De Bijenkorf is te goedkoop gemaakt

Bij het grootste warenhuis van ons land is een eigenaarswissel aan de gang. Door de financiële malaise van de vorige aandeelhouder hield de directie de hand op de knip. Tijd voor verandering, zegt vakbondsvrouw Linda Vermeulen.

In het mooiste warenhuis van Nederland is een tegenstrijdige ontwikkeling aan de gang. Als je de winkel binnenkomt, valt het direct op: de spullen en het interieur worden met de dag duurder. Maar wie achter de schermen kijkt, ziet dat de mensen die de winkel draaiend houden, juist goedkoper worden gemaakt. Een paar jaar geleden was het voor medewerkers mogelijk bij de Bijenkorf in inkomen te groeien, maar nu is de norm steeds meer: minimumloon en that’s it. Met de eigenaarswissel die nu gaande is, is het belangrijk dat de Thaise investeerder Central Group zich aan zijn woord houdt en daadwerkelijk in het warenhuis investeert: zowel in de democratie als in de medewerkers.

Eigenaarswissel bij de Bijenkorf? Dat was vorig jaar toch ook al aan de gang? Inderdaad. In 2022 nam de Oostenrijkse vastgoedmiljardair René Benko samen met Thaise investeerder Central Group het Selfridges Concern over, waar onze Bijenkorf sinds 2011 deel van uitmaakt. Benko heeft zijn aandelen nu aan Central verkocht. In de Oostenrijkse en Duitse media is dagelijks te lezen hoe zeer Benko een puinhoop heeft gemaakt van zijn enorme vastgoed- en retail-imperium. Deze malaise zorgt er al meer dan een jaar voor dat de Bijenkorf-directie de broekriem stevig aantrekt en de deur van de boardroom dichthoudt voor medewerkers die inspraak willen op hun arbeidsvoorwaarden.

Even ter achtergrond. Eigenaarswisselingen in de winkelstraat zijn zowat aan de orde van de dag. Wie houdt er nog bij naar welke investeerder zijn geld vloeit bij een boodschap bij bijvoorbeeld Scotch & Soda, Hema of Kruidvat? Elke nieuwe generatie eigenaren vindt een nieuwe manier om geld aan een concern en de maatschappij te onttrekken. Van de verkoop van het vastgoed, het volhangen met schulden, het verkrijgen van overheidssteun, tot enorme schaalvergroting ten koste van het MKB. Allemaal met een dikke laag reclame en pr. De investeringsmaatschappijen achter de merken in onze winkelstraat zijn puur financieel gedreven. Trouwe werknemers en de ondernemers met een winkelhart delven het onderspit.

Winkelmedewerkers merken vrijwel direct na een overname dat nieuwe eigenaren door de boeken gaan om te kijken wat er goedkoper kan. Sommige ketens zijn zo uitgekleed dat er niet eens meer een degelijke HR-afdeling in Nederland is. Bij de Bijenkorf zien we steeds meer winkelmedewerkers die als ‘ZZP’er’ in de winkel staan. De financiële problemen van voormalig eigenaar Benko zorgden ervoor dat de directie het afgelopen jaar, zelfs tijdens de vele stakingen van winkelpersoneel, angstvallig de hand op de knip hield. Terwijl winkelmedewerkers zien dat de verkoop in de winkel, die zij mogelijk maken, goed gaat, hebben zij steeds minder inspraak op hun arbeidsvoorwaarden. Sommige medewerkers zijn opgelucht dat Benko nu is opgestapt. Eerder beloofde de Thaise Central Group om echt in de Bijenkorf te investeren; dat is nu hard nodig.

Wat is er onder de hoede van eigenaar Benko gebeurd? Amper iemand krijgt nog een vast contract. Door het enorme personeelsverloop kampen de medewerkers die er al langer werken met een enorme werkdruk. Want elke dag weer nieuwe mensen inwerken is zwaar. Zij merken dat gedreven twintigers en dertigers die graag bij de Bijenkorf willen blijven werken, géén contractverlenging krijgen. Dat veroorzaakt bij sommige nieuwe collega’s het gevoel van ‘waarom zou ik mijn best doen, als ik er straks toch uit lig’. We horen geregeld ervaren collega’s verzuchten waarom zij eigenlijk de namen van nieuwe collega’s nog zouden onthouden als ze na één dag toch weer weg zijn… De sfeer in de winkel wordt er niet beter op. Met alle gevolgen van dien: voor de kwaliteit van het werk en de service, als ook voor de gezondheid van de werknemers.

Als vakbond zullen we de directie en de Thaise eigenaren blijven aansporen om de menselijke maat weer terug te brengen bij de Bijenkorf. De winkel mag niet verworden tot een soort shopping mall met steeds meer ‘shop in shops’ waar iedereen langs elkaar heen werkt. Laten we als maatschappij vooral ook de werknemers steunen die de laatste tijd zo veel van zich laten horen. Onze samenleving heeft regels nodig die werkers beschermen tegen de grillen van de aandeelhouders. Zoals een hoger minimumloon, meer middelen tegen unionbusting en een stop op de vele contractvormen zoals ZZP via Temper. Daarnaast kunnen we als klant natuurlijk ook van ons laten horen: steek de winkelmedewerkers tijdens de feestdagen, bij het afrekenen of bij het passen van een winterjas, een hart onder de riem!