De balk en de splinter

De bizarre en bijkans kinderlijke opwinding over sociale huurders die huizen bezitten en in een sociale huurwoning wonen, geeft aan hoe hoog de nood voor goede, betaalbare huisvesting is en ook hoe dom en onwetend de burgers, maar ook de media, lijken te zijn. Het heeft alle kenmerken van de Bulgarenfraude-hype, gênant maar minuscuul (we spreken hier over ongeveer 1,5 promille van alle corporatiehuizen) en financieel dus van weinig gewicht.

Natuurlijk, laat daar geen misverstand over bestaan, is het onwenselijk en laakbaar dat iemand die al een huis heeft alsnog een beroep doet op de sociale woningbouw. Dat moet niet kunnen. Maar wat we uit het oog verliezen is dat als we de situatie op de woningmarkt willen oplossen en het geld daarvoor vrijmaken, dat we dan ook de markt, het kapitaal en het bedrijfsleven dienen te disciplineren. We moeten hen dwingen om hun bijdrage aan de samenleving te voldoen en niet op pseudo-criminele wijze de belastingen ontwijken.

De verwoesting die minister Blok onder aanvoering van Markt Rutte in de woningmarkt heeft aangericht is immens en onvergefelijk. Laten we deze zaak wat fundamenteler benaderen. Te beginnen me onze Grondwet

Artikel 22 van de Grondwet luidt:

· 1. De overheid treft maatregelen ter bevordering van de volksgezondheid. · 2. Bevordering van voldoende woongelegenheid is voorwerp van zorg der overheid. · 3. Zij schept voorwaarden voor maatschappelijke en culturele ontplooiing en voor vrijetijdsbesteding.

Wat we uit het oog schijnen te verliezen door al die marktonzin is dat wonen in de kern een mensenrecht is. Uit alles blijkt dat de opeenvolgende neoliberale regeringen het mensenrecht van wonen beschouwen als een ander soort inspanningsverplichting voor de overheid. En die inspanningsverplichting wordt daarbij in de praktijk gebracht door de markt zijn heilzame werk te laten doen en marktverstorende elementen (denk aan corporaties en andere collectieve arrangementen) kalt te stellen.

Het is niet te doorgronden dat burgers in dit land accepteren dat speculanten, huizeneigenaren en nu ook boeren en vissers op veel fronten financieel (zelfs na dreigen met geweld) worden bevoordeeld en dat de burger die huurt ongelijk wordt behandeld, terwijl volgens de Grondwet gelijkheid voorop staat.

Het moet maar weer eens gezegd worden. Niet eigendom is het meest volkomen mensenrecht, eigendom is maar een afspraak, maar delen in gemeenschappelijkheid is de basis van menszijn. Dus een herstel van de sociaal-democratie die door Kok, Samson en Asscher is verkwanseld, met als kernpunt onteigening en nationalisering van bedrijven die zich misdragen.

Even wat cijfers: ruim 4 miljoen huishoudens in Nederland hebben een koopwoning en worden daarbij gesubsidieerd met de hypotheekrenteaftrek (HRA). In totaal was de fiscale aftrek voor de eigen woning in 2014 €33,2 miljard, meldt het CBS. Het totale belastingvoordeel kwam uit op €14,2 miljard (in 2016 op 11 miljard). Bijna de helft van die €14 miljard kwam bij de meest verdienende 20 procent van de bevolking terecht (jaarinkomens vanaf €86.400, volgens gegevens over 2014).

Hypotheekrenteaftrek voor huizenbezitters bedraagt in 2014 dus een kleine 14 miljard (huiseigenaren). Huursubsidie voor huurders, gecorrigeerd met de verhuurdersheffing, bij elkaar 1,5 miljard (huurders)

Een eenvoudige rekensom leert dat huiseigenaren in totaal bijna tien keer zoveel subsidie ontvangen als alle huurders, tezamen. Huurders die het wonen eigenlijk niet kunnen betalen. Nu zijn er nog enkele andere rekensommen te maken maar voor het beeld laat ik het hierbij. In 2016 was door de gedaalde rente de steun al tot 11 miljard gedaald. De huren zijn echter wel gestegen, de verhuurdersheffing ook.

Deze cijfers geven aan dat er sprake is van een politiek gedreven en asociale focus en bevoordeling voor huizenbezit. Bespaar me dus de ketelmuziek over een paar frauderende huizenbezitters in de sociale sector. De VVD is geen liberale partij maar een neo-feodale partij en dat wordt steeds duidelijker. Door haar is het ‘contrat social’ van de Verlichting en de Franse revolutie vervangen door een “Contrat Capital“.

Het is veelzeggend dat de woorden ‘een betaalbaar huis voor iedereen’ nu utopisch klinken. Veertig jaar geleden was het heel gewoon, in een veel armer Nederland.