De aanklacht wegens opruiing tegen Gideon van Meijeren is een gevaarlijk precedent

Door een excentriek Kamerlid aan te pakken probeert het OM de inhoud van het begrip opruiing te verruimen. 

Mr. Gideon van Meijeren is een schandvlek voor de Tweede Kamer. Zijn optreden daar ging enkele malen alle perken te buiten. Het zal menigeen dan ook tevreden stemmen dat het Openbaar Ministerie hem gaat vervolgen wegen opruiing. Je ziet dat steeds meer, dat burgers voor het hekje moeten komen wegens opruiing. Vaak volgt dan een taakstraf.

We hebben in Nederland sinds een decennium of twee te maken met een overheid die de burgers in toenemende mate controleert en wantrouwt. Het hele land hangt vol camera’s. Er wordt gehandhaafd dat het een aard heeft. Wie wel eens een uitkering

hebben genoten, weten dat zij in een soort controlestaat leven. Het kan zelfs zijn dat een ambtenaar je woning binnenvalt om verantwoording te eisen voor je drinkwatergebruik.

Bij dit alles behoort een neiging om mensen met een grote mond stevig aan te pakken. Burgers moeten overheidsdienaren met beleefdheid benaderen ook als zij door hen aan alle kanten in de problemen worden gebracht. Je kunt aan het loket je beheersing maar beter niet verliezen want het is al gauw verbaal geweld in de ogen van de boven ons gestelden. En belediging. En bedreiging. Dit alles leidt tot een atmosfeer waarin scherpe, radicale kritiek wordt gedefinieerd als een oproep tot geweld en omverwerping van de staat. Het lijkt erop dat de overheid bezig is de piketpaaltjes te verzetten ten nadele van de uitdrukkingsvrijheid van de burgers.

Het is dan slim een voorbeeld te stellen door een controversieel persoon aan te pakken die in brede kring als charlatan wordt beschouwd. Gideon van Meijeren heeft buiten zijn eigen FvD-camarilla weinig vrienden. Als het Openbaar Ministerie hem een poepie laat ruiken, maken weinigen zich daar druk over. Ook al bereikt de stank het neusgat van alle burgers.

Hoe luidt de aanklacht? In Tuil heeft Van Meijeren boze boeren toegesproken. Ze kregen te horen dat wat hem betreft geweld geoorloofd is als de staat je grond in beslag wil nemen. Op 13 november verleden jaar gaf Van Meijeren een interview aan de Vlaamse site Compleetdenkers. Hij zei dat hij hoopte “op een revolutionaire beweging die zich heel duidelijk onderscheidt van een protestbeweging en die bij wijze van spreken zou optrekken naar het parlement”. Van Meijeren hoopte wel dat het allemaal vreedzaam zou verlopen en sprak over een fluwelen revolutie.

Het Openbaar Ministerie noemt dit soort uitspraken opruiing. Een politicus – en dus elke burger – “moet voorkomen dat hij uitlatingen verspreidt die strijdig zijn met de wet en de grondbeginselen van de rechtsstaat”.

Hiermee wordt de vrijheid van meningsuiting wezenlijk ingeperkt. Dan zou zelfs de bekende strofe uit de Internationale: “De Staat verdrukt, de Wet is logen” als opruiing kunnen worden aangemerkt.

“Fuck de wet. Mijn geweten gaat boven alles” begint zo de contouren van een strafbare uiting aan te nemen. Nog eentje: “Als de overheid niet méér ruimte biedt, dan moeten burgers zelf maar een netwerkje opzetten om aan middelen voor euthanasie te komen”. Ten slotte: “Als iemand dat beeld van Coen in Hoorn zou omtrekken, dan is die in mijn ogen een held”.

Een paar decennia geleden had je in Nederland een aantal marxistisch-leninistische groeperingen wier expliciete doelstelling het was een revolutionaire situatie te creëren. Zo kon de voorhoede van het proletariaat de macht grijpen om voorgoed een eind te maken aan het kapitalisme en de staat van de bourgeoisie. Deze opstand lag in een ver verschiet. Eerst moest de voorhoede van het proletariaat nog gevormd worden. Dat was harde en taaie arbeid. Maar uiteindelijk ging het toch om die revolutie. De BVD en de AIVD stuurden spionnen op zulke clubs af maar ze werden nooit omwille van deze strategie door het Openbaar Ministerie vervolgd.

Het Forum voor Democratie lijkt ondanks zijn reactionaire ideologie erg op pakweg het Marxistisch Leninistisch Centrum Nederland zaliger nagedachtenis. Of de SP in haar heel vroege jeugd onder Daan Monjé. Men heeft de hoop om via de parlementaire weg aan de macht te komen al lang opgegeven. De Tweede Kamer is niet meer dan een podium voor agitatie. De partij probeert een soort voorhoede te vormen, een elite, die straks leiding kan geven aan de revolutie. Daarop doelde Gideon van Meijeren toen hij het had over de mars op het parlement. Wie weet ligt hij daar in bed wel over te fantaseren. Hoe hij de massa voortgaat en dan met een zware knuppel op de poort van het parlement klopt. Of hoe ze met de fanfare voorop zeven malen rond het tijdelijke onderkomen van de beide kamers trekken. Een paar weken na deze Kladderadatsch beginnen de tribunalen. Ziet Gideon zichzelf in toga binnenschrijden om gedurende de middag de ene na de andere deugmens te veroordelen? Terwijl de aanhang op de publieke tribune klapt en de beklaagden hoont. Dat mag dan van rechter Gideon.

Je moet in dit land vrijelijk kunnen zeggen dat er een revolutie nodig is. Of dat de grondwet in de kern niet deugt. Je mag vinden dat een burger het recht heeft aantasting van zijn bezit door een tirannieke overheid desnoods met geweld te voorkomen. Dan hoor je in een vrij land geen last te krijgen van het Openbaar Ministerie.

Het was natuurlijk wat anders geweest als hij rechtstreeks had opgeroepen tot een mars op het parlement, zoals Mussolini destijds deed in Italië als opmaat tot zijn machtsgreep. Of als hij opriep de huizen van specifieke personen aan te vallen. Dan ben je om zo te zeggen bezig met de voorbereiding van aanslagen.

Dat deed van Meijeren niet. Hij deelde met de interviewer een revolutionaire droom. En hij gaf zijn mening te beste over de onschendbaarheid van het particulier bezit en hoe ver je naar zijn opvatting en ideologie als eigenaar mag gaan om die te handhaven.

Wij moeten de staat niet de kans geven nog meer greep te krijgen op ons denken en doen door via een proces tegen een excentrieke agitator de inhoud van het begrip opruiing uit te breiden. Als de aanklacht doorgang vindt, moet Gideon van Meijeren worden vrij gesproken.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: de publieke omroep