De bebloede waarheid van menstruatiearmoede in Nederland

Afgelopen maandag was het Internationale Vrouwendag en geheel in stijl was er bij NPO Radio1 het emancipatiedebat. Hierbij waren diverse onderwerpen rondom vrouwenemancipatie en gelijke kansen het hoofdonderwerp. Zo werd er ook gesproken over anticonceptie, waarbij de meerderheid van de aanwezige partijen die graag terugziet in het basispakket. De VVD en het CDA echter niet. Maar een ander belangrijk thema wat door de politiek na veelvuldige media-aandacht nog steeds wordt doodgezwegen is menstruatiearmoede. Negeert de politiek dit taboeonderwerp omdat er weinig vrouwen in de kamer zitten of is het iets “vies en privé”? Het wordt hoog tijd dat het taboe doorbroken wordt en dat menstruatieproducten gratis te verkrijgen zijn via het basispakket.

Verschillende onderzoeken stellen het probleem aan de kaak: zo werd er in 2019 nog duidelijk dat 1 op de 10 vrouwen geen geld heeft voor tampons of maandverband. Deze vrouwen leven in situaties van armoede en staan vaak voor de keuze tussen eten of een tampon. De verontwaardiging in de media was groot, maar er was geen spoor van politieke actie te bekennen. De aandacht bloedde dood en het probleem verdween weer in de taboesfeer. Het probleem wordt vergroot doordat dat Nederland hele hoge prijzen heeft voor tampons en maandverband, de gemiddelde prijs voor tampons ligt tussen de 3 en 6 euro. Dat klinkt mogelijk niet veel, maar dagelijks gebruik je ongeveer 4 tampons, in een doosje zitten er 16 wat dus neerkomt op 2 doosjes per maand. Dat is een bittere pil voor mensen met een kleine beurs.

Naast de maandelijkse kosten voor tampons en maandverband, hebben veel mensen tijdens de menstruatie pijn. Geld voor pijnstillers hebben ze echter vaak niet. Menstruatiearmoede beperkt zich dus niet tot het niet kunnen kopen van tampons of maandverband maar ook het gebrek aan pijnstillers en andere dingen die de ongesteldheid prettiger kunnen maken.

Wij pleiten ervoor dat iedereen die menstruatieproducten nodig heeft, gratis toegang krijgt via het basispakket. Daarnaast moet het ook mogelijk zijn om tampons en maandverband te krijgen op publieke plekken zoals scholen, overheidsgebouwen en treinstations. Door menstruatieproducten toegankelijk te maken in publieke ruimtes hebben dak- en thuislozen ook toegang tot maandverband en tampons.

In het bestrijden van menstruatiearmoede kan Nederland een voorbeeld nemen aan landen zoals Schotland en Nieuw-Zeeland. Hier probeert men dit probleem op te lossen door diverse maatregelen te treffen en het taboe er omheen te doorbereken. Zo is op initiatief van de Schotse Labour Party een wet aangenomen die lokale overheden verplicht om menstruatieproducten in openbare en overheidsgebouwen beschikbaar te stellen. In Nieuw-Zeeland komen menstruatieproducten vanaf aanstaande juni in scholen te liggen. Zo kunnen alle leerlingen die ongesteld zijn veilig naar school en is het taboe rondom menstruatie afgenomen.

Menstruatie is niet vies of gek, menstruatiearmoede wel. Na dit pleidooi lijkt het ons wreed dat menstruatiearmoede weer in de doofpot wordt gestopt en dus van de politieke radar verdwijnt. In de 21e eeuw en in Nederland kan het toch niet zo zijn dat mensen thuis moeten blijven omdat ze geen geld hebben voor tampons of maandverband. Iedereen heeft daarom recht op toegang tot gratis menstruatieproducten via de basispakket.