De ECB en de Judy Garland-economie

De Europese Centrale Bank denkt over een nieuw aanbod: ze wil geld uitlenen tegen een negatieve rente van 0,3%. Dat is goed nieuws. Je krijgt voortaan geld toe als je een lening afsluit. Dit wenkend perspectief is echter niet voor U en mij bedoeld, zo leert NRC. Alleen banken komen in aanmerking voor deze faciliteit. Ze kunnen dan de risico’s die zij lopen door krediet te verschaffen aan het bedrijfsleven en het publiek gemakkelijk afdekken. Iets zegt mij dat de Rabo, de Amro of de ING mij géén geld toegeven als ik mij vervoeg voor een hypotheek of een bedrijfslening.

De ING is zelfs van plan het betalingsverkeer van klanten te analyseren om zo een nieuw kanaal te scheppen voor gerichte reclames. En dan moet je voor een rekening nog betalen ook. Dit big-brother-gedrag verdient een massaal vertrek van rekeninghouders. Nadat de banken het bonnetje voor hun bijna-ondergang in 2008 bij het publiek hadden gelegd, zijn zij alleen maar aanmatigender geworden.

Maar dit terzijde. Als je geld bij de ECB parkeert, moet je daarvoor betalen, léén je het echter dan krijg je geld toe. Althans dat is de bedoeling. Anders gaat de economie sputteren. Daar is ze trouwens al een beetje mee bezig en daarom wordt nu gedacht aan zulke drastische maatregelen.

Wat betekent dit? Het betekent dat er iets fundamenteels niet klopt met het herstel waarover de laatste jaren zo aanhoudend ‘hosanna’ wordt geroepen. Het doet allemaal denken aan Judy Garland, een grote Hollywoodster van de jaren dertig, veertig en  wel vijftig. Als zij op de filmset van vermoeidheid in elkaar dreigde te zakken, reikten de studiobazen haar een dosis amfetamines aan. Zo kon ze het desnoods achttien uur volhouden. Uiteraard leidde dat tot een verslaving waar Judy Garland nooit meer vanaf kwam. Ze bleef optreden tot haar laatste snik maar was ook berucht om haar onvoorspelbaar en soms gewelddadig gedrag. Op haar 47 e is zij dood gebleven, volgens velen vanwege een overdosis.

Dat gratis geld is een soort amfetamine. Als er te weinig van wordt toegediend, volgen de ontwenningsverschijnselen en het disfunctioneren. Na de vorige crisis is de economie met speed weer op gang gebracht. Nu is ze daarvan afhankelijk. Het herstel is niet echt. Het is het gevolg van een verslavend middel dat kracht lijkt te geven maar uiteindelijk het lichaam totaal sloopt.

Wij leven in een Judy Garland economie. Onder de glamour  schuilt de uitputting. En het beloofde land is een nachtmerrie.

Judy Garland, zonder speed ging het niet.

Naschrift: deze herfst gaat  een biopic van Judy Garland in première met Renée Zellweger in de hoofdrol