De Champions League-finale is met bloed besmeurd

Nederlanders houden van voetbal en de UEFA Champions League is het beste dat er op voetbalgebied te bieden is. Likkebaardend zal de Nederlandse voetballiefhebber afstemmen op de finale tussen twee Madrileense miljoenenploegen. Waar die miljoenen vandaan komen zal gedurende twee keer 45 minuten continu duidelijk zijn. Real Madrid speelt met de sponsor Emirates op het shirt, Atlético Madrid met Azerbaijan. Twee oliegrootmachten, die prominent in beeld zijn tijdens de beste pot voetbal die dit jaar gespeeld wordt.

Tussen de bedrijven door zal de Russische gasreus Gazprom, als hoofdsponsor van het toernooi, de huiskamer inkomen met een aardig staaltje infotainment. Een pseudo-intellectuele cartoon die het bedrijf afschildert als een goedwillende kerstman die Europa in de wintermaanden vaderlijk warm houdt. Het jaar 2014 is nog niet op de helft, maar het is nu al het jaar waarin we onze afhankelijkheid van fossiele brandstof voor het eerst sinds lange tijd echt voelen. Met boycots vanuit de golfregio op handen en een agressieve Russische oosterbuur in ons achterhoofd kijken wij niet alleen naar mooie pot voetbal, maar ook naar een miniatuurwereld waarin oliegeld ons zijn wil oplegt. De Champions League is verworden tot een podium waar met oliedollars en gasroebels het imago van niet al te frisse autocraten wordt opgevijzeld. Niet zelden met bloed aan hun handen.

Het begint al bij de hoofdsponsor van het toernooi. Voor aanvang van elke wedstrijd komt de commercial van deze gasreus voorbij. Gazprom is volgens het Peterson Institute for International Economics het slechtst gerunde bedrijf ooit, met voormalig bondskanselier Gerhard Schröder als topmanager in dienst. Omdat de gasverslaving van de Europeaan gewoon goede business is worden er ondanks het waardeloze beleid nog genoeg miljoenen verdiend. Van die miljoenen wordt door Gazprom dus advertentieruimte gekocht bij de Europese voetbalbond UEFA, waardoor er via de NOS en andere TV-stations gasroebels op de rekeningen van alle deelnemende clubs en spelers komen. Ook de Nederlandse dus. Hoeveel miljoenen Poetin zelf opstrijkt weet niemand, maar boze tongen beweren dat hij inmiddels de rijkste man is van Rusland. De Russische olie- en gasindustrie voedt de oligarchie en de machtsbasis van Poetin. Ze bedient de Europese markt en ook Oekraine, waar regelmatig de gaskraan wordt dichtgedraaid zodra het regeringsbeleid de Russen niet zint. Zo verhoogde Gasprom de gasprijs voor Oekraïne met 40% als sanctie toen Kiev voor toenadering tot de EU dreigde te kiezen. Dit jaar is ook de eerste lading Noordpoololie in Rotterdam gearriveerd, de stad waar in 2002 de laatste Nederlandse Europacup arriveerde.

Net als Gazprom is ook Emirates (Real Madrid) een staatsbedrijf van een rijke olie- en gasstaat. Het betreft hier een zwaar gesubsidieerde en verliesleidende vliegtuigmaatschappij, die dienst doet als paradepaardje voor het emiraat Dubai. De subsidies zijn een doorn in het oog van bijvoorbeeld de KLM die een ongelijke concurrentiestrijd voert. Van een gelijk speelveld is in dit geval dus zowel bij onze voetbalclubs als bij onze bedrijven geen sprake.

De shirtsponsor van de meest onverwachte finalist, Atletico, is interessanter. Dit is namelijk een land op zich: Azerbeidzjan. De club, die kampt met een enorme (deels kwijtgescholden) belastingschuld uit het criminele verleden, wordt gesponsord door dictatuur Azerbeidzjan. Azerbeidzjan betaalt goede contacten in de wereld met oliedollars en houdt graag de schijn op een vooruitstrevend land te zijn. Voor vele miljarden wordt infrastructuur aangelegd voor grote evenementen als de European Games en het Eurovisie Songfestival. Als Jonge Democraten hebben we op een reis naar Azerbeidzjan uit eerste hand meegemaakt hoe tegelijkertijd de oppositie monddood gemaakt wordt. De oppositie die door onze trainers cursussen kregen aangeboden vertelden ons wat er schuilging achter het “democratische masker” dat Aliyev ophoudt voor het westen. Met fraude, intimidatie en kidnapping door de Azerbeidzjaanse ‘jeugdzorg’ wordt iedere tegenstand van de grote leider Aliyev de kop ingedrukt.

De Europacupzege van Feyenoord in 2002 werd al genoemd. Inmiddels al 12 jaar geleden. Het moet vermeld worden dat dit de tweederangs UEFA-cup betrof, want op het hoogste Europese niveau tellen de Nederlandse clubs al sinds 1995 niet meer mee. Voetbal is een belangrijke culturele uiting van de Nederlandse samenleving en onze hoop is bij gebrek aan clubsucces gevestigd op het nationale elftal. Dat de Nederlandse clubs door fraude en grote financiele risico’s van Spaanse, Britse en Italiaanse clubs achterblijven is een ding. Maar dat het piramidespel verder in stand wordt gehouden met oliedollars maakt het des te wranger. Misselijkmakend wordt het, wanneer uitgerekend Azerbeidzjan straks het beeld rond de meest prominente prijsuitreiking in het voetbal domineert.

Geniet van het voetbal, maar bekijk de sponsors kritisch. Wij zullen dit keer de televisie niet aanzetten, maar de miljoenen zullen blijven stromen. We hopen in ieder geval de ogen een beetje geopend te hebben, wellicht kijkt u dan met andere ogen naar uw gasrekening en het bonnetje van het tankstation.

Dit artikel is geschreven door Stefan de Koning en Jurjen Hoekstra