO’s uit vrouwen bestonden. Engelen, heldinnen, Griekse Jeanne d’Arcs. Vrouwen-managers  die ’s nachts de ziekenhuiswachtkamers bovendien openden voor de lokale daklozen in de winter. Zodat ze niet dood vroren.

Ik kan hen niet genoeg bedanken voor hun gastvrijheid, en ik bewonder hen zoals ik nog nooit mensen heb bewonderd. En ja, de nieuwe premier heeft de meesten van die topvrouwen ontslagen en anderen net hun ontslagbrief gestuurd vernam ik dit weekend per telefoon. Om vervangen te worden door mannelijke managers zonder hart, die alles waar de dames tijdens de Tsipras-jaren zo succesvol in waren, per direct ongedaan te maken.

Na aflevering 5 kon u op NPO2 Extra ook nog kijken naar een Griekse documentaire van de dissidente filmmaker Takis Bardakos: ‘Border Souls’. Een feel good movie over een exceptionele Griekse orthodoxe priester die medische en alle andere soorten zorg biedt aan vluchtelingen die gestrand zijn bij de Macedonische grens. Wat een Mensch, die priester. En ja, een uitzondering, want de Griekse kerk staat niet bepaald bekend om liefde voor vluchtelingen, integendeel. Een belangrijke documentaire over hoe uitzonderingen soms de regels bepalen.

Dat was aflevering 5. Maandag 16 december ziet u de allerlaatste aflevering van Hotel Athene: episode 6. We hebben eindeloos gebrainstormd over de inhoud voor die allerlaatste uitzending. We hadden al zo veel ellende gefilmd, en ja, er was nog zo veel meer horror te filmen – Hotel Athene had makkelijk 24 afleveringen kunnen tellen. Konden we niet met iets dat een beetje hoop geeft eindigen? We hebben het geprobeerd, oordeelt u zelf.

Maandag 16 december neem ik u mee naar Aigios Nikolaos, een dorpje hoog in de bergen midden op de Peloponnesos. Net boven Giethio, het stadje dat aan het begin staat van de bekende streek Mani die zich uitstrekt naar het zuiden.

In de jaren ‘60 vertrokken de dorpsbewoners als gastarbeiders naar Noord-Europa en vooral Amerika. In de jaren ‘70 en ‘80 liep het dorp leeg, want alle jongeren gingen naar de stad. Ooit telde het dorp 655 bewoners, onlangs nog maar 52. Alle scholen waren gesloten omdat er geen kinderen meer waren, alleen bejaarden waren overgebleven.

Tot vorig jaar. Toen trokken mijn vrienden Olympia en Pavlos bij de ouders van Pavlos in. En sindsdien zijn er de kleine Nikos en baby Katerina bij gekomen.

Kijkt u naar een jong stel, afgestudeerd in landbouwkunde in Thessaloniki – het Wageningen van Griekenland – dat, wat ze ook probeerden in het economisch kapotte Griekenland, nergens werk kon vinden. Ze waren doodongelukkig in Athene, hadden geen cent, kinderen krijgen was geen optie.

Doodsbang voor wat hen te wachten stond op het platteland, trokken ze noodgedwongen bij de achtergebleven ouders van Pavlos in, middenin dat leeggelopen en vergeten dorpje, met één cafe, en één winkeltje.

Ze leerden van het land en de natuur te leven. Ze maken olijfolie, kaas en honing.

Hun kindjes zijn het dorpsprinsje en prinsesje, ze hebben 52 baby sitters, het hele dorp ligt vol met hun speelgoed.

Dat mag.

Want zij zijn de toekomst.

Een toekomst buíten ‘Hotel Athene’, een toekomst niet als ‘ober’ (zie einde aflevering 3), een toekomst los van de 40 miljoen toeristen waar Griekenland het jaarlijks van moet hebben, en ook los van de honderdduizenden vluchtelingen die blijven aanspoelen op de Griekse eilanden, die de rest van de EU niet wil hebben en die als ratten in de Griekse val zitten en daar letterlijk creperen.

Het is een trend aan het worden: meer dan 83 procent van de Griekse jongeren die niet naar het buitenland zijn geëmigreerd, zeggen net als Olympia en Pavlos naar het platteland, naar pa en ma, of opa en oma te willen.

De toekomst zal het leren.

Op NPO2 Extra kunt u na de uitzending 6 van Hotel Athene nog kijken naar een laatste documentaire van mijn keuze: Next Stop: Utopia, van Apostolos Karakasos.

Een hilarische prachtfilm, ooit in première gegaan op ons eigen IDFA, over een zeepfabriek in Thessaloniki, waar de werknemers meer dan acht maanden niet betaald werden. Toen hebben ze de fabriek bezet. Het management overgenomen.

Het mislukt faliekant. Maar Naomi Klein komt op bezoek, evenals een machtige Argentijnse vakbond die ze niet verstaan, en ze worden wereldberoemd. Ze krijgen zelfs bezoek van Tsipras die dan nog lang geen premier is, maar hen wel van alles belooft als ie dat ooit wordt. Daar komt natuurlijk niets van terecht. Een mooiere ‘El Fine’ met de film van mijn goede vriend Apostolos van Hotel Athene kon ik niet bedenken, en ik hoop dat u lacht, huilt en geniet.

Dit was “Hotel Athene”.

Dank voor het kijken.

PS: Voor kijkers die Griekse NGO’s voor daklozen en vluchtelingen, en voor de 200 straathonden van Anthilena (zie aflevering 1,2 3en 3) willen helpen, zullen binnenkort op Joop.nl de namen van de betreffende stichtingen met officiële bankrekeningen verschijnen. Even geduld, want de bureaucratie in Griekenland is een hel, en er kan geen geld op prive rekeningen gestort worden. Iedereen die heeft gemaild naar BNNVARA met het aanbod te willen helpen: dank, dank, dank!