De Gazaoorlog beëindig je duurzaam door naar de belangen van beide partijen te kijken

Ellende, woede, verdriet
Het maandag genomen besluit van de Veiligheidsraad, waarin tot een staakt-het-vuren wordt besloten, was hard nodig. Het besluit had eerder genomen moeten worden. Feitelijk zet dit besluit zowel Israël, als ook Hamas onder grote druk om honger en tekorten aan essentiële goederen niet langer als desastreus, schandelijk oorlogswapen in te zetten. Het dwingt de VS, maar ook de sponsoren van Hamas om door te pakken als de partijen niet tot een bestand komen.

Echter, de oorlog is door dit tijdelijke bestand niet voorbij. De oorlog in Gaza gaat op een minder intensieve manier door. Wat na het definitieve einde van de strijd komt, kan nog alle kanten op. De internationale politiek lijkt voor politieke oplossingen te kiezen die zowel ingaan tegen wat er in Israël, als in Palestina wordt gewenst.

Het aantal Palestijnse doden en gewonden als gevolg van de directe strijd is minder dan aan het begin van de oorlog, maar uitputting, ziekte, uitgestelde medische behandelingen en een chronisch en toenemend tekort aan voedsel zullen, als er niet snel verbetering van de situatie komt, volgens experts tot duizenden slachtoffers leiden. Kinderen zijn daarbij het kwetsbaarst. Bovendien vallen er ook nog slachtoffers bij de levensgevaarlijke, chaotische voedseluitdeeldrama's waar mensen worden vertrapt, bestolen en als het mis gaat, worden ze beschoten door jonge dienstplichtige soldaten in het nauw.

'The carrot and the stick' voor beide partijen
Deze situatie leidt internationaal tot enorme druk op Israël om op zijn minst met een langere humanitaire gevechtspauze akkoord te gaan,  uitruil van Palestijnse gevangenen tegen door Hamas gegijzelde Israëli mogelijk te maken en een serieuze start te maken met een proces dat volgens Biden moet leiden tot een door de Palestijnse Autoriteit bestuurde Palestijnse staat naast Israël. Men is internationaal woedend op Israël, dat zich met hand en tand verzet.

Hierbij wordt over het hoofd gezien, dat Hamas zich in de onderhandelingen even onbuigzaam en afhoudend toont als Israël, als het gaat om het al dan niet stoppen van de strijd, het aantal en de aard van de vrij te laten gegijzelden en gevangenen. En Hamas blijft uiterst vaag over een eventueel staken van de strijd met Israël. Het verbaast mij niet, dat Qatar even gefrustreerd is door Hamas, als de VS en de bondgenoten gefrustreerd zijn door Netanyahu.

De ervaring in dit 100-jarige conflict is dat het onmogelijk is de partijen een regeling op te leggen waarvan zij vinden dat het hun fundamentele belangen in de weg staat. Oorlog, moord en terreur zijn altijd voor iedere extremist gemakkelijk beschikbaar om een potentiële regeling de nek om te draaien; nog voordat de inkt droog is. En dat lijkt nu te gebeuren voor wat betreft de politieke oplossing op lange termijn.

De bondgenoten van Israël en de Palestijnen zullen behoedzaam te werk moeten gaan om de partijen tot een duurzame overeenkomst te brengen. Geduld, inlevingsvermogen in de belangen van beiden, empathisch communiceren zijn nodig naast geld, militaire garanties en de spreekwoordelijke 'wortel en de stok'. Sancties uit woede of pr-winst leiden tot niets anders dan nog meer extremisme. Bij de een dan wel de ander. Want zowel de Israëli, als de Palestijnen lijken zich in tegengestelde richting te bewegen. Dat blijkt uit opinieonderzoek in Israël en Palestina, als ook uit mondelinge en schriftelijke informatie van sleutelfiguren. 

Hoe denken Israël en Palestina?

Israel
Uit opinieonderzoek blijkt, dat de vroegere kiezers van Netanyahu zijn oorlogsbeleid steunen. Dit kan wijzen op een voorzichtig herstel van steun aan Netanyahu als toekomstig premier. Hij heeft nog een lang eind te gaan, maar hij kruipt langzaam uit het dal en is mogelijk weer op weg om misschien te worden herkozen. Hij buit zijn positie als premier volledig uit. Hij meet zich in de media een rol aan waarbij hij internationaal de Verenigde Staten, Europa, het Internationale Hof van Justitie en andere critici trotseert om Israël tegen de verdrukking in te verdedigen. Hij dreigt internationaal met een grootscheepse actie in Rafah, die er niet gaat komen. Een beperkte, langdurige Rafah actie is al aan de gang. Misschien weet hij dit internationale spel te rekken tot het moment dat de kaarten weer anders op tafel liggen. De verkiezingen in de VS naderen.

Enkele weken geleden waren er in Israël gemeentelijke verkiezingen. De rechtse partijen die deel uitmaken van de coalitie behaalden winst op tegenkandidaten. Het blok van religieuze en (ultra)rechtse partijen houdt zich staande.

Steun voor oorlog
Uit in januari en februari 2024 gehouden opinieonderzoeken van het Israël Democracy Institute blijkt, dat een ruime meerderheid van de Israëli achter de oorlog tegen Hamas staat, al vindt 51% van de Joodse Israëli en 77% van de Palestijnse Israëli dat een “absolute overwinning” onwaarschijnlijk is.

