De dadendrang van Mark Rutte, wat mag de carrière van één man kosten?

co-auteur: Renske Wienen

Mark Rutte is de absolute topkandidaat voor een rol als secretaris-generaal van de NAVO. En die carrièreplanning kost ons op dit moment echt teveel: aan democratisch gehalte, rechtsstatelijkheid en zelfs mensenlevens. Mark Rutte onderhoudt ijverig de relatie tussen de VS, Israël en hemzelf, door actief een staakt-het-vuren in Gaza te belemmeren en een zeer actieve rol te nemen in de missies in de Rode Zee. En als straks het moment komt dat de NAVO-baan beschikbaar komt, zal Rutte zonder pardon weg zijn. De democratie en onze internationale geloofwaardigheid beschadigd achterlatend. De Tweede Kamer moet in actie komen.

Als het over Mark Rutte gaat, zijn journalisten en watchers opvallend goedgelovig. Jarenlang was men ervan overtuigd dat het politieke dier na zijn premierschap voor de klas zou gaan staan. Hij had het tenslotte al helemaal uitgezocht welke opleiding hij moest doen. Terwijl het overduidelijk was in die periode dat Rutte ijverig aan zijn internationale profiel sleutelde. Met speeches, minitoppen en een actieve rol in de geopolitiek. Sinds de val van het kabinet is die ambitie een politiek probleem aan het worden.

NRC onthulde maandag dat Ruttes ministerie van Algemene Zaken een ongekend actieve rol speelt in het beleid rond Gaza. Ambtenaren van Buitenlandse Zaken komen hiermee in de knel in het innemen van een zuivere mensenrechtelijke positie. Hierdoor is Nederland inmiddels één van de laatste landen die nog dwarsligt bij een scherpere lijn om oorlogsmisdaden te bestrijden en het afdwingen van een staakt-het-vuren. Met dagelijks onnodige slachtoffers en ongekende rechteloosheid tot gevolg.

Het is niet voor het eerst dat Rutte in z'n eentje besluiten neemt die in het kabinet besproken zouden moeten worden, of de gehele Tweede Kamer aangaan. Eerder droeg hij eigenhandig Wopke Hoekstra voor als Eurocommissaris voor klimaat, ondanks een schrijnend gebrek aan ervaring en kennis op dat dossier. Daarvóór sloot hij - ondanks het vallen van het kabinet - een migratiedeal met Tunesië, waar vluchtelingen als politiek wisselgeld werden behandeld. Zijn coalitiepartners in het demissionaire kabinet morren wel, maar de exodus van Sigrid Kaag en twee van haar ministers maken dat er weinig leverage overblijft om Rutte bij de les te houden.

Ruttes alleingang is een gigantisch probleem aan het worden. De verstandhouding in het demissionair kabinet wordt steeds slechter, de Kamer staat buitenspel bij cruciale besluiten. En een formatie met grote gevolgen voor de toekomst van ons land komt onder onverantwoord grote druk te staan. Maar bovenal doemt de grote vraag op: waar blijft de reputatie en rol van Nederland als hoeder van de mensenrechten en hoeveel extra slachtoffers is een cynische sollicitatie voor een geopolitieke topbaan waard?

Is de mogelijke carrièrestap van één man ooit zo belangrijk geweest dat we als land als één van de laatsten pleiten voor humanitair ingrijpen? Ruttes kandidatuur is inmiddels een probleem geworden voor ons land en voor de wereldpolitiek. Als de Tweede Kamer nog een greintje geloofwaardigheid wilt bewaken, roept ze de demissionair premier op het matje.

Renske Wienen en Jurjen van den Bergh zijn campaigner en directeur bij burgerbeweging DeGoedeZaak