De ene standrechtelijke executie is de andere niet

Mensenrechten en executies zijn in het nieuws, en Sjoerd Sjoerdsma van D66 is er druk mee. Op 21 juni diende hij een serie vragen in aan de minister van Buitenlandse Zaken naar aanleiding van een VN-rapport over de executie van journalist Jamal Khashoggi. Op 29 juni sprak hij zich uit tegen Maxima’s bezoek aan Mohammed bin Salman, kroonprins van Saudi-Arabië die betrokken was bij Khashoggi’s standrechtelijke executie. En op maandag 1 juli sprak hij in de Kamer over ons mensenrechtenbeleid, over Khashoggi, de Rohingya-genocide, en de verantwoordelijkheid van Nederland als “baken van licht”.

Ertussenin zaten een paar dagen waarop Sjoerdsma mensenrechten moeilijker begreep.

Zomaar een dag Op 26 juni zat hij in een bijeenkomst van de vaste commissie van Buitenlandse Zaken waar Sadet Karabulut (SP) twee ‘kinderen van Sulawesi’ uitnodigde wier ouders door de Nederlandse staat standrechtelijk zijn geëxecuteerd.

Andi Monji (nu 82) zag als jongetje van 11 van dichtbij hoe leden van ons Korps Speciale Troepen zijn vader door het hoofd schoten. I. Talle was 3 toen haar huis door Nederland werd afgebrand en haar vader weggevoerd. Zijn lichaam werd later die dag in doeken terug gedragen. Meneer Monji en mevrouw I. Talle zijn nu in Nederland om hun recht te halen.

Sjoerdsma had als een van de enige commissieleden het hart ze te verwelkomen. De koningin die bin Salman bezocht kwam geen handje geven aan de slachtoffers van de grootste oorlogsmisdaden van haar land. De minister-president en minister van Buitenlandse Zaken ook niet. Pijnlijk afwezig waren ook CDA en ChristenUnie met hun christelijke waarden en VVD met haar vrije samenleving. En Pia Dijkstra, voorzitter van de vaste commissie die een mensenrechtendebat op 1 juli niet begon met wat aandacht voor Keti Koti, liep ná de bijeenkomst binnen voor iets anders.

Nederland en Saudi-Arabië Afwezigheid op 26 juni was niet het enige morele misdrijf van de vaste commissie.

Dezelfde Sjoersdma die zijn minister vraagt als goed VN-lidstaat Khashoggi’s executie vanuit het internationaal recht te bekijken, legde de vaste commissie op 26 juni uit dat we de rechtvaardigheid voor Monji en I. Talle “op individueel niveau” moeten bekijken en vooral niet juridisch in een grotere context. Geen koloniale zuivering dus, of mensenrechtenschending. Gewoon twee mensen die toevallig hun vaders verloren.

Met andere woorden, de ene standrechtelijke executie is de andere niet.

Verjaren Een dag later op donderdag 27 juni zaten de slachtoffers van ons koloniale oorlogsgeweld in de rechtbank in Den Haag. Jeffry Pondaag, de man die zich onvermoeibaar inzet voor hun schadevergoeding, was erbij toen de Nederlandse staat hun uitlegde dat hun levenstrauma verjaard is.

Als kinderen van geëxecuteerden kunnen Monji en I. Talle geen recht halen via de “Bekendmaking”, een regeling voor weduwen om buiten de rechtbank een schadevergoeding aan te vragen die overigens vaak wordt afgewezen. In de politiek vraagt Karabulut nu in een motie om de Bekendmaking tot kinderen uit te breiden en de verjaringstermijn oneindig te verlengen.

Belangrijk, want al ontkent Nederland zijn koloniale schuld niet meer helemaal, de beperkingen die geplaatst worden bij deze schadevergoeding zijn en blijven een mechanisme om onze onschuld te bewaren. Ze passen binnen een grotere cultuur van geveinsde koloniale onschuld in politiek, media, en publiek.

Verbloemen Sjoerdsma is niet de enige die de koloniale massamoorden bagatelliseert. Zo wordt het woord ‘zuiveringsacties’ schichtig tussen haakjes gezet door Wil Thijssen in de Volkskrant.

Ook worden koloniale machtsverhoudingen nog steeds verbloemd en verdraaid in Nederland. Thijssen noemt de executies “vergeldingsacties”, alsof het hier ging om een afrekenen met Indonesisch geweld in plaats van om oorlogsmisdaden die voortvloeiden uit honderden jaren Nederlandse raciale onderdrukking.

Zelfs in Trumps VS heb je als nationale krant een nationaal schandaal aan je broek als je “Wounded Knee” (de beruchte massamoord op American Indian Lakota) een “vergeldingsactie” zou noemen. In Nederland daarentegen waart de koloniale geest nog onbekommerd rond.

Ik ben daarom opgelucht als de kinderen van Sulawesi weer weg zijn uit het Hollandse leeuwenhol.