Geert Wilders geeft graag af op “de elite”. Maar wie of wat zijn de elite?
“Elite is een kleine groep in een maatschappij, met buitengewone kwalificaties of privileges, waardoor zij op een bepaald vlak de hoogste positie inneemt."
Heel vroeger was het eenvoudig, het was de adel en de geestelijken, waaraan de rest ondergeschikt was. Later voegde zich de gegoede burgerij erbij; de notaris, burgemeester, hoofdmeester, dokter, rijke kooplieden, en op het platteland herenboeren. Ook fabrikanten, wetenschappers en kunstenaars konden tot de elite behoren, mits ze aan bepaalde normen van fatsoen voldeden.
In de huidige tijd ligt dat veel complexer. Er zijn veel groepen in de samenleving, en bijna elke groep kan een andere groep als elitair bestempelen. ‘Elite’ is een scheldwoord geworden. Het dicht de groep die ‘elitair’ wordt genoemd een exclusief karakter toe, en onderhuids ligt impliciet de beschuldiging dat de groep zich verheven voelt boven de rest en geen voeling of binding wil hebben met andere groepen.
Het begrip ‘elite’ is heden ten dage veel meer gekoppeld aan het gedrag dat mensen vertonen. Zo worden bepaalde leden van het koninklijk huis bestempeld als “elitair”, als ze enkel op geld en macht uit zijn, denk aan prins Bernhard junior. Ook binnen de adel zijn er elitaire families die neerkijken op de ‘gewone burger’, maar er zijn ook families die juist veel aan liefdadigheid doen en zich openstellen voor de denkwijzen en noden van anderen. Hetzelfde geldt voor BN-ers, topsporters, kunstenaars, CEO’s, wetenschappers, politici, fabrikanten, enz. Misschien zijn er enkele besloten groepen die nog in hun geheel als elitair kunnen worden bestempeld, zoals bepaalde studentenverenigingen, speculanten, vrijmetselaars, motorclubs, e.d., maar veel vaker loopt het elitaire gedrag dwars door alle groepen heen.
Voor het maatschappelijk debat is het gemakkelijk om een bepaalde groep zonder enige nuance als ‘elitair’ weg te zetten, wanneer men kritiek wil leveren. Zo zijn gedurende de coronatijd wetenschappers als ‘elitair’ betiteld, enkel en alleen omdat zij op grond van hun kennis beperkende voorstellen deden om de pandemie te lijf te gaan. Zo ook worden "woke" groepen, antivaxxers, milieugroeperingen, politieke stromingen, enz. weggezet als ‘elitair’, met andere woorden: daar hoef je je niets van aan te trekken. Het begrip ‘elite’ wordt niet direct gebruikt als het gaat om zwartwerkers, wietkwekers, drugskoeriers, boeven, wanbetalers, steuntrekkers, laaggeletterden, buitenlandse arbeiders of asielzoekers? Ook binnen die groepen zijn er ongetwijfeld mensen die zich elitair gedragen, maar de groep als geheel ‘elitair’ noemen zullen we niet snel doen.
Speciale aandacht verdient de journalistiek en opiniemakers. Bepaalde media worden door Wilders ‘elitair’ genoemd, het gaat dan om de zogenaamde linkse media. Hier wordt het stempel ‘elitair’ op een hoop gegooid met het stempel ‘selectief’, een stempel dat op alle media van toepassing is. Rechtse media selecteren eveneens en willen vaak met suggestieve beelden of beschrijvingen aanzetten tot verontwaardiging.
Ook in de politiek worden partijen die een ander soort gedachtengoed verspreiden gemakkelijk aangeduid als ‘elitair’. De middenpartijen zouden kunnen zeggen dat de partijen ter linkerzijde worden beheerst door de linkse elite en ter rechterzijde door de rechtse elite. GroenLinks-PvdA en D66 worden wel betiteld als ‘de elite van hoogopgeleiden’, VVD en CDA als ‘kapitalistische elite’ en CU en SGP als ‘geloofselite’. Voor nieuwe partijen zoals NSC, of BBB kan vast ook een elitaire betiteling worden gebruikt. NSC bestaat vooral uit hoogopgeleide bureaucraten en BBB uit vertegenwoordigers van voedings- en voedselindustrie en grote boeren, dus de elite van rijke zelfstandigen.
Hoe zit het tenslotte met de PVV van Wilders? Wilders is enig partijlid, dat op zich is al best elitair. Als we kijken hoe hij zich nu op internationaal vlak gedraagt met de rechts conservatieven in Europa onder de bezielende leiding van Orbán, dan moet we concluderen dat de PVV deel uitmaakt van een rechts conservatieve elite die erop uit is om nationalistische idealen te verspreiden en Europa te zuiveren van vreemdelingen die als de bezoedeling gezien wordt van de westerse cultuur. In die zin is Wilders en zijn gevolg uitermate elitair.
Wie zijn dan nog de niet elitaire mensen? Misschien wel grotendeels het kiezerspubliek van dezelfde Wilders, de gewone man die zich vaak niet gezien voelt en zich speelbal voelt van allerlei krachten waar hij of zij geen invloed op heeft. Mensen die nauwelijks rond kunnen komen en die met argwaan kijken naar alle vernieuwingen die hen door de strot worden geduwd. Het is verwerpelijk om die groepen tegen elkaar uit te spelen, iets waar dhr. Geert Wilders een handje van heeft. Hij is de laatste die te pas en te onpas de term ‘elitair’ zou mogen gebruiken,omdat hij zichzelf in het centrum plaatst en maar één waarheid duldt, da's pas elitair.