Data moet zorgen voor macht die verbindt en niet manipuleert

Wat verbindt de succesvolle leave.eu campagne in het Brexit referendum, de verkiezing van Trump en het opvallende succes van Forum voor Democratie tijdens de Tweede Kamerverkiezing? Het data-analyse bedrijf Cambridge Analytica dat hun campagne ondersteunde. Kennis maakt macht. In de 21ste eeuw van big data wordt die kennis tot ver achter de voordeur verzameld. Via de sociale media is voldoende persoonlijke informatie te vergaren om een op maat gemaakte boodschap in elkaar te zetten. Eentje die inspeelt op jouw zorgen, op jouw angsten en op wat jij belangrijk vindt.

Door een combinatie van psychologie en data wist Farage de onvrede in Engeland over immigratie aan te boren, wist Trump de onzekerheid van arbeiders in de Amerikaanse ‘rustbelt’ staten te kanaliseren en kon Baudet de kloof tussen de politiek en mensen naar zijn hand zetten. Of Cambridge Analytica ook het Alternative für Deutschland bijstond om hun goede resultaat van afgelopen zondag te behalen, zullen we wellicht nooit weten.

Het populisme heeft de datarevolutie omarmd. Zij gebruiken data om tot in detail te ontdekken wat de achilleshiel is van individuen. Wat onze zwaktes zijn, van jou en van mij. Zij gebruiken data bijvoorbeeld om te weten welke mensen met angstbeelden gevoed kunnen worden, of welke mensen juist gevoelig zijn voor vervagende normen en waarden. Zij gebruiken data om mensen te vertellen wat ze willen horen. Welkom bij het populisme 2.0, gedreven door data.

Laten wij deze moderne volksmenners hun werk doen? Dan worden kiezers vooral gebruikt voor eigen politiek gewin. Zij hebben de wind mee en zullen hun voordeel verder uitbouwen met dit soort manipulatieve digitale campagnemiddelen. Een aanpak die overigens gepaard gaat met weinig ontzag voor de privacy van de kiezers in kwestie.

Stilstaan is geen optie. Wanneer we echt willen verbinden, wanneer we écht samen met kiezers oplossingen willen realiseren voor de problemen waar ze mee zitten, dan moeten we werken aan een progressief alternatief voor de ‘big data boeven’ van deze wereld. Dan moeten we juist digitale bruggen bouwen. Een brug van de politiek naar de samenleving, en van de samenleving naar de politiek. Zo willen wij data inzetten om mensen weer te verbinden. Het is tijd voor ‘data for good’.

Hoe? Door algoritmes in te zetten om te leren op wat voor manieren verschillende groepen spreken. Wat zijn de woorden die aansluiten bij de belevingswereld van de kiezers en wat zijn de onderwerpen die hen bezig houden? Niet om in te spelen om iemands zwaktes, maar wel om aansluiting te vinden. En daarbij uit te gaan van je eigen politieke idealen. Door de juiste ‘taal’ te spreken kan data ons helpen te verbinden.

Algoritmes inzetten als een lens op de digitale wereld. Om te kijken naar wat mensen online zeggen, op fora, op sociale media, en op nieuwssites. Waar maken mensen zich druk over? Wat vinden mensen van het gevoerde beleid? Niet om datgene te vertellen wat mensen willen horen, maar om te luisteren naar wat mensen vertellen. Beter dan ooit mogelijk was.

Zo kan ‘data for good’ ons helpen om spreken en luisteren opnieuw uit te vinden. Een feedback-loop met de potentie om de kloof tussen de politiek en de mensen te verkleinen en zo meer mensen te overtuigen van constructieve oplossingen. Alleen door slim te werken, slimmer dan de populisten, kunnen de progressieve krachten hen nog verslaan in tijden van big data.