Steun voor de Palestijnse staat
35% van de Joodse kiezers en 55% van de Palestijns-Israëlische kiezers zijn voorstander van de door president Biden gewenste Palestijnse staat. De kiezers op rechtse en extremistische partijen zijn kwantitatief veel meer gekant tegen een Palestijnse staat, dan kiezers op centrum en linkse partijen.

Geen inmenging door de VS
50% van de Joodse Israëli en 12 % van de Palestijnse Israëli vindt dat het Israëlische leiderschap zelf het beleid moet bepalen, zonder dit door de VS te laten beïnvloeden. Hoe rechtser men stemt, des te meer men tegen inmenging van de Verenigde Staten is.

Geluiden in de media
Men is in Israël nog volop bezig met de emotionele verwerking van de eigen en dagelijks nog oplopende verliezen. Men is ook zeer gespannen over een mogelijke vernietigende oorlog met Hezbollah en de resulterende economische achteruitgang die velen nu al hard treft. En binnenkort moeten honderdduizenden reservisten weer in dienst. Men houdt zich niet bezig met de verliezen aan de Palestijnse kant. Men is in oorlog.

Welke geluiden hoor ik zoal in de media? Over Palestijnse slachtoffers in Gaza: "Eigen schuld, dikke bult!”, ”Zij houden nooit op!”, “Wij vechten voor ons blote bestaan!",  "Het is wij of zij”, “Zij zullen ons nooit accepteren”, “Wij kunnen alleen op eigen kracht vertrouwen”, “Wij zijn Joden en zij lusten ons niet”. “Dit is ons land en wij vechten met het recht aan onze kant”.

Aan Palestijnse kant hoor je het tegengestelde geluid. Dat valt te verwachten, maar compliceert het internationale politieke beleid met betrekking tot een langdurige oplossing van het conflict.

Palestina
Het in Ramallah gevestigde “Palestinian Center Policy and Survey Research publiceerde 20 maart 2024 het 91e publieke opinieonderzoek onder Palestijnen in de West Bank en Gaza (met uitzondering van noord-Gaza).

Uit dit onderzoek blijkt het spiegelbeeldige beeld van wat ik over Israël beschreef. De gegevens van het onderzoek zijn zowel politiek opmerkelijk, als dramatisch. 80% van de Gazanen hebben in hun familie een dode of gewonde. 44 procent van de geïnterviewden heeft eten voor twee dagen. 55% heeft zelfs dat niet. Verder is er grote schaarste.
Citaat: ”We vroegen de inwoners van Gaza naar de beschikbaarheid van essentiële behoeften: water, voedsel, elektriciteit, tenten, dekens, kleding, medische zorg en toiletten". Degenen die “Ja, beschikbaar” zeiden, variëerden tussen 10% voor tenten en 33% voor water. Maar het grootste percentage zegt dat deze behoeften wel beschikbaar zijn, maar met grote moeite en risico. Dit was vooral het geval voor medische zorg, tenten, voedsel, water en elektriciteit. De behoeften die voor het grootste percentage inwoners van Gaza helemaal niet beschikbaar lijken te zijn, zijn tenten, kleding en dekens.”

56% van de Palestijnen verwacht dat Hamas de oorlog zal winnen. Het grootste percentage (40%) verwacht dat Israël en Hamas een permanent staakt-het-vuren zullen bereiken, terwijl 27% voortzetting van de oorlog verwacht. 25% verwacht dat de uitbreiding van de oorlog ook andere regionale en niet-regionale staten en actoren zal omvatten. Dat laatste klopt als je kijkt naar de gevechten aan de grens tussen Israël en Libanon en de beschietingen door de Houthis  in Jemen. Een en ander kan nog veel verder escaleren. 94% van de Palestijnen vindt dat Israël oorlogsmisdaden pleegt. 5% vindt dat Hamas dat doet.

56% van de Palestijnen hoopt dat Hamas de Gazastrook zal besturen. Er is weinig steun voor een bestuur door lokale clans, stammen (zoals Israël beoogt) of een bestuur door de Palestijnse Autoriteit (zoals de VS willen). De Palestijnse bevolking wil wat anders! Marwan Barghouti is een activist en populaire leider tijdens de tweede gewapende Palestijnse opstand (Intifada). Als er verkiezingen zouden komen waaraan de aan Fatah gelieerde en nu in Israël gevangen zittende Marwan Barghouti deelneemt, zou Marwan Barghouti 67% van de stemmen krijgen en de leider van Hamas, Ismail Hanyeh 37%.
Deze voorkeur van de Palestijnse bevolking staat haaks op wat de Amerikanen, de heersers in de Golfstaten en de Israëli willen.

Concluderend
De roep om vergaande eenzijdige politieke sancties tegen Israël zal in dat land tot verharding en meer geweld leiden. Hetzelfde geldt aan Palestijnse kant als er niet snel een grote verbetering komt van de humanitaire situatie. De eis van de Veiligheidsraad om een bestand te sluiten, kan tot een eerste verbetering van de vreselijke humanitaire situatie leiden.

 De politieke voorkeur van de Palestijnen gaat uit naar een bewind onder Marwan Barghouti van Fatah of als dat niet kan een Hamas bewind onder Ismail Hanyeh. Een bewind van clans of de corrupte Palestijnse Autoriteit zullen de Palestijnen niet accepteren. Doordrukken van een ongewenst regime leidt tot meer geweld.